Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021
2021-04-10, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021

[fot. https://silesia.edu.pl/index.php/Plik:Katolik_1.jpg]
[fot. https://silesia.edu.pl/index.php/Plik:Katolik_1.jpg]
152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej walce z germanizacją na Śląsku.
Zaangażowany w sprawy polityki "Katolik" zawsze stał po stronie polskiej. Ostro pisał o polityce Kulturkampfu . Pismo wspierało działalność katolickiej partii Centrum mającej realny wpływ na ograniczenie działań germanizacyjnych.

Redaktorem naczelnym i wydawcą był znany działacz społeczny i narodowy, pisarz i publicysta Karol Miarka. Miał już za sobą wcześniejsze doświadczenie redaktorskie. Współpracował z „Gwiazdką Cieszyńską”, a w latach 1868-1869 redagował czasopismo ”Zwiastun Górnośląski”.

Ważną rolę w składzie redakcyjnym odgrywała publicystka i posłanka na Sejm Śląski w czasach II Rzeczypospolitej, oraz jego marszałek senior Janina Antonina Omańkowska. Z ”Katolikiem była związana przez wiele lat. Redagowała m.in. dodatek dla kobiet: "Rodzina" oraz dodatek dla dzieci „Dzwonek”. Podczas akcji plebiscytowej współzałożycielka i redaktor „Głosu Polek” wydawanego przez Polski Komisariat Plebiscytowy.

Po wyborach w 1871 roku na łamach "Katolika" zaczęły się ukazywać artykuły piętnujące polskich posłów sprzyjających partii liberalnej, oraz apele, w których Miarka prosił o modlitwę w intencji wyzwolenia Śląska od nieprzyjaciół. Rok później ukazał się list otwarty redaktora naczelnego Karola Miarki w obronie ludu śląskiego do Bismarcka . W liście Miarka domagał się wprowadzenia języka polskiego do szkół. Fakt ten zwrócił uwagę całego ludu śląskiego na "Katolika" i znacznie zwiększył poczytność pisma. Rozgłos po publikacji miał też swoje negatywne konsekwencje. Przeciwko redaktorowi Karolowi Miarce rozpoczęły się liczne procesy.

W 1873 roku Miarka skazany na dwa lata więzienia przekazał pismo księdzu Franciszkowi Przyniczyńskiemu działaczowi społeczno-kulturalnemu, współzałożycielowi Towarzystwa Katolickich Robotników.

Mimo uwięzienia Miarki w „Katoliku” nadal ukazywały się jego artykuły. Funkcje redaktorów naczelnych „Katolika” w tym czasie sprawowali księża: Franciszek Reszka, Jan Kudzielka i Stanisław Radziejewski. Ten ostatni kapłan trafił na Śląsk wypędzony z Poznańskiego w ramach pruskiej polityki Kulturkampfu. Tam postanowił odwiedzić redaktora Karola Miarkę. Okoliczności sprawiły, że był właśnie jednym z tych księży redaktorów, którzy w czasie pobytu Miarki w więzieniu kontynuowali wydawanie czasopisma. Walkę o polskość Górnego Śląska ks. Radziejewski kontynuował do 1888 roku, czyli do czasu, kiedy władze kościelne z diecezji gnieźnieńsko-poznańskiej, odwołały go ze Śląska. Nie zakończył jednak działalności politycznej. Kilka lat później został posłem do sejmu pruskiego z powiatu ostrowskiego.

Liczne procesy przyczyniły się jednak do zwiększenia popularności pisma którego liczba prenumerat pod koniec roku 1875 wynosiła ponad 6000. Już nigdy później nie zanotowano takiego wzrostu. Zawirowania polityczne spowodowały jednak odsunięcie się duchowieństwa od "Katolika". W okresie powstań śląskich i plebiscytu gazeta stała się niezmiernie popularna oraz odegrała ważną rolę informacyjną.

Na koniec przypomnijmy. Pierwszy numer „Katolika” na Górnym Śląsku ukazał się 1 kwietnia 1869 w Królewskiej Hucie czyli dzisiejszym Chorzowie. Czasopismo ukazywało się do 1931 roku. Po drugiej wojnie do czasopisma założonego przez Józefa Chociszewskiego i kontynuowanego przez Miarkę nawiązywało ukazujące się w Opolu w latach 1954-1961 pismo „Katolik”.
O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021

Zobacz także

2022-11-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.11.2022 Wśród walczących o polskość Śląska byli też kapłani, którzy w czasie II wojny zostali zamordowani przez Niemców. Do zapomnianych, pozostających wciąż… » więcej 2022-10-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.10.2022 Niewątpliwie ważną rolę w powstaniach śląskich odgrywała służba zdrowia. Jednak lekarze, sanitariuszki i sanitariusze z czasów powstań wciąż pozostają… » więcej 2022-10-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.10. 2022 Mija właśnie 99 lat od założenia w Bytomiu Polsko Katolickiego Towarzystwa Szkolnego, które miało działać na Śląsku Opolskim. » więcej 2022-10-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 15.10.2022 Ważną rolę w działaniach na rzecz polskości Śląska odegrała organizacja związana z byłymi powstańcami śląskimi. Założona w 1923 roku przyjęła… » więcej 2022-10-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.10.22 W tych dniach mija 100 lat od czasu kiedy premier Julian Nowak dokonał otwarcia I Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wcześniej Tymczasowa Śląska Rada Wojewódzka… » więcej 2022-10-01, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 01.10.2022 W okresie miedzywojennym poza działalnością harcerską młodzież tworzyła też własne organizacje o charakterze społeczno-politycznym. Na Śląsku, ale… » więcej 2022-09-24, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.09.2022 Mimo powszechnej propagandy niemieckiej Polacy na Ślasku nie poddawali się. Niemieckie raporty Gestapo donosiły, że bardzo popularne jest słuchanie zagranicznych… » więcej 2022-09-17, godz. 07:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.09.2022 Na przełomie lat 1939/1940 Niemcy rozpoczęli budowę wielkiej fabryki benzyny syntetycznej w Blachowni Śląskiej. Ściśle wiązało się to z ekspansywnymi… » więcej 2022-09-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022 Pod koniec XIX wieku i na początku XX, ale również, kiedy powstała II Rzeczpospolita na umacnianie się polskości na Śląsku wpływały muzyka i pieśni… » więcej 2022-09-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.09.2022 W ostatnich miesiącach poprzedzających wybuch II wojny Niemcy przygotowywali Septemberaktion.Na listach znaleźli się przede wszystkim uczestnicy powstań śląskich… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »