Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków…
2023-03-15, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł

80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i ukrywaną przez nich rodzinę żydowską

Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
80 lat temu - 15 marca 1943 roku - w Siedliskach w Małopolsce Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i czterech ukrywanych przez nich Żydów. Ofiarami zbrodni byli mężczyźni z rodziny Godfridów z Miechowa - ojciec i synowie, oraz rodzina polskich rolników: Łucja i Wincenty Barankowie, ich synowie Henryk i Tadeusz, a także teściowa Katarzyna Baranek.
Barankowie mieszkali pośrodku wsi Siedliska w powiecie miechowskim. W ich gospodarstwie znalazła schronienie pięcioosobowa rodzina krawców, mimo, że za pomoc Żydom groziła kara śmierci, a w okolicy odbywały się liczne egzekucje za ich ukrywanie. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, 29 stycznia 1943 roku Niemcy wymordowali - wraz z ukrywanymi żydowskimi mieszkańcami - rodziny Gądków z Wolicy oraz Książków z Wierzbicy.

Rano 15 marca przed dom Baranków zajechała furmanka z uzbrojonymi funkcjonariuszami Sonderdienstu - policji pomocniczej, składającej się głównie z volksdeutschów. Sąsiadom Baranków kazano wynieść wszystko z zabudowań gospodarczych, jednak po opróżnieniu stodół nie znaleziono ukrywających się osób. Wówczas Niemcy sami przeszukali zabudowania i wywlekli czterech mężczyzn. Piąty z ukrywających się ocalał, ponieważ poprzedniego dnia opuścił kryjówkę. Po zamordowaniu Żydów, Niemcy zastrzelili gospodarzy - Łucję i Wincentego Baranków, a następnie ich synów: 12-letniego Henryka i 9-letniego Tadeusza. Ponieważ nie odnaleźli teściowej, Katarzyny Baranek, odchodząc zagrozili, że wymordują mieszańców wsi, jeżeli ci nie doprowadzą kobiety na posterunek. Następnego dnia Katarzyna Baranek została zawieziona do Miechowa i tam zamordowana przez Niemców.

(więcej)

Na terenach polskich zajętych przez okupanta niemieckiego - odmiennie niż w krajach Europy Zachodniej - za jakąkolwiek pomoc Żydom groziła śmierć. Egzekucje wykonywano na miejscu, zabijając zarówno ukrywanych, jak i ukrywających. Kara śmierci i odpowiedzialność zbiorowa obwiązywały także na okupowanych przez Niemców terenach Związku Radzieckiego i w krajach bałkańskich, ale sankcje te nie były tak bezwzględnie stosowane jak w Polsce. W okresie II wojny światowej z trzymilionowej społeczności żydowskiej na ziemiach polskich przeżyło od 30 do 120 tysięcy osób.

Dzięki historykom Instytutu Pamięci Narodowej, udało się ustalić z nazwiska 10-11 tysięcy Polaków ratujących Żydów, a faktyczna liczba pomagających może sięgać od kilkudziesięciu tysięcy nawet do miliona. Około tysiąca osób pomagających Żydom poniosło śmierć w egzekucjach. Dokładne dane są bardzo trudne do ustalenia, ponieważ niejednokrotnie w uratowanie jednej osoby było zaangażowanych kilkudziesięciu Polaków, a czasem jedna osoba ratowała kilkudziesięcioro Żydów. Polacy stanowią najliczniejszą grupą uhonorowanych medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata", nadawanym przez izraelski Instytut Yad Vashem. Spośród 28 tysięcy 217 wszystkich nagrodzonych z 51 krajów, otrzymało go 7 tysięcy 232 obywateli Polski (dane Instytutu Yad Vashem ze stycznia 2022 roku).

W 2012 roku 5-osobowa rodzina Baranków została pośmiertnie wyróżniona medalami "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Odznaczenie to otrzymało wiele polskich rodzin, których członkowie narażali lub poświęcili życie, pomagając żydowskim sąsiadom, jak: Ulmowie, Kowalscy, Maciejewscy, Brogowscy, Czarni, Krzynowowie i wielu innych.
W 2013 roku Wincenty, Łucja i Katarzyna Barankowie zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 2018 roku obchodzony jest w Polsce Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Został on wyznaczony na 24 marca, dla upamiętnienia rodziny Ulmów.

15 marca 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety okolicznościowe upamiętniające trzy polskie rodziny zamordowane za pomoc Żydom – Ulmów z Markowej, Kowalskich ze Starego Ciepielowa, oraz Baranków z Siedlisk.

Zobacz także

2024-05-14, godz. 17:29 Najmłodsi poznali historię niedźwiedzia Wojtka Najmłodsi uczniowie szkół podstawowych zaprezentowali swoje prace na wernisażu pt. "Historia Misia Wojtka" w Samorządowym Ośrodku Kultury w Komprachcica… » więcej 2024-05-14, godz. 13:00 Archiwum Polskiego Radia zaprasza na Noc Muzeów w Pałacu Staszica Archiwum Polskiego Radia zaprasza w sobotę na Noc Muzeów w Pałacu Staszica w Warszawie. Zwiedzający będą mogli nie tylko poznać bogate zasoby, jakie Polskie… » więcej 2024-05-14, godz. 11:00 16. Opolska Noc Muzeów - Instytut Śląski Instytut Śląski wraz z innymi opolskimi placówkami muzealnymi włączył w akcję Nocy Muzeów. Oto program wydarzenia w sobotę 18.05: » więcej 2024-05-14, godz. 10:00 41. rocznica śmierci Grzegorza Przemyka, maturzysty śmiertelnie pobitego przez milicjantów 41 lat temu, 14 maja 1983 roku, w Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, 19-letni maturzysta śmiertelnie pobity przez milicjantów. Był synem Leopolda Przemyka i… » więcej 2024-05-14, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 14 maja » więcej 2024-05-13, godz. 19:50 32 lata temu w Himalajach zginęła Wanda Rutkiewicz, wybitna himalaistka 32 lata temu, 13 maja 1992 roku, na Kanczendzondze w Himalajach, podczas próby wejścia na swój 9. ośmiotysięcznik, zginęła Wanda Rutkiewicz. Wybitna himalaistka… » więcej 2024-05-13, godz. 15:09 Muzeum Powstania Warszawskiego: Zmarł Zbigniew Leo, pseudonim Byk W wieku 99 lat zmarł powstaniec warszawski, Zbigniew Leo, pseudonim Byk- informuje Muzeum Powstania Warszawskiego. » więcej 2024-05-13, godz. 14:52 Ryngraf podarowany Marii Pileckiej w Muzeum na Rakowieckiej Ryngraf podarowany przez rotmistrza Witolda Pileckiego swojej żonie po powrocie z Włoch można obejrzeć na wystawie w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów… » więcej 2024-05-13, godz. 09:00 43. rocznica zamachu na papieża Jana Pawła II 43 lata temu, 13 maja 1981 roku, doszło do zamachu na papieża Jana Pawła II. Podczas audiencji generalnej na placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17.19 turecki… » więcej 2024-05-13, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 13 maja » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »