Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii…
2023-06-05, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka

80 lat temu Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30"

Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Kwatera żołnierzy Armii Krajowej na Powązkach. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
80 lat temu - 5 czerwca 1943 roku - Niemcy rozbili oddział specjalny Armii Krajowej "Osa"-"Kosa 30". Doszło do tego podczas ślubu jednego z żołnierzy w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie. Niespodziewanie budynek otoczyło gestapo. Aresztowano niemal 90 uczestników ceremonii, w tym 25 żołnierzy. Do dziś nie wiadomo, kim był zdrajca, który umożliwił Niemcom rozbicie oddziału AK.
12 lipca 1943 roku aresztowano także szefa sztabu "Osy"-"Kosy 30" Mieczysława Kudelskiego "Wiktora", który podjął próbę odtworzenia oddziału. Wydarzenia te zmusiły dowództwo Armii Krajowej do jego rozwiązania. Był to jeden z najtrudniejszych momentów w historii Polskiego Państwa Podziemnego.

"Osa" powstała w maju 1942 roku jako jednostka do zadań likwidacyjnych i dywersyjno-sabotażowych. Podlegała bezpośrednio Komendantowi Głównemu AK i przeprowadzała akcje bojowe na jego zlecenie. Gdy w styczniu 1943 roku powstało Kierownictwo Dywersji AK, oddział przyjął kryptonim "Kosa 30", jednak powszechnie nazywano go "Osa-Kosa". Podpułkownik Józef Szajewski "Phillips", twórca i jednocześnie dowódca formacji, podzielił ją na trzy jednostki: warszawską, krakowską i oddział sabotażowo-dywersyjny "Zagra-Lin" do realizacji celów kierownictwa AK poza okupowanym krajem - "zagra" - od zagranicy, "Lin" - od tajnego kryptonimu Warszawy.

W szeregach oddziału specjalnego służyli przede wszystkim kursanci przedwojennych i konspiracyjnych podchorążówek, którzy wykonywali wyroki wojskowych sądów specjalnych na konfidentach, gestapowcach i prominentnych działaczach władz okupacyjnych. Jednostka "Zagra-Lin" była odpowiedzialna między innymi za dwa zamachy bombowe na dworcach kolejowych w Berlinie i jeden we Wrocławiu.

Na ślub jednego z żołnierzy oddziału, Mieczysława Uniejewskiego "Marynarza" i Teofili Suchanek zostało zaproszonych prawie 300 osób, w większości związanych z konspiracją, w tym wszyscy żołnierze warszawskiej "Osy-Kosy", co było złamaniem zasad konspiracji. O wydarzeniu nie poinformowano kierownictwa Armii Krajowej.

Niemcy aresztowali 89 osób. Po weryfikacji wypuścili 33, a 56 uwięzili i poddali przesłuchaniom. Około 20 czerwca 1943 roku samobójstwo na Szucha popełniła łączniczka sztabu "Osy"-"Kosy 30" Aleksandra Sokalówna "Władka". Dwunastu mężczyzn i dwie kobiety zatrzymane w kościele św. Aleksandra, Niemcy rozstrzelali 17 września 1943 w ruinach warszawskiego getta. W październiku w tamtym miejscu okupanci zamordowali Mieczysława Uniejewskiego. Pozostałych aresztowanych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych. Żona Uniejewskiego wraz ze swoimi rodzicami przeżyła pobyt w niemieckim obozie.

Zobacz także

2024-05-30, godz. 11:00 Pogrzeb Ludwiki Wujec Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz byli opozycjoniści pożegnali na warszawskich Powązkach Wojskowych Ludwikę Wujec… » więcej 2024-05-30, godz. 09:00 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa 30 maja przypada uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, znana powszechnie w Polsce jako Boże Ciało. Jest to jedno z najważniejszych świąt… » więcej 2024-05-30, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 30 maja » więcej 2024-05-29, godz. 15:30 ŻIH wydał Encyklopedię getta warszawskiego Ponad 2 tysiące haseł w internecie i 50 haseł w wersji papierowej - publikacją "Encyklopedii getta warszawskiego" zakończył się wieloletni projekt naukowy… » więcej 2024-05-29, godz. 11:00 Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa 29 maja jest obchodzony Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa, ustanowiony przez Sejm w 2011 roku. Jest to święto żołnierzy i funkcjonariuszy służb… » więcej 2024-05-29, godz. 10:00 Odsłonięto tablicę upamiętniającą podpułkownika Wacława Lipińskiego, żołnierza walk o niepodległość Przed gmachem warszawskiej PAST-y odsłonięto tablicę poświęconą podpułkownikowi Wacławowi Lipińskiemu. To harcerz i żołnierz Pierwszej Brygady Legionów… » więcej 2024-05-29, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali 530 więźniów Pawiaka 81 lat temu, 29 maja 1943 roku, Niemcy rozstrzelali w ruinach warszawskiego getta około 530 więźniów Pawiaka. Była to jedna z największych masowych egzekucji… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej 2024-05-28, godz. 13:00 43 lata temu zmarł kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia 43 lata temu, 28 maja 1981 roku, zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1948-1981, mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła… » więcej 2024-05-28, godz. 11:00 84 lata temu wojska alianckie zdobyły Narwik 84 lat temu, 28 maja 1940 roku, wojska alianckie z udziałem Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich odbiły Niemcom Narwik - jedyny niezamarzający port… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »