Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyński…
2023-11-06, 14:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Leo/O.Kłosińska/dok

105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyńskiego

Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku, w Lublinie został utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Nazywany rządem lubelskim lub ludowym, składał się z działaczy lewicy niepodległościowej, głównie PPS i PSL Wyzwolenie.
Gabinet Daszyńskiego działał do dnia odzyskania przez Polskę niepodległości. 12 listopada wieczorem jego szef dotarł do Warszawy i przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu.
Ignacy Daszyński w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej został jednocześnie premierem i ministrem spraw zagranicznych. Funkcję ministra wojny objął pułkownik Edward Rydz-Śmigły, a ministra spraw wewnętrznych - Stanisław August Thugutt.

Program rządu zakładał przeprowadzenie zmian ustrojowych i natychmiastowe rozwiązanie Rady Regencyjnej utworzonej przez zaborców. Premier zapowiedział pilne ogłoszenie demokratycznych wyborów i zwołanie Sejmu Ustawodawczego, a później wprowadzenie równouprawnienia obywateli bez względu na pochodzenie, wiarę i narodowość.

Ignacy Daszyński chciał także wdrożyć reformy społeczne: powszechną i bezpłatną edukację świecką, samorządy lokalne, przydział ziemi dla chłopów, 8-godzinny dzień pracy. Zamierzał także upaństwowić przemysł i wydobycie zasobów naturalnych: węgla, soli i innych kopalin.

Po powrocie do kraju, uwolnionego z więzienia w Magdeburgu, Józefa Piłsudskiego 12 listopada 1918 roku premier podporządkował mu swój gabinet. Piłsudski powierzył Daszyńskiemu zadanie utworzenia kolejnego rządu.

Nowy gabinet Daszyńskiego jednak nie powstał, ponieważ program proponowany przez premiera nie zyskał poparcia ani środowisk lewicowych, ani konserwatywnych. W tej sytuacji Naczelnik Państwa osobiście powołał nowy rząd, funkcję premiera powierzając Jędrzejowi Moraczewskiemu.

Ignacy Daszyński po opuszczeniu stanowiska premiera został wybrany do Sejmu Ustawodawczego. W latach 1928-1930 pełnił funkcję marszałka Sejmu. Wielokrotnie występował jako obrońca demokracji parlamentarnej. Zajmował się również publicystyką. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji.

(więcej)

Gabinet Ignacego Daszyńskiego, choć urzędował bardzo krótko, był uważany za jedyny - pośród wielu ośrodków politycznych w odradzającej się Polsce - który był gotów podjąć odpowiedzialność rządzenia krajem. Sam Józef Piłsudski oceniał, że była to próba, która poszła najdalej i najsilniej w kierunku objęcia funkcji rządu polskiego. Zdaniem Naczelnika Państwa rząd lubelski dokonał pierwszej historycznej próby utworzenia rządu jednolitego na całym obszarze Rzeczypospolitej.

W ocenie historyków gabinet Daszyńskiego nie miał żadnej możliwości zrealizowania ideałów społecznych, ponieważ jego program był przez środowiska "bolszewizujące" uważany za burżuazyjną zdradę. Z kolei dla polityków związanych z obozem narodowym i części ludowców program rządu lubelskiego był bliski ideologii komunistycznej. W okresie międzywojennym część środowisk lewicowych podtrzymywała pamięć o rządzie lubelskim i domagała się uznania jego znaczenia. Dla przykładu: obchodzono dzień niepodległości 7 listopada, czyli pierwszego dnia działania gabinetu Ignacego Daszyńskiego.

Zobacz także

2024-09-11, godz. 13:00 Rozpoczęły się zapisy na lekcje w Muzeum Powstania Warszawskiego Poczta powstańcza, wojenna sytuacja dzieci, kim byli powstańcy - tego między innymi dowiedzą się uczniowie podczas lekcji muzealnych. Muzeum Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-09-11, godz. 11:00 44 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie 44 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze… » więcej 2024-09-11, godz. 10:00 Obchody 911 w USA Amerykanie oddają dziś hołd poległym w atakach terrorystycznych z 11 września 2001 roku. Główne obchody 23. rocznicy zamachów odbędą się w Nowym Jorku… » więcej 2024-09-11, godz. 09:00 10. Rocznica założenia Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie Działacz opozycji antykomunistycznej - Jacek Kuroń, duchowni greckokatoliccy - Andrzej i Klemens Szeptyccy, oraz zamordowani przez Hamas w październiku 2023… » więcej 2024-09-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 września » więcej 2024-09-10, godz. 15:00 Muzeum Niepodległości: II wojna światowa w plakacie filmowym II wojna światowa w plakacie filmowym. W Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej otwarto wystawę „II wojna światowa w filmie - wystawa plakatów ze zbiorów… » więcej 2024-09-10, godz. 13:00 Wystawa z okazji 770. rocznicy lokacji Bytomia Z okazji 770. rocznicy lokacji Bytomia Muzeum Górnośląskie przygotowało wystawę obrazującą efekty badań archeologicznych prowadzonych w mieście od ponad… » więcej 2024-09-10, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęło się oblężenie Warszawy 85 lat temu rozpoczęło się oblężenie Warszawy. Stolica zamieniła się w twierdzę, w której wyjątkowo ważną rolę pełniło Polskie Radio oraz emitowane… » więcej 2024-09-10, godz. 09:00 50 lat temu zmarł Melchior Wańkowicz, mistrz opowieści reportażowej 50 lat temu, 10 września 1974 roku, zmarł pisarz, publicysta i dziennikarz Melchior Wańkowicz. Mistrz opowieści reportażowej, łączącej fakty z elementami… » więcej 2024-09-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 września » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »