Radio Opole » Kultura i rozrywka
2016-02-29, 15:07 Autor: Bolesław Bezeg (oprac. WK)

Pseudonim Łupaszko

Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
Zygmunt Edward Szendzielarz, ps. Łupaszko [źródło: By nieznany - Institute of National Remembrance,Poland, see http://www.rp.pl/galeria/2,2,629250.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14768180]
W cyklu biografii żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną dziś legendarny dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej major Łupaszko.
Zygmunt Edward Szendzielarz pseudonim „Łupaszko” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju. Od wczesnej młodości planował zostać żołnierzem zawodowym.

Po ukończeniu podchorążówki otrzymał przydział do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie, w którego szeregach wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Po nieudanych próbach przedostania się do polskich sił zbrojnych na Zachodzie rozpoczął działalność konspiracyjną na Wileńszczyźnie.

Pseudonim „Łupaszko” przejął po słynnym na Wileńszczyźnie partyzancie z okresu wojny polsko-bolszewickiej - Jerzym Dąbrowskim.

Dowodzona przez niego 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej, zwana Brygadą Śmierci, nie wzięła udziału w walkach o Wilno, lecz otrzymała rozkaz przejścia na zachód, dzięki temu uniknęła rozbrojenia i aresztowania przez sowietów po wspólnym zdobyciu Wilna.

Lawirując między oddziałami niemieckimi i sowieckimi, brygada przedostała się do Puszczy Grodzieńskiej, później w lasy augustowskie, a następnie do Puszczy Białowieskiej.

W listopadzie 1944 roku do oddziału Łupaszki dołączył podporucznik Lech Beynar, późniejszy publicysta znany pod nazwiskiem Paweł Jasienica.

Przez cały rok 1945 oddział liczący około 200 ludzi brał udział w walkach z oddziałami NKWD, Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej na Pomorzu.

Na początku 1947 roku Zygmunt Szendzielarz próbował wrócić do normalnego życia. W tym celu oddał dowództwo dowodzonych przez siebie oddziałów i wraz z trójką najbliższych współpracowników przyjechał na Śląsk. Trafili do miejscowości Królowe w powiecie głubczyckim na Opolszczyźnie.

Zdołali w miarę spokojnie żyć zaledwie przez miesiąc. Zagrożeni aresztowaniem, opuścili Królowe i wyjechali do Małopolski.

30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem Łupaszkę aresztowano. Kolejne 2,5 roku spędził w śledztwie na osławionej Rakowieckiej w Warszawie. Major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” został skazany na śmierć i stracony 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Mokotowie.

Historie żołnierzy wyklętych związanych z Opolszczyzną prezentujemy w ramach cyklu „A kto chce być wolnym, a kto chce być sługą…”. /Odcinki emitowane 29.02-04.03 od poniedziałku do piątku, godz. 8:40, powtórka o 14:40/
Historię Zygmunta Szendzielarza przybliża Bolesław Bezeg

Kultura i rozrywka

2024-10-31, godz. 20:00 Zakaz gry w karty i kości, ograniczenie sprzedaży kawy w edyktach na wystawie w Opolu Przed Archiwum Państwowym w Opolu stanęła nowa wystawa plenerowa. Tym razem zobaczymy edykty XIX-wieczne, które są w dużej ilości przechowywane w archiwum… » więcej 2024-10-31, godz. 18:55 Galeria Sztuki Współczesnej proponuje projekt zatytułowany "T@niec" W Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu rusza projekt T@niec, który zakłada utrzymanie i rozbudowanie programu tanecznego w galerii. » więcej 2024-10-31, godz. 14:30 W Białej będą wspominać zmarłego księdza Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego W kresowych klimatach upłyną zaduszki artystyczne w Białej. Koncert pt. „Światło pamięci - wspomnienia, które nigdy nie gasną” odbędzie się 3 li… » więcej 2024-10-31, godz. 09:00 Seminarium Śląskie: Hobbit, poezja, romanse wydane w języku śląskim Ostatnim punktem tegorocznego Seminarium Śląskiego było spotkanie poświęcone literaturze opisanej po śląsku. Pejter Długosz od lat prowadzi rodzinne wydawnictwo… » więcej 2024-10-30, godz. 19:00 Nasza Szkoła z Opola odebrała certyfikat wykorzystania najnowszej technologii [ZDJĘCIA] Niepubliczna Szkoła Podstawowa Nasza Szkoła w Opolu znana jest z innowacyjnych rozwiązań nauczania. Pełna jest sportu, kultury i piosenek autorskich wykonywanych… » więcej 2024-10-30, godz. 17:30 Powojenna droga do Opola w filmie opolskiej artystki Opolska twórczyni Agnieszka Plech zaprasza na premierę swojego filmu, który wykonała w ramach stypendium 'Marszałkowskie Talenty'. » więcej 2024-10-30, godz. 11:00 Kolejna edycja Jazzowych Zaduszek w Kluczborku. Można posłuchać, jak brzmi lira korbowa Na kolejną edycję Jazzowych Zaduszek zaprasza w sobotę 2 listopada Centrum Kultury w Kluczborku. Gwiazdą będzie Kasia Bortnik. » więcej 2024-10-29, godz. 18:00 Opolanie czytali wiersze Zbigniewa Herberta w setną rocznicę jego urodzin Na ulicy Krakowskiej w Opolu czytano dziś (29.10) wiersze Zbigniewa Herberta. Twórczość tego poety, eseisty i dramatopisarza postanowiła przypomnieć w setną… » więcej 2024-10-28, godz. 21:34 Seminarium Śląskie: Różne czynniki wpływają na naszą tożsamość - mówi historyczka sztuki W ramach XXIX Seminarium Śląskiego w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu odbywają się wydarzenia kulturalne. Jednym z nich było spotkanie z dyrektorką… » więcej 2024-10-28, godz. 19:30 „Chcą inaczej spędzać czas wolny”. Fani fantastyki zamierzają zawiązać w Prudniku stowarzyszenie Prudnicki Klub Fantastyki założyło w tym mieście 16 osób m.in. z Opola. Skupia głównie miejscowych fanów Tolkiena, Sapkowskiego, średniowiecza oraz l… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »