Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 31.05.2021
2021-05-31, 10:30 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 31.05.2021

30 maja 1921 r. przewodniczący Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku gen. Le Rond zrządził rozwiązanie niemieckiego Selstschutzu, oraz utworzenie wzdłuż Odry neutralnej strefy demarkacyjnej. Zaproponowane przez Le Ronda warunki zaakceptowała strona polska, ale jak należało się spodziewać dla Niemców była ona nie do przyjęcia, toteż odrzucili oni porozumienie, licząc na sukces przygotowywanej właśnie kolejnej kampanii.
Dopiero 14 czerwca pod groźbą interwencji zbrojnej zachodnich aliantów Niemcy zgodzili się oddać decyzję o przynależności Górnego Śląska powołanej traktatem wersalskim Lidze Narodów. 26 czerwca Wojciech Korfanty i Karl Hoefer podpisali porozumienie o wycofaniu wojsk z terenu Rejencji Opolskiej. Ewakuację oddziałów powstańczych do Polski rozpoczęto dwa dni później i potrwała ona do 5 lipca.

Ostateczna decyzja dotycząca przebiegu granicy polsko-niemieckiej na Górnym Śląsku zapadła 20 października 1921 roku. Zgodnie z decyzją wielkich mocarstw dawną Rejencję Opolską podzielono. Do Polski przyłączono powiaty: katowicki, chorzowski, lubliniecki, tarnogórski, świętochłowicki, pszczyński i rybnicki. Z obszaru plebiscytowego o powierzchni 11 008 km kwadratowych Polska otrzymała 3214 km kwadratowych. Stanowiło to mniej niż jedną trzecią powierzchni regionu, ale na tym terenie znajdowała się większa część śląskiego przemysłu. W granicach Rzeczypospolitej znalazły się 53 spośród 67 kopalni węgla, 10 z 15 kopalni cynku i ołowiu, 9 z 14 stalowni i 22 z 37 wielkich pieców. Opole pozostało w granicach Niemiec.

W trakcie kampanii plebiscytowej obie strony starając się zdobyć względy mieszkańców obiecywały przyszłą daleko idącą autonomię Śląska. Teraz nadszedł czas realizacji tej obietnicy. Ustrój Śląska w niepodległej Polsce w dużej mierze określiła Konwencja Górnośląska, z 15 maja 1922 roku, która obowiązywała przez kolejnych 15 lat. Nakładała ona na Rzeczpospolitą obowiązek pełnego poszanowania praw mniejszości niemieckiej na polskim obszarze Śląska. Mniejszość otrzymała także możliwość odwoływania się bezpośrednio do arbitrażu Ligi Narodów, co odebrano jako dowód ograniczonego zaufania aliantów do władz Polski.

W toku negocjacji dyplomatycznych ustalono, że oficjalne przejęcie przez Polskę przyznanych jej obszarów Górnego Śląska nastąpi w dniach 17 czerwca–10 lipca 1922 r. Ponieważ objęcie przez polską administrację nowego terytorium miało być poprzedzone uroczystym wkroczeniem polskiej armii, toteż w Katowicach już w czerwcu 1921 r. zawiązał się Komitet Przyjęcia Wojska Polskiego.

Pierwszą miejscowością, do której 20 czerwca 1922 r. wkroczyły polskie oddziały były Szopienice – dziś dzielnica Katowic. Na czele wkraczających oddziałów jechał konno gen. Stanisław Szeptycki Inspektor Armii w Krakowie, skąd koordynował organizację pomocy dla trzeciego powstania. Wraz z regularnymi oddziałami polskiej armii wkraczały także ewakuowane po zakończeniu powstania na terytorium Polski oddziały powstańcze. Wkraczających na Śląsk we wszystkich miejscowościach witały budowane przez miejscową ludność triumfalne bramy. Główne uroczystości powitalne odbyły się tego samego dnia w Katowicach.

Spośród 2 112 700 mieszkańców rejencji opolskiej na terenie przyłączonym do Polski mieszkało 996 tys., z czego około 250 tys. deklarowało narodowość niemiecką. Z kolei po niemieckiej stronie granicy pozostało 530 tys. osób narodowości polskiej. Decyzją Ligi Narodów osobom niezadowolonym z wytyczonych granic należało dać możliwość przesiedlenia się do wybranego kraju. Z możliwości tej skorzystało mniej więcej po 200 tys. zarówno Polaków jak i Niemców. Na Opolszczyźnie pozostało jednak około 350 tys. Polaków, którzy nie chcieli opuszczać swoich rodzinnych stron. Już wkrótce powołali oni Związek Polaków w Niemczech.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 31.05.2021

Zobacz także

2021-06-02, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 02.06.2021 W naszej opowieści o III powstaniu śląskim siłą rzeczy skupiliśmy się na wydarzeniach rozgrywających się sto lat temu w opolskiej części Górnego Śląska… » więcej 2021-06-01, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 01.06.2021 Wymuszony przez aliantów kruchy rozejm trwał od 27 maja do 4 czerwca. W tym czasie jednak lokalne dochodziło do starć, mówiliśmy już o walkach jakie w tym… » więcej 2021-05-28, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 28.05.2021 Już od pierwszych dni trwania niemieckiej kontrofensywy do naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych dochodziły wywiadowcze meldunki o represjach na polskiej ludności… » więcej 2021-05-27, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 27.05.2021 Gdy na froncie pod Górą Świętej Anny i w okolicach Strzelec trwały walki, tymczasem coraz bardziej zaogniał się rozdźwięk w samym dowództwie powstania… » więcej 2021-05-26, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 26.05.2021 28 maja 1921 r. mimo, że trwały zacięte walki na odcinku Zalesie Śląskie – Lichynia, a do drobniejszych walk doszło tego dnia pod Olesnem, Zębowicami… » więcej 2021-05-25, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 25.05.2021 24 maja 1921 r. w rejonie działania Grupy Północ Niemcy nieskutecznie zaatakowali Leśną, skoncentrowali także większe siły na szosie z Olesna do Wędryni… » więcej 2021-05-24, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 24.05.2021 23 maja 1921 roku pod Bukowem niedaleko Raciborza doszło do niemieckiego ataku na powstańcze pozycje. W efekcie nieuwagi wartowników i związanego z nią zaskoczenia… » więcej 2021-05-21, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 21.05.2021 Po południu 22 maja 1921 r., gdy na południu niemiecka piechota przy wsparciu pociągów pancernych atakowała Gorzyce w Szymiszowie pod Strzelcami Opolskimi… » więcej 2021-05-20, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 20.05.2021 22 maja 1921 r. czołowe oddziały niemieckie zaatakowały Przystań w Koźlu, Sławięcice i Ujazd, ataki te jednak zostały odparte. Podobnie jak kolejna próba… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »