Radio Opole » Kultura i rozrywka
2016-02-29, 15:07 Autor: Bolesław Bezeg (oprac. WK)

Pseudonim Łupaszko

Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
W cyklu biografii żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną dziś legendarny dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej major Łupaszko.
Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/
Historię Zygmunta Szendzielarza przybliża Bolesław Bezeg

Kultura i rozrywka

2024-03-21, godz. 15:39 Performance ukraińskiej artystki Victorii Myroniuk w Galerii M Galeria M Wydziału Sztuki Uniwersytetu Opolskiego organizuje wystawy swoich studentów i pracowników. Także proponuje działania performatywne. Najbliższe… » więcej 2024-03-21, godz. 13:24 Warsztaty z ceramiki artystycznej w Głubczycach. Dzisiaj druga odsłona Będzie można ulepić swoje naczynia, talerze, kubeczki i to, co podpowie wyobraźnia. W Głubczycach startuje dzisiaj (21.03) druga odsłona warsztatów z ceramiki… » więcej 2024-03-21, godz. 13:00 Klub Książki Herbacianej zaprasza na spotkanie z Józefem Skrzekiem Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu często gości w swoich salach Klub Książki Herbacianej. Barbara Gruszka-Zych, autorka wielu książek, w tym wywiadu-rzeki… » więcej 2024-03-21, godz. 11:30 Architektura Opola i wydarzenia z festiwali. Galeria Fotograficzna Format rozpoczyna działalność W Centrum Aktywizacji Społecznej w Opolu stworzono Galerię Fotograficzną Format. Podczas inauguracji zobaczyliśmy zdjęcia nestora opolskich fotografików… » więcej 2024-03-21, godz. 08:50 Znamy program ramowy tegorocznego Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu 61. KFPP w Opolu otworzy koncert 'Premier', a po nim na scenie opolskiego amfiteatru wystąpi opolanin Michał Bajor. Artysta zaśpiewa swoje największe przeboje… » więcej 2024-03-20, godz. 20:12 Charytatywna wystawa pracowników WBP w Opolu na rzecz porzuconych zwierząt [ZDJĘCIA] Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu po raz trzeci przygotowała wystawę zatytułowaną 'Razem'. To specjalna ekspozycja, na której są prace do kupienia… » więcej 2024-03-20, godz. 20:10 Zwyczaje świąteczne na planszach na wystawie przed Archiwum Państwowym w Opolu [ZDJĘCIA] Archiwum Państwowe w Opolu zaproponowało kolejną wystawę plenerową. Tym razem na planszach możemy zobaczyć ekspozycję zatytułowaną 'Ostatki i Wielkanoc… » więcej 2024-03-20, godz. 09:00 Wiosna Austriacka w Opolu: wykład konsula Republiki Austrii i koncert W ramach 24. Wiosny Austriackiej w Opolu ze słuchaczami spotka się konsul honorowy Austrii, później będziemy mogli posłuchać austriackiego duetu muzycznego… » więcej 2024-03-19, godz. 21:00 Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu: "Gardło diabła" oczami naukowca Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu organizuje kolejne wydarzenie towarzyszące wystawie Angeliki Markul 'Gardło diabła'. Mieliśmy już oprowadzania kuratorskie… » więcej 2024-03-19, godz. 18:00 Otwarto wystawę pt. "Solenie kury". Prace Eugeniusza Marca w MŚO 'Solenie kury' - wystawę pod takim tytułem otwarto we wtorek (19.03) w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. To wystawa pokazująca obrazy i rzeźby artysty nieprofesjonalnego… » więcej
38394041424344
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »