Chodzi o dwa zarządzenia podpisane przez prezes Manowską, które zostały opublikowane w czwartek wieczorem na stronie Sądu Najwyższego. Wydane zostały w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 lipca, który uznał, że system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w Polsce nie jest zgodny z prawem UE.

Pierwsze z nich dotyczy spraw dyscyplinarnych sędziów, drugie - spraw immunitetowych sędziów i prokuratorów, a także spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczących sędziów Sądu Najwyższego oraz spraw przeniesienia sędziego tego sądu w stan spoczynku.

Zgodnie z decyzją I prezes SN wszystkie wymienione sprawy wpływające do Sądu Najwyższego przekazywane będą do sekretariatu I prezesa SN, w którym mają być przechowywane na okres obowiązywania zarządzenia.

O biegu spraw, które już wpłynęły do Izby Dyscyplinarnej SN, zadecyduje prezes tej Izby lub skład orzekający, do którego zostały przydzielone. Jeżeli chodzi o sprawy, do których nie został przydzielony skład orzekający, I prezes SN chce, by prezes Izby Dyscyplinarnej rozważył przechowywanie ich w sekretariacie Izby bez przydziału sędziom lub bez wyznaczenia pozostałych członków składu orzekającego. Z kolei w sprawach, które mają już wyznaczony skład, prezes Izby Dyscyplinarnej rozważyć zwrócenie się do sędziów, by "w ramach swej niezawisłości" rozważyli podjęcie decyzji o powstrzymaniu się od ich rozpoznawania.

W obu zarządzeniach I prezes SN zawarto preambuły, w których mowa o "dobru Rzeczypospolitej Polskiej" czy "powszechnie obowiązującej mocy wyroków Trybunału Konstytucyjnego", ale także m.in. "potrzebie poszanowania wiążącego Rzeczpospolitą Polską prawa międzynarodowego".

Prof. Manowska zwróciła jednocześnie uwagę na "ustrojową pozycję I prezesa SN", który "nie sprawuje władzy ustawodawczej i nie ma kompetencji do zawieszania obowiązywania przepisów prawa, jak również nie może nakazywać podjęcia przez składy orzekające lub Prezesów Sądu Najwyższego czynności innych niż to wynika wprost z obowiązujących przepisów".

Zarządzenia wchodzą w życie z dniem podpisania. W przypadku spraw dyscyplinarnych przepisy mają być stosowane "do czasu wprowadzenia do polskiego systemu prawnego rozwiązań legislacyjnych umożliwiających efektywne funkcjonowanie systemu odpowiedzialności zawodowej sędziów w Rzeczypospolitej Polskiej", jednak nie dłużej niż do 15 listopada tego roku.

Analogiczną datę podano w przypadku spraw immunitetowych. Przepisy mogą przestać obowiązywać wcześniej w momencie wydania przez TSUE wyroku kończącego postępowanie, w ramach którego 14 lipca wiceprezes TSUE wydała postanowienie zabezpieczające, lub w momencie wprowadzenia do polskiego porządku prawnego zmian powodujących bezskuteczność tego postanowienia.

14 lipca TSUE zobowiązał Polskę do zawieszenia stosowania przepisów dotyczących w szczególności uprawnień Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, która rozpoczęła działalność na mocy zmian w ustawie o SN z 2017 r. Tego samego dnia Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis Traktatu o UE, na podstawie którego TSUE zobowiązuje państwa członkowie do stosowania środków tymczasowych w sprawie sądownictwa, jest niezgodny z konstytucją.

W ubiegły piątek I prezes SN skierowała do prezydenta, premiera oraz marszałków Sejmu i Senatu pisma z apelem o skorzystanie przez głowę państwa z inicjatywy ustawodawczej, która pozwoliłaby na "efektywne i nie budzące zastrzeżeń" funkcjonowanie w Polsce systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz o podjęcie prac legislacyjnych w tej sprawie. (PAP)

autorzy: Sonia Otfinowska, Mateusz Mikowski

sno/ mm/ lena/