Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 08.03.2021
2021-03-08, 11:45 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 08.03.2021

Drugie Powstanie Śląskie było znacznie lepiej przygotowane niż pierwsze. Przede wszystkim istniał plan operacyjny o kryptonimie „Samoobrona”, opracowany przez Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska 22 lipca 1920 r.
Plan ten zakładał opanowanie górnośląskiego okręgu przemysłowego i blokowanie miast, w których stacjonowały oddziały alianckie, a w drugiej fazie akcje zaczepne w kierunku zachodnim. Poszczególnym oddziałom POW przydzielono konkretne zadania i rejony działania. Toteż gdy w nocy z 18 na 19 sierpnia znaczna część powiatów pszczyńskiego i katowickiego objęta została walkami, oddziały POW automatycznie przystąpiły do realizacji planu „Samoobrona”.

Postawione przed faktem dokonanym dowództwo główne POW, po konsultacji z szefem Polskiego Komisariatu Plebiscytowego Wojciechem Korfantym, proklamowało powstanie i ogłosiło strajk generalny. Na zajmowanym terenie rozbrajano placówki policji SIPO i zastępowano ją oddziałami tzw. Straży Obywatelskiej, która miała funkcjonować do czas postulowanego powołania policyjnej formacji polsko-niemieckiej. Rozkaz przystąpienia do powstania wydano dla powiatów: bytomskiego, toszecko-gliwickiego, katowickiego, lublinieckiego, pszczyńskiego, raciborskiego, rybnickiego, tarnogórskiego i zabrskiego. Oddziałom powstańczym zabroniono wchodzenia w starcia z oddziałami alianckimi.

Do realizacji drugiego etapu planu nie doszło, bo Korfanty starał się ukrócić niepotrzebne walki i nadać akcji ramy zbrojnej manifestacji, która miała sterroryzować niemieckich konspiratorów i pokazać siłę żywiołu polskiego. To było ryzykowne posunięcie, bo przypomnijmy, że na terenie Rejencji Opolskiej ciągle obowiązywał dekret o karze śmierci dla każdego, kto zostanie schwytany z bronią w ręku w ramach akcji mającej na celu oderwanie od Niemiec części jego terytorium. Jednak tym razem, także dzięki zasileniu POW przez oficerów oddelegowanych z armii polskiej oraz dostawom broni, a także doświadczeniom wyniesionym z pierwszego powstania, akcja zakończyła się sukcesem. Polacy szybko opanowali większość górnośląskiego okręgu przemysłowego. Powstańcom udało się zająć większość obszaru powiatów lublinieckiego, tarnogórskiego, toszecko-gliwickiego i zabrskiego. Pojedyncze wystąpienia o charakterze antyniemieckim odnotowano także w okolicach Opola, Krasiejowa, Dobrodzienia, Raciborza i Koźla, gdzie członkowie POW domagali się od zwierzchników wydania rozkazu walki zbrojnej.

Już 24 sierpnia obradująca w Opolu Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku wydała dwa zarządzenia wychodzące naprzeciw postulatom powstańców. Pierwsze zarządzenie nakazało likwidację SIPO, drugie zaś powołało do życia Policję
Górnego Śląska, zwaną też Policją Plebiscytową lub APO, co jest skrótem od niemieckiej nazwy Abstimmungspolizei. W myśl zarządzenia funkcjonariuszami APO zostawali po połowie Polacy i Niemcy. 24 sierpnia 1920 r. doszło do negocjacji w obecności przedstawicieli Komisji Międzysojuszniczej pomiędzy Centralnym Związkiem Zawodowym Polskim i Zjednoczeniem Zawodowym Polskim a przedstawicielami niemieckich pracodawców. Ustalono, że prowodyrzy antypolskich wystąpień zostaną ukarani, a ich ofiary otrzymają odszkodowania. Ponadto pracodawcy zgodzili się, by okres strajku generalnego nie odbijał się na przywilejach pracowniczych, takich jak prawo do urlopu czy deputatu węglowego.

W odpowiedzi następnego dnia polskie organizacje związkowe wezwały robotników do zaniechania walki, oddania broni i podjęcia pracy. 26 sierpnia Polski Komisariat Plebiscytowy wydał odezwę, w której wymieniono sukcesy powstania oraz wynegocjowane ustępstwa. W odezwie podkreślono, że powstanie było aktem samoobrony przeciwko niemieckim gwałtom oraz walką o równouprawnienie polskiej ludności w swobodzie prowadzenia akcji przedplebiscytowej. Tego samego dnia komendant główny POW na Górnym Śląsku ogłosił rozwiązanie organizacji i zwolnienie z przysięgi jej członków.

Niewątpliwie II Powstanie Śląskie było polskim sukcesem. Polacy ograniczając akcję zbrojną, zademonstrowali wolę podporządkowania się postanowieniom Traktatu Wersalskiego. W tym duchu też przedstawiano brak pomocy dla powstania z terenu Polski. Akcja propagandowa mogła wreszcie ruszyć bez potrzeby konspirowania.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 08.03.2021

Zobacz także

2021-05-19, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 19.05.2021 Tymczasem na północnym odcinku pod Leśnicą Krępną i Żyrową Niemcy odnieśli lokalne sukcesy.. W południe główny ciężar walk przejął powstańczy… » więcej 2021-05-18, godz. 10:31 "Na Linii Korfantego" 18.05.2021 W nocy z 20 na 21 maja 1921 r. rozpoczęła się największa niemiecka operacja zaczepna III powstania śląskiego. Z rejonu przedmościa krapkowickiego wyruszyły… » więcej 2021-05-17, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 17.05.2021 20 maja 1921 roku na teren rejencji opolskiej przybył generał porucznik Karl Hoefer, który objął dowództwo zreorganizowanych sił niemieckich przygotowujących… » więcej 2021-05-14, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 14.05.2021 Wczoraj opowiadałem o meldunkach polskich wywiadowców z Opola, którzy nadsyłali do powstańczej komendy głównej informacje o przygotowujących się na Opolszczyźnie… » więcej 2021-05-13, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 13.05.2021 21 maja rozpoczęła się druga faza III powstania śląskiego, była to faza niemieckich prób przełamania polskich pozycji i znalezienia drogi do oddziałów… » więcej 2021-05-12, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 12.05.2021 Szef Sztabu Naczelnego Komendy Wojsk Powstańczych „Lubliniec czyli mjr Stanisław Roztworowski w komunikacie wydanym 20 maja 1921 r. napisał: „Niemieckie… » więcej 2021-05-11, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 11.05.2021 Druga faza III powstania śląskiego trwała od 21 maja do 6 czerwca 1921 r. Stała ona pod znakiem z jednej strony krwawych walk, będących efektem niemieckich… » więcej 2021-05-10, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 10.05.2021 Obie strony konfliktu, pomimo względnego spokoju na powstańczym froncie, co jakiś czas próbowały lokalnie rozszerzać swój stan posiadania. 15 maja w rejonie… » więcej 2021-05-07, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 07.05.2021 Wspomnieliśmy wczoraj o wygłoszonym 13 maja przez brytyjskiego premiera Loyd’a George’a w Izbie Gmin antypolskim przemówieniu. Odmówił on w nim Polsce… » więcej 2021-05-06, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 06.05.2021 Porzućmy na chwilę powstańcze okopy i spójrzmy na to co działo się podczas III powstania śląskiego na arenie międzynarodowej. 13 maja brytyjski premier… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »