14 czerwca rząd przyjął Krajową Politykę Miejską z perspektywą do 2030 roku. W poniedziałek dokument został oficjalnie zaprezentowany podczas trwającego w Katowicach Światowego Szczytu Miejskiego (ang. World Urban Forum – WUF11). Prezentując główne tezy Polityki minister Puda podkreślił, że jest to najważniejszy dokument w zakresie prowadzenia polityki miejskiej.

„Ten dokument przede wszystkim adresowany jest do administracji rządowej i obejmuje jej działania w zakresie prawnym, finansowym i organizacyjnym na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych. Natomiast jest służebny wobec samorządów i społeczności lokalnych, które podejmują konkretne działania na rzecz mieszkańców swoich miast i potrzebują narzędzi oraz możliwości do bardziej sprawczego działania” – wyjaśnił Grzegorz Puda.

Krajowa Polityka Miejska określa sześć zasadniczych celów i definiuje 11 najważniejszych dla miast wyzwań. Są wśród nich m.in. poprawa jakości życia, usprawnienie planowania przestrzennego, transformacja cyfrowa, uodpornienie na zmiany klimatu, zwiększenie możliwości inwestycyjnych, poprawa stanu środowiska oraz – jak podkreślał minister funduszy – „oferowanie mieszkańcom miast dostępnych dla każdego, otwartych i niewykluczających”.

„Krajowa Polityka Miejska jest dokumentem wielowymiarowym, wielosektorowym, angażującym do działania wielu partnerów. Jednak sukces naszego działania będzie w największej mierze zależał od tego, jak skutecznie poradzimy sobie z przełamaniem silosowości resortowej, czyli osobnego działania pomiędzy poszczególnymi resortami, również samorządami, i współpracą nad osiągnięciem wspólnych dla całego rządu celów wynikających z tego dokumentu” – mówił w Katowicach Grzegorz Puda.

Podkreślił, iż istotną rolą Krajowej Polityki Miejskiej jest koordynacja wielu polityk sektorowych odnoszących się do miast i ich obszarów funkcjonalnych, kreowanie sprzyjającego otroczenia prawnego i organizacyjnego oraz współpraca i partnerstwo z samorządem regionalnym i lokalnym.

Wśród zasadniczych celów wyznaczonych przez politykę miejską jest – jak wyliczał minister – budowanie tzw. miast kompaktowych, właściwie wykorzystujących swoje zasoby przestrzenne, gospodarcze i społeczne, a także poprawa jakości środowiska, podnoszenie odporności miast na zmiany klimatyczne, wzrost kompetencji cyfrowych w ramach postępującej transformacji cyfrowej, kreowanie warunków do inwestowania i tworzenia miejsc pracy, a także „tworzenie miast sprawnych we współdziałaniu, w partnerstwie z mieszkańcami, przedsiębiorcami i aktywistami społecznymi”.

Wśród 11 zdefiniowanych przez Krajową Politykę Miejską wyzwań są: dbałość o ład przestrzenny i estetyczny, niwelowanie procesów chaotycznej suburbanizacji, wzmocnienie współpracy samorządowej w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych, niwelowanie negatywnych skutków zmian klimatu w miastach, zapewnienie zrównoważonego i zintegrowanego systemu mobilności miejskiej, poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym, poprawa dostępności mieszkaniowej, poprawa zdolności inwestycyjnej miast, zwiększenie wykorzystania potencjału społecznego oraz przyspieszenie tempa transformacji cyfrowej miast.

Jak powiedział minister Puda, zapisane w Polityce cele i wyzwania mają przełożenie na konkretne projekty, działania i procedury, takie jak np. upowszechnianie partnerstwa publiczno-prywatnego w inwestycyjnych strategiach samorządów, rozwój tzw. błękitno-zielonej infrastruktury, wdrożenie standardów ochrony i kształtowania zieleni w procesach inwestycyjnych, wprowadzanie zaawansowanych systemów mobilności miejskiej i bezpieczeństwa ruchu czy zwiększanie tempa rozwoju mieszkalnictwa społecznego w miastach.

Szef resortu funduszy i polityki regionalnej podkreślił, że Krajowa Polityka Miejska jest zgodna z rekomendacjami międzynarodowych organizacji, takich jak ONZ i OECD oraz Unii Europejskiej, gdzie kluczowym dla polityk miejskich dokumentem jest Karta Lipska, obecnie aktualizowana.

„Karta Lipska to kluczowy dokument UE w obszarze rozwoju miast, który wskazuje wizje i rekomendacje dla polityk miejskich (…). Nowa Karta Lipska silnie podkreśla potrzeby transformacji w kierunku miast sprawiedliwych, zielonych i produktywnych. Te trzy wymiary mają przyczyniać się do budowania miast odpornych, mogących stawić czoła nadchodzącym wyzwaniom społecznym, gospodarczym, ekologicznym, gwarantując przy tym wysoką jakość życia wszystkim ich mieszkańcom” – zaznaczył Grzegorz Puda.

„W ślad za tymi rekomendacjami, kluczowym celem Krajowej Polityki Miejskiej jest tworzenie takich warunków dla miejskich obszarów funkcjonalnych, aby mogły się rozwijać w sposób bardziej zrównoważony, oferując mieszkańcom wysoką jakość życia” – podkreślił minister.

Według danych zawartych w Krajowej Polityce Miejskiej, w ub. roku w Polsce były 954 miasta, zajmujące 7,2 proc. powierzchni kraju (22,4 tys. km kw.). Mieszka w nich 22,8 mln osób, czyli blisko 60 proc. ludności Polski. Dominują małe miasta, poniżej 20 tys. mieszkańców – jest ich 737, a mieszka w nich 21,8 proc. ludności kraju; w tym 372 miasta to ośrodki poniżej 5 tys. mieszkańców. Miast powyżej 100 tys. mieszkańców jest 37; skupiają one 46,1 proc. populacji miejskiej w Polsce.

O znaczeniu krajowych polityk miejskich w skali globalnej mówiła w poniedziałek w Katowicach dyrektor wykonawcza UN-Habitat Maimunah Mohd Sharif. Program Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich (ang. United Nations Human Settlements Programme) rekomenduje przyjmowanie takich polityk przez wszystkie kraje.

„Krajowe polityki miejskie to jedno z pięciu rozwiązań transformacyjnych i kluczowy element strategicznego planu działania UN-Habitat do 2023 roku. Polityki te mają bardzo wszechstronny wymiar. Z naszych badań wynika, że wiele krajów wykorzystuje je do osiągania celów zrównoważonego rozwoju, celów Porozumienia Paryskiego, przejścia na gospodarkę niskoemisyjną czy realizacji programów ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych oraz strategii dotyczących zagospodarowania przestrzennego” – wyliczała Maimunah Mohd Sharif.

„Polityka miejska staje się narzędziem rozwiązywania kluczowych problemów w sposób zorganizowany. Większość krajów ceni sobie krajowe polityki miejskie jako ważny instrument, ułatwiający także koordynację międzynarodową i regionalną” – mówiła dyrektor wykonawcza UN-Habitat, oceniając, iż polityki miejskie są także pomocne przy weryfikacji priorytetów działania po pandemii COIVID-19.(PAP)

mab/ mtb/ mmu/