List, który powstał z inicjatywy szefa sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych Marka Kuchcińskiego (PiS), adresowany jest do: przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela oraz sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberg. Sygnowali go - jak wynika z informacji Centrum Informacyjnego Sejmu - przedstawiciele Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Czech, Słowacji, Węgier, Danii, Irlandii, Rumunii, Słowenii, Francji, Hiszpanii, Ukrainy, Niemiec, Wielkiej Brytanii oraz Parlamentu Europejskiego.

"My, przewodniczący komisji naszych parlamentów, zdecydowanie potępiamy trwający atak hybrydowy reżimu Łukaszenki na wschodnich granicach Unii Europejskiej i NATO" - podkreślają na wstępie listu jego autorzy i sygnatariusze.

Jak napisali, "w odwecie za istniejące sankcje UE bezprawnie wybrany prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenko przyczynił się do stworzenia sztucznego szlaku migracyjnego i cynicznie wykorzystuje migrantów w swoich próbach zdestabilizowania Polski, Litwy i Łotwy oraz całej Unii Europejskiej, aby zmusić ją do zniesienia sankcji nałożonych na jego reżim".

"Doceniamy wysiłki Komisji Europejskiej mające na celu znalezienie odpowiedzi na kryzys migracyjny powstały na granicach zewnętrznych i zaangażowanie się w rozmowy z krajami trzecimi w celu powstrzymania napływu migrantów na Białoruś, skąd z kolei mają być oni wykorzystywani jako element taktyki wojny hybrydowej reżimu Łukaszenki" - piszą szefowie komisji parlamentarnych.

Przypominają, że "od wiosny obserwowaliśmy nasilający się atak reżimu Łukaszenki na UE, polegający na organizowaniu wzmożonego przepływu migrantów do granic Łotwy, Litwy oraz Polski z Białorusią i - jak dodają - "dostosowywaliśmy się". "Ostatnia eskalacja w pobliżu granicy polsko-białoruskiej zmieniła sytuację pod względem bezpieczeństwa, stwarzając dla UE poważne problemy humanitarne i związane z bezpieczeństwem" - oceniają parlamentarzyści z kilkunastu państw Europy.

Przekonują, że "wymaga to zdecydowanych i wspólnych działań w celu przeciwdziałania kryzysowi". "Dziś, pomimo międzynarodowych wysiłków społeczności demokratycznej i pracy wykonanej w celu fizycznej obrony granic Europy, tysiące nielegalnych migrantów nadal planują lub już są w drodze do Mińska, aby następnie próbować nielegalnie przedostać się na terytoria EU i NATO" - piszą politycy.

"Załóżmy, że reżim i Białoruś nie będą przestrzegać swoich międzynarodowych obowiązków i zobowiązań, będą naruszać pokój i bezpieczeństwo w Europie oraz nadal represjonować i wykorzystywać ludzi, którzy pragną jedynie żyć i cieszyć się wolnością. W takim przypadku będziemy nadal wywierać presję na Łukaszenkę i osoby popierające jego reżim, a także nie ograniczymy naszych apeli o odpowiedzialność i będziemy zwracać uwagę społeczności międzynarodowej na ten problem" - deklarują sygnatariusze listu.

Ich zdaniem "rozwój sytuacji na granicy UE wskazuje na potrzebę rozważenia, jak najlepiej dostosować istniejące ramy prawne do nowych realiów, aby umożliwić nam odpowiednie reagowanie na próby instrumentalizacji nielegalnej migracji do celów politycznych i inne zagrożenia hybrydowe". "Żadna strona trzecia - czy to kraj, czy grupy ponadnarodowe - nie powinna mieć możliwości wykorzystywania unijnego systemu migracyjnego i azylowego do wywierania presji i szantażowania UE i jej państw członkowskich" - podkreślają przewodniczący komisji.

Wskazują też na potrzebę reakcji "za pomocą odpowiednich narzędzi i środków", które "pozwolą nam uniknąć poważnych konsekwencji tych hybrydowych ataków", a także poradzić sobie z "cierpieniem i upokorzeniem spowodowanym cynicznym wykorzystywaniem życia ludzkiego do celów politycznych". "Wzywamy do nałożenia sankcji na wszystkie białoruskie porty lotnicze i prosimy o ogłoszenie Białorusi strefą zakazu lotów, a w związku z tym o nałożenie sankcji na wszystkie międzynarodowe linie lotnicze, które łamią ten zakaz i nadal pomagają w nieludzkiej instrumentalizacji nielegalnej migracji" - apelują sygnatariusze listu.

Ponadto - jak dodają - "jeżeli linie lotnicze z krajów trzecich nadal angażują się w te bezprawne działania, UE i jej partnerzy powinni nałożyć sankcje na dane linie lotnicze na swoich terytoriach".

"Wzywamy naszych sojuszników i naszych zachodnich partnerów do podjęcia działań mających na celu zapobieżenie hybrydowej agresji Łukaszenki oraz do zbadania, czy i w jakim stopniu kraje trzecie są zaangażowane we wspieranie nielegalnych działań reżimu Łukaszenki" - czytamy w liście do szefów instytucji UE i NATO.

Sygnatariusze apelu wskazują, iż wymaga to "podjęcia odpowiednich środków w celu zaangażowania się na arenie międzynarodowej, aby zapewnić, że ci, którzy chcą zaatakować Europę poprzez wykorzystanie ludzkiego nieszczęścia, wiedzą, że granica będzie broniona".

"Tragiczny los migrantów na granicy jest częścią planu Łukaszenki zmierzającego do odwracania uwagi, prowokowania i zastraszania. Ponownie podkreślamy znaczenie szybkiego dostosowania ram prawnych UE i opracowania narzędzi popartych odpowiednim wsparciem finansowym w celu zapewnienia solidnej reakcji na instrumentalizację nielegalnej migracji i inne zagrożenia hybrydowe" - piszą parlamentarzyści.

Wzywają również do "głębszego zbadania szerszej skali planów, których częścią są te hybrydowe taktyki", oraz "rozważenia, kto i dlaczego może być zaangażowany w sztuczne wywoływanie kryzysu poprzez podsycanie strachu i wzniecanie niepokojów politycznych i społecznych za pomocą takich właśnie taktyk". Ich zdaniem sprawcy takich działań podważają w ten sposób stabilność UE i NATO.

Parlamentarzyści zachęcają do rozmów na najwyższym szczeblu i deklarują poparcie dla zaangażowania Rady Bezpieczeństwa ONZ "w kwestię taktyki używania migracji jako broni oraz wojny hybrydowej na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej i NATO".

"Wzywamy do wszczęcia międzynarodowego procesu sądowego z uwzględnieniem jurysdykcji uniwersalnej w celu skazania Aleksandra Łukaszenki i członków jego reżimu osobiście za zbrodnie popełnione przeciwko narodowi białoruskiemu na masową skalę, a także wzywamy do rozważenia wniesienia sprawy Białorusi do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości na podstawie naruszeń Konwencji Chicagowskiej, Konwencji Montrealskiej i Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur popełnionych przez reżim Łukaszenki" - piszą autorzy i sygnatariusze listu.

W ich ocenie "potrzebna jest systemowa, skoordynowana reakcja, która zwiększy naszą odporność, ściśle ukierunkowane wysiłki gospodarcze i dyplomatyczne ze strony UE w celu powstrzymania wszelkich prób wymierzonych w blok". Przekonują, iż "istnieje pilna potrzeba opracowania środków zaradczych w celu powstrzymania przyszłych prowokacji lub prób zasiania nieufności i niezgody między nami". (PAP)

autor: Marta Rawicz

mkr/ mok/