Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyński…
2023-11-06, 14:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Leo/O.Kłosińska/dok

105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyńskiego

Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku, w Lublinie został utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Nazywany rządem lubelskim lub ludowym, składał się z działaczy lewicy niepodległościowej, głównie PPS i PSL Wyzwolenie.
Gabinet Daszyńskiego działał do dnia odzyskania przez Polskę niepodległości. 12 listopada wieczorem jego szef dotarł do Warszawy i przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu.
Ignacy Daszyński w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej został jednocześnie premierem i ministrem spraw zagranicznych. Funkcję ministra wojny objął pułkownik Edward Rydz-Śmigły, a ministra spraw wewnętrznych - Stanisław August Thugutt.

Program rządu zakładał przeprowadzenie zmian ustrojowych i natychmiastowe rozwiązanie Rady Regencyjnej utworzonej przez zaborców. Premier zapowiedział pilne ogłoszenie demokratycznych wyborów i zwołanie Sejmu Ustawodawczego, a później wprowadzenie równouprawnienia obywateli bez względu na pochodzenie, wiarę i narodowość.

Ignacy Daszyński chciał także wdrożyć reformy społeczne: powszechną i bezpłatną edukację świecką, samorządy lokalne, przydział ziemi dla chłopów, 8-godzinny dzień pracy. Zamierzał także upaństwowić przemysł i wydobycie zasobów naturalnych: węgla, soli i innych kopalin.

Po powrocie do kraju, uwolnionego z więzienia w Magdeburgu, Józefa Piłsudskiego 12 listopada 1918 roku premier podporządkował mu swój gabinet. Piłsudski powierzył Daszyńskiemu zadanie utworzenia kolejnego rządu.

Nowy gabinet Daszyńskiego jednak nie powstał, ponieważ program proponowany przez premiera nie zyskał poparcia ani środowisk lewicowych, ani konserwatywnych. W tej sytuacji Naczelnik Państwa osobiście powołał nowy rząd, funkcję premiera powierzając Jędrzejowi Moraczewskiemu.

Ignacy Daszyński po opuszczeniu stanowiska premiera został wybrany do Sejmu Ustawodawczego. W latach 1928-1930 pełnił funkcję marszałka Sejmu. Wielokrotnie występował jako obrońca demokracji parlamentarnej. Zajmował się również publicystyką. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji.

(więcej)

Gabinet Ignacego Daszyńskiego, choć urzędował bardzo krótko, był uważany za jedyny - pośród wielu ośrodków politycznych w odradzającej się Polsce - który był gotów podjąć odpowiedzialność rządzenia krajem. Sam Józef Piłsudski oceniał, że była to próba, która poszła najdalej i najsilniej w kierunku objęcia funkcji rządu polskiego. Zdaniem Naczelnika Państwa rząd lubelski dokonał pierwszej historycznej próby utworzenia rządu jednolitego na całym obszarze Rzeczypospolitej.

W ocenie historyków gabinet Daszyńskiego nie miał żadnej możliwości zrealizowania ideałów społecznych, ponieważ jego program był przez środowiska "bolszewizujące" uważany za burżuazyjną zdradę. Z kolei dla polityków związanych z obozem narodowym i części ludowców program rządu lubelskiego był bliski ideologii komunistycznej. W okresie międzywojennym część środowisk lewicowych podtrzymywała pamięć o rządzie lubelskim i domagała się uznania jego znaczenia. Dla przykładu: obchodzono dzień niepodległości 7 listopada, czyli pierwszego dnia działania gabinetu Ignacego Daszyńskiego.

Zobacz także

2023-12-31, godz. 11:00 Rok temu zmarł papież Benedykt XVI Rok temu, 31 stycznia 2022, o godzinie 9.34, w wieku 95 lat zmarł Benedykt XVI, 265. papież w historii. Wybrany po śmierci Jana Pawła II, stał na czele Kościoła… » więcej 2023-12-31, godz. 09:00 91 lat temu polscy matematycy złamali szyfr Enigmy 91 lat temu, 31 grudnia 1932 roku, polscy matematycy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali szyfr Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej… » więcej 2023-12-31, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 31 grudnia » więcej 2023-12-30, godz. 13:00 Miłość i relacje jeńców wojennych pod lupą naukowców CMJW Historia związków małżeńskich, przyjaźni korespondencyjnych nawiązanych z "mateczkami wojennymi", które czasem kończyły się ślubami, i relacje wśród… » więcej 2023-12-30, godz. 11:00 85 lat temu zmarł arcybiskup Aleksander Kakowski, ostatni prymas Królestwa Polskiego 85 lat temu, 30 grudnia 1938 roku, zmarł arcybiskup Aleksander Kakowski, metropolita warszawski w latach 1913-1938, mąż stanu, ostatni prymas Królestwa Polskiego… » więcej 2023-12-30, godz. 09:00 135 lat temu urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, ekonomista i polityk 135 lat temu, 30 grudnia 1888 roku, urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, ekonomista, wicepremier, minister przemysłu i skarbu w II Rzeczypospolitej. Autor słynnego… » więcej 2023-12-30, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 30 grudnia » więcej 2023-12-29, godz. 13:00 105 lat Biblioteki Uniwersyteckiej KUL Biblioteka Uniwersytecka KUL obchodzi 105 lat istnienia. "W tym roku nie tylko Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II świętuje swoje okrągłe urodziny… » więcej 2023-12-29, godz. 11:00 60 lat temu zmarł Aleksander Ładoś, polski dyplomata ratujący Żydów podczas II wojny światowej 60 lat temu, 29 grudnia 1963 roku, zmarł Aleksander Ładoś, polski dyplomata, nieformalny przywódca tzw. Grupy Berneńskiej, ratującej Żydów podczas II wojny… » więcej 2023-12-29, godz. 10:00 Rośnie liczba eksponatów przekazywanych do nowego muzeum powstania Rośnie liczba eksponatów przekazywanych i wypożyczanych do nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu, która ma być gotowa za trzy… » więcej
117118119120121
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »