Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 31.05.2021
2021-05-31, 10:30 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 31.05.2021

30 maja 1921 r. przewodniczący Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku gen. Le Rond zrządził rozwiązanie niemieckiego Selstschutzu, oraz utworzenie wzdłuż Odry neutralnej strefy demarkacyjnej. Zaproponowane przez Le Ronda warunki zaakceptowała strona polska, ale jak należało się spodziewać dla Niemców była ona nie do przyjęcia, toteż odrzucili oni porozumienie, licząc na sukces przygotowywanej właśnie kolejnej kampanii.
Dopiero 14 czerwca pod groźbą interwencji zbrojnej zachodnich aliantów Niemcy zgodzili się oddać decyzję o przynależności Górnego Śląska powołanej traktatem wersalskim Lidze Narodów. 26 czerwca Wojciech Korfanty i Karl Hoefer podpisali porozumienie o wycofaniu wojsk z terenu Rejencji Opolskiej. Ewakuację oddziałów powstańczych do Polski rozpoczęto dwa dni później i potrwała ona do 5 lipca.

Ostateczna decyzja dotycząca przebiegu granicy polsko-niemieckiej na Górnym Śląsku zapadła 20 października 1921 roku. Zgodnie z decyzją wielkich mocarstw dawną Rejencję Opolską podzielono. Do Polski przyłączono powiaty: katowicki, chorzowski, lubliniecki, tarnogórski, świętochłowicki, pszczyński i rybnicki. Z obszaru plebiscytowego o powierzchni 11 008 km kwadratowych Polska otrzymała 3214 km kwadratowych. Stanowiło to mniej niż jedną trzecią powierzchni regionu, ale na tym terenie znajdowała się większa część śląskiego przemysłu. W granicach Rzeczypospolitej znalazły się 53 spośród 67 kopalni węgla, 10 z 15 kopalni cynku i ołowiu, 9 z 14 stalowni i 22 z 37 wielkich pieców. Opole pozostało w granicach Niemiec.

W trakcie kampanii plebiscytowej obie strony starając się zdobyć względy mieszkańców obiecywały przyszłą daleko idącą autonomię Śląska. Teraz nadszedł czas realizacji tej obietnicy. Ustrój Śląska w niepodległej Polsce w dużej mierze określiła Konwencja Górnośląska, z 15 maja 1922 roku, która obowiązywała przez kolejnych 15 lat. Nakładała ona na Rzeczpospolitą obowiązek pełnego poszanowania praw mniejszości niemieckiej na polskim obszarze Śląska. Mniejszość otrzymała także możliwość odwoływania się bezpośrednio do arbitrażu Ligi Narodów, co odebrano jako dowód ograniczonego zaufania aliantów do władz Polski.

W toku negocjacji dyplomatycznych ustalono, że oficjalne przejęcie przez Polskę przyznanych jej obszarów Górnego Śląska nastąpi w dniach 17 czerwca–10 lipca 1922 r. Ponieważ objęcie przez polską administrację nowego terytorium miało być poprzedzone uroczystym wkroczeniem polskiej armii, toteż w Katowicach już w czerwcu 1921 r. zawiązał się Komitet Przyjęcia Wojska Polskiego.

Pierwszą miejscowością, do której 20 czerwca 1922 r. wkroczyły polskie oddziały były Szopienice – dziś dzielnica Katowic. Na czele wkraczających oddziałów jechał konno gen. Stanisław Szeptycki Inspektor Armii w Krakowie, skąd koordynował organizację pomocy dla trzeciego powstania. Wraz z regularnymi oddziałami polskiej armii wkraczały także ewakuowane po zakończeniu powstania na terytorium Polski oddziały powstańcze. Wkraczających na Śląsk we wszystkich miejscowościach witały budowane przez miejscową ludność triumfalne bramy. Główne uroczystości powitalne odbyły się tego samego dnia w Katowicach.

Spośród 2 112 700 mieszkańców rejencji opolskiej na terenie przyłączonym do Polski mieszkało 996 tys., z czego około 250 tys. deklarowało narodowość niemiecką. Z kolei po niemieckiej stronie granicy pozostało 530 tys. osób narodowości polskiej. Decyzją Ligi Narodów osobom niezadowolonym z wytyczonych granic należało dać możliwość przesiedlenia się do wybranego kraju. Z możliwości tej skorzystało mniej więcej po 200 tys. zarówno Polaków jak i Niemców. Na Opolszczyźnie pozostało jednak około 350 tys. Polaków, którzy nie chcieli opuszczać swoich rodzinnych stron. Już wkrótce powołali oni Związek Polaków w Niemczech.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 31.05.2021

Zobacz także

2021-04-20, godz. 10:44 "Na linii Korfantego" 20.04.2021 Wspomnieliśmy już o tym, że 6 maja 1921 r. idący z Sośnicowic baon Pała Cymsa po dwóch godzinach ciężkich walk zdobył stację Bierawa i pobliskie osiedla… » więcej 2021-04-19, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 19.04.2021 W poprzednim odcinku mówiłem o tym jak ważne było dla powstańców zapewnienie dającego możliwość podejmowania równorzędnej walki z doskonale wyposażonymi… » więcej 2021-04-16, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 16.04.2021 Omawiając walki o kozielską przystań wspomnieliśmy o kluczowej roli jaką odegrała w tej bitwie bateria artylerii powstańczej Ordon, którą dowodził kpt… » więcej 2021-04-15, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 15.04.2021 Ostatnią przeszkodą na drodze do kozielskiego portu była wieś Kłodnica, gdzie wycofujący się Niemcy pozostawili niedużą załogę, której zadaniem było… » więcej 2021-04-14, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 14.04.2021 Wybuch III powstania śląskiego całkowicie zaskoczył Niemców. Chociaż liczyli się z taką możliwością, rozbudowywali swoje bojówki i gromadzili broń… » więcej 2021-04-13, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 13.04.2021 Przyzwyczajeni do myślenia schematami zwykle uważamy, że tzw. zbrodnia katyńska dotyczyła tylko polskich oficerów pochodzących z dawnych Kresów II Rzeczypospolitej… » więcej 2021-04-12, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 12.04.2021 W poprzednim odcinku zakończyliśmy naszą opowieść o trzecim powstaniu śląskim wieczorem 4 maja 1921 roku, kiedy to Sławięcice zostały opanowane wspólnie… » więcej 2021-04-09, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 09.04.2021 Jednym z największych sukcesów militarnych III Powstania Śląskiego było zdobycie portu w Koźlu, gdzie znajdowały się zapasy żywności, broni i rozmaitych… » więcej 2021-04-08, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 08.04.2021 Wybuch III powstania śląskiego całkowicie zaskoczył Niemców. Chociaż liczyli się z taką możliwością, rozbudowywali swoje bojówki i gromadzili broń… » więcej 2021-04-07, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 07.04.2021 W kolejnych dniach po opanowaniu większości zakrojonego Linią Korfantego terytorium inicjatywa należała do wydzielanych z oddziałów powstańczych tzw. Straży… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »