Komisja zapoznawała się we wtorek w Szczecinie z informacją ministra kultury i dziedzictwa narodowego na temat ochrony zabytków Pomorza Zachodniego ze szczególnym uwzględnieniem zespołów parkowo-dworskich.

"W zeszłym roku z inicjatywy generalnego konserwatora zabytków stworzyliśmy tzw. forum użytkowników zabytków i zaprosiliśmy właścicieli parków, dworów i pałaców z całej Polski, rozmawiając o tym, jakie są możliwości dotacyjne i o tym, jakie są ich oczekiwania" – powiedziała dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków MKiDN Katarzyna Pałubska.

Jak mówiła, jedna z konkluzji ministerstwa po spotkaniu dotyczyła tego, iż "właściciele tych obiektów najczęściej w ogóle nie składają wniosków". "Ciężko przyznać dotację komuś, kto nie wnioskuje o nią" – mówiła.

Dodała, że jeśli wniosek był złożony, bardzo często był to wniosek "niskiej jakości".

"To oznacza, że posiadacze tych obiektów potrzebują wsparcia merytorycznego. Wskazywaliśmy fundacje, stowarzyszenia, które – podobnie jak zorganizowane są chociażby kościoły – mają profesjonalną obsługę, która te wnioski przygotowuje. Właściciele również powinni sobie taką profesjonalną obsługę zapewnić, zrzeszając się i wspierając wzajemnie w tym doświadczeniu" – wyjaśniła Pałubska.

Przypomniała, że właściciele wysunęli postulat, aby do zasad przyznawania ulgi od podatku na prace konserwatorskie dołączyć zabytkowe założenia parkowo-ogrodowe, ponieważ takiej ulgi obecnie nie ma.

"To bardzo ważne i właściciele wskazywali to jako jeden z największych kosztów, które ponoszą, a które nie przynoszą dochodu" – mówiła przedstawicielka MKiDN.

Jak wskazał kierownik Pracowni Terenowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Szczecinie Waldemar Witek w woj. zachodniopomorskim powiaty, w których znajdują się zespoły rezydencjonalno-parkowo-folwarczne, przejęte przed transformacją ustrojową przez Państwowe Gospodarstwa Rolne, po 1989 r. borykały się z problemem bezrobocia, co - jak zaznaczył - nie sprzyjało działaniom związanym z adaptacją do nowej funkcji.

"Trudno sobie wyobrazić, że w przestrzeni jednej gminy jest dziesięć obiektów pałacowych i w każdym powstanie hotel. Jest to niemożliwe, żeby taki obiekt funkcjonował" – mówił.

Witek dodał, że z raportu instytutu wynika, iż na terenie Zachodniopomorskiego 30 proc. obiektów rezydencjonalnych zostało uznanych za zagrożone. Wskazał też, że w obiektach tych brak jest użytkowników i funkcji, nie są też prowadzone podstawowe remonty.

Podczas posiedzenia komisji został także poruszony temat dostępu do zabytków w Świnoujściu – prywatnego muzeum militarnego Fort Gerharda – Muzeum Obrony Wybrzeża i latarni morskiej. W wyniku rozporządzenia wojewody zachodniopomorskiego wprowadzającego ze względów bezpieczeństwa zakaz przebywania w odległości do 200 m od terminalu LNG w Świnoujściu, niemożliwy jest dostęp do tych dwóch zabytków od strony lądu.

"Stoimy tak naprawdę na krawędzi zagłady" – mówił dyrektor Muzeum Obrony Wybrzeża Piotr Piwowarczyk. "Nie ma drogi dojazdowej, nie ma turystów, bo nie mogą dojechać ogólnodostępną drogą publiczną. (…) To zagłada naszej ćwierćwiecznej przygody. To jest nasza pasja, to jest dwudziestu kilku pracowników, którzy dziś stoją na krawędzi" – podkreślił.(PAP)

autorka: Elżbieta Bielecka

emb/ pat/