Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021
2021-04-24, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała się za przyznaniem Polsce jedynie powiatów pszczyńskiego i rybnickiego. Wynik ten nie satysfakcjonował nie tylko Niemców, ale przede wszystkim Polaków. Następne powstanie pozostawało już tylko kwestią czasu.
Wydarzenia związane z plebiscytem przesądziły o trzecim powstaniu śląskim. Insurekcja została poprzedzone akcją dywersyjno-sabotażową dokonaną przez specjalnie wyszkolone dywersyjne oddziały z tzw. Grupy Wawelberga, której przewodniczył kapitan Tadeusz Puszczyński.

Puszczyński przyszedł na świat w 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim w rodzinie Władysława i Pelagii Ochlewskich. Już w gimnazjum zaangażował się w działalność niepodległościową. Początkowo związał się z tajną organizacją młodzieżową "Filarecja". Został zatrzymany i trafił na kilka miesięcy do więzienia.

W czasie studiów włączył się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, ale wstąpił też do Strzelca, gdzie ukończył kurs podoficerski. Po przeszkoleniu został żołnierzem I Brygady Legionów Polskich. Brał udział w kilku bitwach, m.in. pod Brzegami i Czarnkową. W tym samym czasie znalazł się we władzach Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Szkolił także żołnierzy, prowadził kursy i szkoły wojskowe, m.in. w Kielcach i Miechowie.

Kiedy Polska odzyskiwała niepodległość, służył w Wojsku Polskim. W listopadzie 1918 roku został awansowany na porucznika. Jako przedstawiciel rządu w czasie I powstania śląskiego sprawował funkcję obserwatora. Na Śląsku wykonywał specjalną misję powierzoną mu przez Ministerstwo Spraw wojskowych.

W czasie trzeciego powstania działał pod pseudonimem Konrad Wawelberg. Stąd też nazwa jego grupy, którą dowodził, oczywiście przy wsparciu II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od kwietnia 1920 roku kierował Wydziałem Plebiscytowym dla Górnego Śląska. Jednocześnie z ramienia Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 1921 roku kierował działalnością wywiadowczą w czasie walk o Śląsk. Dowodził też grupą dywersyjną, która od jego pseudonimu przyjęła nazwę grupy Destrukcyjnej Wawelberga.

100 lat temu w ostatnich dniach kwietnia zapadła decyzja o ogłoszeniu 2 maja strajku powszechnego, a już w następnym dniu - powstania. Był to protest przeciwko projektowi, według którego do Polski miały zostać przyłączone tylko południowe skrawki Śląska.
Natomiast Niemcom miał zostać pozostawiony prawie cały okręg przemysłowy zamieszkały przez ludność polską.

W dniu poprzedzającym wybuch trzeciego powstania w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku oficerowie Wojska Polskiego i specjalnie przeszkoleni żołnierze z Grupy Wawelberga (byli legioniści i członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej) wysadzili mosty na Odrze, ale także na mniejszych rzekach. Zostały wysadzone też tory kolejowe na trasie z Wrocławia do Opola. Przerwanie tej linii okazało się krokiem strategicznym. Niemcy nie mogli szybko ściągnąć posiłków z Garnizonów we Wrocławiu, Nysie i Brzegu.

Na koniec powróćmy do Puszczyńskiego, który w II Rzeczypospolitej zrobił karierę w wojsku. Był przecież oficerem Sztabu Generalnego. Potem znalazł się w dowództwie jednej z Kresowych Dywizji. Tuż przed wojną trafił do dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza.
Ze względu na ciężką chorobę nie doczekał wybuchu II wojny światowej. Zmarł w lutym 1939 roku. Pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika.

Dzisiaj, na kilka dni przed setną rocznicą wybuchu III powstania śląskiego, powinniśmy o Tadeuszu Puszczyńskim "Konradzie Wawelbergu" szczególnie pamiętać właśnie tu na Śląsku. Właśnie tu także w Opolu słynna grupa "Wawelberga" w maju 1921 roku jeszcze raz upomniała się o polskość Śląska, także Opolskiego.
O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

Zobacz także

2022-11-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.11.2022 Wśród walczących o polskość Śląska byli też kapłani, którzy w czasie II wojny zostali zamordowani przez Niemców. Do zapomnianych, pozostających wciąż… » więcej 2022-10-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.10.2022 Niewątpliwie ważną rolę w powstaniach śląskich odgrywała służba zdrowia. Jednak lekarze, sanitariuszki i sanitariusze z czasów powstań wciąż pozostają… » więcej 2022-10-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.10. 2022 Mija właśnie 99 lat od założenia w Bytomiu Polsko Katolickiego Towarzystwa Szkolnego, które miało działać na Śląsku Opolskim. » więcej 2022-10-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022 Ważną rolę w działaniach na rzecz polskości Śląska odegrała organizacja związana z byłymi powstańcami śląskimi. Założona w 1923 roku przyjęła… » więcej 2022-10-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.10.22 W tych dniach mija 100 lat od czasu kiedy premier Julian Nowak dokonał otwarcia I Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wcześniej Tymczasowa Śląska Rada Wojewódzka… » więcej 2022-10-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.2022 W okresie miedzywojennym poza działalnością harcerską młodzież tworzyła też własne organizacje o charakterze społeczno-politycznym. Na Śląsku, ale… » więcej 2022-09-24, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.09.2022 Mimo powszechnej propagandy niemieckiej Polacy na Ślasku nie poddawali się. Niemieckie raporty Gestapo donosiły, że bardzo popularne jest słuchanie zagranicznych… » więcej 2022-09-17, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.09.2022 Na przełomie lat 1939/1940 Niemcy rozpoczęli budowę wielkiej fabryki benzyny syntetycznej w Blachowni Śląskiej. Ściśle wiązało się to z ekspansywnymi… » więcej 2022-09-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX, ale również, kiedy powstała II Rzeczpospolita na umacnianie się polskości na Śląsku wpływały muzyka i pieśni… » więcej 2022-09-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.09.2022 W ostatnich miesiącach poprzedzających wybuch II wojny Niemcy przygotowywali Septemberaktion.Na listach znaleźli się przede wszystkim uczestnicy powstań śląskich… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »