Radio Opole » Wiadomości z regionu
2017-04-15, 11:00 Autor: Jacek Rudnik

Etnograf o symbolice jajka i sztuce kroszonkarskiej. Tradycja ma się dobrze

W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
W Muzeum Wsi Opolskiej dekorowano jajka w ramach 26. edycji Wojewódzkiego Konkursu Plastyki Obrzędowej - Opolskie Kroszonki [fot. Daria Placek]
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
Bogdan Jasiński © (fot. Marek Świercz / AFRO)
- Jajko towarzyszy człowiekowi od narodzin, jest symbolem życia, symbolem zmartwychwstania - powiedział w porannej rozmowie "W cztery oczy" Bogdan Jasiński z Działu Kultury Materialnej i Folkloru Muzeum Wsi Opolskiej. Od wieków nasi przodkowie czcili to jajo jako symbol odrodzenia i nowego życia, a do barwienia jaj w Wielkanoc najczęściej stosowano kolor czerwony.
- Kiedyś używano barwników typowo naturalnych, takich jak ochra, bo i symbol śmierci, i symbol życia, czyli krew w tym przypadku była bardzo istotna , a z czasem zaczęto ten kolor uzyskiwany dzięki ochrze zamieniać na inne barwniki naturalne - przypomniał na naszej antenie etnograf z Muzeum Wsi Opolskiej.

Coraz bardziej popularne stawało się barwienie jaj poprzez gotowanie ich w łupinach cebuli, co jest stosowane także dziś.

Ważne znaczenie symboliczne ma też zdobienie wielkanocnych jaj w różnego rodzaju wzory.

- Kiedyś najczęściej stosowane wzorki były związane z kultem solarnym - przypomniał Jasiński. - Słońce i były to na przykład różnego rodzaju rozetki, były to tzw. raczki, wiatraczki też wykonywano na tych kroszonkach pierwotnie, a wić roślinna pojawia się z czasem, ale ona też jest symbolem życia, odrodzenia. - Roślina przecież na wiosnę się odradza - dodał.

Pierwsze kroszonki pojawiły się pod koniec XIX wieku, a zdobienia wykonywano, wykorzystując odpowiednio ukształtowane złamane brzytwy i taka metoda przetrwała nawet do lat 70.

W tamtym czasie pojawiły się też pierwsze konkursy kroszonkarskie, co sprzyjało konkurencji , ale także znacznemu rozwojowi sztuki kroszonkarskiej.

Pochodzący z Gogolina Jerzy Lipka opracował specjalny nożyk do skrobania jaj wielkanocnych, co umożliwiało wydrapywanie na skorupkach bardzo skomplikowanych wzorów.

W latach 80. i 90. - zauważył Bogdan Jasiński - rozwijało się już bardzo misterne, szczegółowe wzornictwo, co trwało do końca lat 90. XX wieku.

Ostatnio jednak w kroszonkarstwie wracają wzory mniej skomplikowane, które są lepiej widoczne i łatwiejsze do oceny przez jurorów.

Technika barwienia jaj też się zmienia, dziś mamy dostępne różnego rodzaju barwniki, ale zdaniem etnografa warto korzystać z metod naturalnych przede wszystkim gotowania jaj w łupinach cebuli.
Bogdan Jasiński 01
Bogdan Jasiński 02

Wiadomości z regionu

2024-08-22, godz. 15:37 Oddaj krew i uratuj życie. W wakacje zapasy krwi szybko się kurczą Są braki w magazynach krwi w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu. To problem, który często pojawia się w okresie wakacyjnym, kiedy krwiodawcy… » więcej 2024-08-22, godz. 14:08 Już czas na skompletowanie szkolnej wyprawki. Przygotowania trwają Pierwszy dzwonek coraz bliżej. Do rozpoczęcia roku szkolnego pozostał nieco ponad tydzień. To oznacza kompletowanie uczniowskiej wyprawki. Część rodziców… » więcej 2024-08-22, godz. 10:30 "Sytuacja w województwie śląskim nie przełożyła się na nasze wody". Gość Radia Opole - Opolski odcinek Odry jest wolny od złotej algi - potwierdził w Porannej Rozmowie Radia Opole dyrektor Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego… » więcej 2024-08-21, godz. 20:08 „Powstają pustostany, które straszą”. W Głogówku chcą forsować zmiany w lokalnej ewidencji zabytków Burmistrz Głogówka zamierza uszczuplić gminną ewidencję zabytków. Niektóre jej zapisy mają kolidować z prywatnym interesem mieszkańców czy inwestor… » więcej 2024-08-21, godz. 20:00 Najmłodsi z przedszkola numer 37 w Opolu zapoznali się z pszczołami [ZDJĘCIA] Co wspólnego ma żyrafa z pszczołą oraz co dobrego dają nam te małe owady? Tego między innymi mogły się dziś (21.08) dowiedzieć dzieci z przedszkola… » więcej 2024-08-21, godz. 17:06 Rząd zrezygnuje z inwestycji na Odrze? Marcin Ociepa pisze interpelację Poseł Marcin Ociepa z Odnowy pisze interpelację w sprawie rządowego projektu o zmianie ustawy 'O rewitalizacji rzeki Odry'. » więcej 2024-08-21, godz. 15:16 Z podwórka do więzienia. Nietrzeźwy 40-latek wjechał w płot. Był poszukiwany Stracił panowanie nad pojazdem i wjechał na podwórko. Przyczyną były nadmierna prędkość i alkohol. » więcej 2024-08-21, godz. 15:15 Rolnicy nadal czekają na kolejne podziały gruntów głubczyckiego Top Farmsu Powraca temat rozdysponowania wszystkich gruntów wyłączonych z areału głubczyckiej firmy Top Farms. Ziemia miała trafić do rolników w drodze licytacji… » więcej 2024-08-21, godz. 14:17 NIK wykrył nieprawidłowości w opolskim ratuszu. Chodzi m.in. o podatki od nieruchomości Brak opodatkowania 110 nieruchomości oraz nieprawidłowe zwolnienia podatkowe - takie nieprawidłowości w opolskim ratuszu ujawniła opolska delegatura Najwyższej… » więcej 2024-08-21, godz. 14:13 "To ogromna tragedia". Chrząstowice w szoku i żałobie po tragicznym zdarzeniu „Był wyjątkowo zaangażowany w sprawy społeczne” - to najczęstsze komentarze o mieszkańcu Chrząstowic, który tragicznie zginął w wyniku wybuchu pompy… » więcej
3456789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »