Radio Opole » Kraj i świat
2022-12-07, 17:50 Autor: PAP

Warszawa/ Trzech laureatów odebrało tegoroczne Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

Profesorowie: Marcin Nowotny, Bartosz Grzybowski i Adam Łajtar odebrali w środę Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2022. Uroczysta gala odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.

Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) są przyznawane za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które „przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju” oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Nagrody FNP przyznano po raz 31. Każdy z laureatów otrzyma po 200 tys. zł.


Nagrody te cieszą się opinią najważniejszego wyróżnienia naukowego w Polsce. Wyróżnienia są przyznawane przez Radę FNP w drodze konkursu w czterech obszarach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych. W tym roku nie przyznano nagrody w dziedzinie nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich.


Zwycięzcą w obszarze nauk o życiu i o Ziemi został prof. Marcin Nowotny z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Nagrodę dostał za wyjaśnienie molekularnych mechanizmów rozpoznawania uszkodzeń DNA oraz ich naprawy. Badacz opisał strukturę, scharakteryzował funkcję i wyjaśnił mechanizm działania kilku kluczowych dla biologii komórki białek i kompleksów białkowych, które wchodzą w interakcje z kwasami nukleinowymi i uczestniczą w naprawie DNA. Zaburzenia w naprawie DNA są jednym z powodów powstawania i rozwoju nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych, a także starzenia się. Wyniki prac zostały opisane w wielu wysoko cytowanych publikacjach naukowych.


"Chciałem bardzo podziękować Fundacji za tę Nagrodę. Od lat podziwiam osoby, które ją otrzymują, więc jest to dla mnie ogromne wyróżnienie i zaszczyt, że mogę dołączyć do tego wspaniałego grona" - powiedział prof. Nowotny podczas uroczystości.


Jednym z powodów, dla których jego powrót do Polski i rozwijanie tu kariery były możliwe, jest - jak wskazał - istnienie Instytutu, w którym obecnie pracuje - Międzynarodowego Instytutu Biologii Komórkowej i Molekularnej w Warszawie. "Myślę, że jest to naprawdę niesamowite miejsce do pracy. Dzieje się tak dlatego, że wszyscy w tym instytucie dzielimy podobną hierarchię wartości. Ta hierarchia wartości na pierwszym miejscu ma jakość badań naukowych" - mówił.


Z kolei prof. Bartosz Grzybowski z Instytutu Chemii Organicznej PAN w Warszawie i Ulsan National Institute of Science and Technology w Ulsan w Republice Korei otrzymał nagrodę w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za opracowanie i empiryczną weryfikację algorytmicznej metodyki planowania syntezy chemicznej. Stworzył programy Chematica oraz Allchemy oparte o teorię sieci, sztuczną inteligencję i głębokie uczenie maszynowe, jak również elementy chemii kwantowej. Oprogramowanie gromadzi i uczy się ogromnej liczby typów reakcji chemicznych i ich powiązań, a następnie znajduje optymalne ścieżki syntezy pożądanych związków.


Dzięki dostępowi do katalogów firm produkujących związki chemiczne, algorytmy te m.in. wskazują drogę najprostszej syntezy konkretnego złożonego związku z tanich i łatwo dostępnych substratów. Potrafią też zaplanować syntezy bardzo skomplikowanych i nigdy przedtem nieotrzymanych związków naturalnych.


Prof. Bartosz Grzybowski przyznał, że od wielu lat mieszka poza granicami Polski i tam prowadził badania, ale dopiero kiedy założył grupę badawczą w Polsce, to znalazł ludzi, którzy twórczo potrafili jego badania rozwinąć. "Jestem bardzo wdzięczny mojej grupie, której tę nagrodę dedykuję" - opisał.


Trzeci nagrodzony, prof. Adam Łajtar z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał nagrodę w obszarze nauk humanistycznych i społecznych. Docenione przez FNP osiągnięcie polega na udokumentowaniu, odczytaniu i zinterpretowaniu pod względem językowym, religijnym, społecznym i kulturowym blisko tysiąca inskrypcji, znajdujących się na ścianach tzw. Górnego Kościoła w Banganarti (Sudan Północny), odkrytego blisko dwadzieścia lat temu przez polskich archeologów. Inskrypcje te wzbogacają wiedzę o kulturowych i społecznych aspektach życia średniowiecznych społeczności zamieszkujących Nubię, krainę historyczną rozciągającą się w dolinie Nilu, na pograniczu Egiptu i Sudanu.


"Mam nadzieję, że będą do tej pracy, i innych prac nad epigrafiką Nubii chrześcijańskiej, sięgać przedstawiciele mojej dyscypliny, ale że moje prace wpłyną na świadomość historyczną szerszych kręgów społeczeństwa” - powiedział laureat, dziękując za przyznaną Nagrodę.


Prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, podczas uroczystości wręczenia Nagród zaznaczył, że "Fundacja wspiera dobrą naukę. Niezależnie czy są to badania podstawowe czy stosowane". "Mamy pewną walkę między tymi dwoma plemionami, ale ona jest zupełnie niepotrzebna. Każda dobra nauka ma pewne konsekwencje dla społeczeństwa – czy ona jest mierzona wymiarami gospodarczymi czy innymi społecznymi (...), to nie jest ważne. Ważne, że mają one konsekwencje społeczne. To jest credo działania Fundacji” – powiedział prof. Żylicz.


Kandydatów do Nagrody FNP zgłaszają wybitni przedstawiciele nauki zaproszeni imiennie przez zarząd i radę FNP. Rada FNP pełni rolę Kapituły konkursu i dokonuje wyboru laureatów na podstawie opinii niezależnych ekspertów i recenzentów – głównie z zagranicy - oceniających dorobek kandydatów.


Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami Nagrody, liczy już 113 osób. Są wśród nich tak wybitne uczone i uczeni, jak m.in.: Andrzej K. Tarkowski, Andrzej Trautman, Timothy Snyder, Elżbieta Frąckowiak, Jadwiga Staniszkis, Karol Modzelewski, Andrzej Paczkowski, Anna Wierzbicka, Ewa Wipszycka, Karol Myśliwiec, Tomasz Dietl, Andrzej Jajszczyk, Marcin Drąg, Krzysztof Matyjaszewski, Jacek Jemielity, Jan Strelau, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik, Piotr Sztompka, Andrzej Udalski, Ewa Górecka, Bożena Kamińska-Kaczmarek.


Autorka: Urszula Kaczorowska


uka/ ekr/


Kraj i świat

2024-06-26, godz. 14:30 Lasek: przeniesienie ruchu komercyjnego z lotniska Chopina do Baranowa - w 2032 r. (krótka4) Przeniesienie komercyjnego ruchu lotniczego z lotniska Chopina na nowe lotnisko w Baranowie jest planowane na rok 2032 - poinformował w środę na konferencji… » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 LN siatkarzy – Brazylia ponownie na drodze Polaków do obrony tytułu (zapowiedź) Podobnie jak w 2023 roku, w ćwierćfinale tej edycji Ligi Narodów polscy siatkarze, obrońcy tytułu, zmierzą się z Brazylią. Będzie to dla nich okazja do… » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 Minister infrastruktury: w przyszłym roku możliwy przetarg na poszerzenie A2 pomiędzy Warszawą a Łodzią Przetarg na prace budowlane dotyczące poszerzenia autostrady A2 pomiędzy Warszawą a Łodzią o dodatkowe pasy ruchu może zostać ogłoszony w przyszłym roku… » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 Sejmowa komisja za zwiększeniem bezpieczeństwa badań naukowych Komisja sejmowa ds. Unii Europejskiej przyjęła w środę rekomendacje Rady Europejskiej w sprawie zwiększenia bezpieczeństwa badań naukowych. » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 Polacy planują wydać na letnie wakacje ponad 4350 zł - wskazuje badanie Amazon.pl (MediaRoom) Na wakacyjny wyjazd Polacy są gotowi wydać w tym roku średnio 4 354 zł, a na skompletowanie wakacyjnej walizki - średnio 607 zł. Wśród polskich podróżników… » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 Tusk: mam nadzieję, że Błaszczak zrzeknie się immunitetu Premier Donald Tusk uważa, że Mariusz Błaszczak (PiS) powinien zrzec się immunitetu. Wg szefa rządu 'każdy w Polsce' jest po stronie gen. Tomasza Piotrowskiego… » więcej 2024-06-26, godz. 14:30 Niemcy/ Media: minister obrony zamierza zamówić amunicję za 15 mld euro W magazynach Bundeswehry brakuje amunicji artyleryjskiej. W związku z tym - jak podaje tygodnik 'Der Spiegel' - minister obrony Niemiec Boris Pistorius zamierza… » więcej 2024-06-26, godz. 14:20 Słupsk/ Radni zgodzili się na podwyższenie opłaty za śmieci i cen biletów komunikacji miejskiej Od 1 października 2024 r. w Słupsku stawka podstawowa opłaty za gospodarowanie odpadami wzrośnie z 21,50 zł do 31 zł od mieszkańca. Brak selektywnej zbiórki… » więcej 2024-06-26, godz. 14:20 Śląskie/ Szpital Megrez zakończył remont dwóch oddziałów zabiegowych Szpital Megrez w Tychach zakończył wart ponad 24 mln zł remont oddziału chirurgii ogólnej i onkologicznej oraz oddziału chirurgii rekonstrukcyjnej narządu… » więcej 2024-06-26, godz. 14:20 Tusk o Muzeum II WŚ: mam nadzieje, że zapadną decyzje, które unieważnią to zamieszanie (krótka) Nie ma powodu, żeby te elementy naszej historii, takie postaci, były pretekstem do niepokoju czy waśni. Mam nadzieje, że zapadną decyzje, które unieważnią… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »