Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków…
2023-03-15, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł

80 lat temu Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i ukrywaną przez nich rodzinę żydowską

Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
Srebrna moneta okolicznościowa; rewers – Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków [fot. źródło: nbp.pl/monety-okolicznosciowe/polacy-ratujacy-zydow-rodzina-ulmow-kowalskich-barankow]
80 lat temu - 15 marca 1943 roku - w Siedliskach w Małopolsce Niemcy wymordowali rodzinę Baranków i czterech ukrywanych przez nich Żydów. Ofiarami zbrodni byli mężczyźni z rodziny Godfridów z Miechowa - ojciec i synowie, oraz rodzina polskich rolników: Łucja i Wincenty Barankowie, ich synowie Henryk i Tadeusz, a także teściowa Katarzyna Baranek.
Barankowie mieszkali pośrodku wsi Siedliska w powiecie miechowskim. W ich gospodarstwie znalazła schronienie pięcioosobowa rodzina krawców, mimo, że za pomoc Żydom groziła kara śmierci, a w okolicy odbywały się liczne egzekucje za ich ukrywanie. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, 29 stycznia 1943 roku Niemcy wymordowali - wraz z ukrywanymi żydowskimi mieszkańcami - rodziny Gądków z Wolicy oraz Książków z Wierzbicy.

Rano 15 marca przed dom Baranków zajechała furmanka z uzbrojonymi funkcjonariuszami Sonderdienstu - policji pomocniczej, składającej się głównie z volksdeutschów. Sąsiadom Baranków kazano wynieść wszystko z zabudowań gospodarczych, jednak po opróżnieniu stodół nie znaleziono ukrywających się osób. Wówczas Niemcy sami przeszukali zabudowania i wywlekli czterech mężczyzn. Piąty z ukrywających się ocalał, ponieważ poprzedniego dnia opuścił kryjówkę. Po zamordowaniu Żydów, Niemcy zastrzelili gospodarzy - Łucję i Wincentego Baranków, a następnie ich synów: 12-letniego Henryka i 9-letniego Tadeusza. Ponieważ nie odnaleźli teściowej, Katarzyny Baranek, odchodząc zagrozili, że wymordują mieszańców wsi, jeżeli ci nie doprowadzą kobiety na posterunek. Następnego dnia Katarzyna Baranek została zawieziona do Miechowa i tam zamordowana przez Niemców.

(więcej)

Na terenach polskich zajętych przez okupanta niemieckiego - odmiennie niż w krajach Europy Zachodniej - za jakąkolwiek pomoc Żydom groziła śmierć. Egzekucje wykonywano na miejscu, zabijając zarówno ukrywanych, jak i ukrywających. Kara śmierci i odpowiedzialność zbiorowa obwiązywały także na okupowanych przez Niemców terenach Związku Radzieckiego i w krajach bałkańskich, ale sankcje te nie były tak bezwzględnie stosowane jak w Polsce. W okresie II wojny światowej z trzymilionowej społeczności żydowskiej na ziemiach polskich przeżyło od 30 do 120 tysięcy osób.

Dzięki historykom Instytutu Pamięci Narodowej, udało się ustalić z nazwiska 10-11 tysięcy Polaków ratujących Żydów, a faktyczna liczba pomagających może sięgać od kilkudziesięciu tysięcy nawet do miliona. Około tysiąca osób pomagających Żydom poniosło śmierć w egzekucjach. Dokładne dane są bardzo trudne do ustalenia, ponieważ niejednokrotnie w uratowanie jednej osoby było zaangażowanych kilkudziesięciu Polaków, a czasem jedna osoba ratowała kilkudziesięcioro Żydów. Polacy stanowią najliczniejszą grupą uhonorowanych medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata", nadawanym przez izraelski Instytut Yad Vashem. Spośród 28 tysięcy 217 wszystkich nagrodzonych z 51 krajów, otrzymało go 7 tysięcy 232 obywateli Polski (dane Instytutu Yad Vashem ze stycznia 2022 roku).

W 2012 roku 5-osobowa rodzina Baranków została pośmiertnie wyróżniona medalami "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Odznaczenie to otrzymało wiele polskich rodzin, których członkowie narażali lub poświęcili życie, pomagając żydowskim sąsiadom, jak: Ulmowie, Kowalscy, Maciejewscy, Brogowscy, Czarni, Krzynowowie i wielu innych.
W 2013 roku Wincenty, Łucja i Katarzyna Barankowie zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 2018 roku obchodzony jest w Polsce Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Został on wyznaczony na 24 marca, dla upamiętnienia rodziny Ulmów.

15 marca 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety okolicznościowe upamiętniające trzy polskie rodziny zamordowane za pomoc Żydom – Ulmów z Markowej, Kowalskich ze Starego Ciepielowa, oraz Baranków z Siedlisk.

Zobacz także

2024-03-28, godz. 21:43 Odkryto najprawdopodobniej najstarszy w Polsce wyrób z miedzi Miedziana siekiera z IV-III tysiąclecia p.n.e identyfikowana z kulturą trypolską została znaleziona w gminie Horodło w powiecie hrubieszowskim na Lubelszczyźnie… » więcej 2024-03-28, godz. 11:00 Ambasador Polskiej Historii – nagroda IPN dla osób i organizacji spoza Polski Instytut Pamięci Narodowej przyjmuje zgłoszenia do nagrody „Ambasador Polskiej Historii”. Jest ona przeznaczona dla osób i organizacji spoza Polski. To… » więcej 2024-03-28, godz. 09:00 55 lat temu zmarł Dwight Eisenhower, generał armii i prezydent Stanów 55 lat temu - 28 marca 1969 roku - zmarł Dwight Eisenhower, głównodowodzący wojsk sprzymierzonych w czasie II wojny światowej, a potem - przez dwie kadencje… » więcej 2024-03-28, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 28 marca » więcej 2024-03-27, godz. 21:48 Spotkanie „»Zawsze powracamy po swoich«. Stan poszukiwań i identyfikacji pomordowanych Żołnierzy Wyklętych” 26 marca dr hab. Krzysztof Szwagrzyk i mec. Anna Szeląg byli gośćmi kolejnego spotkania z cyklu „Tajemnice Bezpieki” w Przystanku Historia IPN w Warszawie… » więcej 2024-03-27, godz. 20:16 Zmarł Jerzy Mindziukiewicz, pseudonim "Jur", wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich W wieku 96 lat zmarł Jerzy Mindziukiewicz pseudonim "Jur" - uczestnik Powstania Warszawskiego, a w ostatnich latach wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich… » więcej 2024-03-27, godz. 19:01 5 lat temu zmarł Stanisław Dąbrowa-Kostka, żołnierz AK, uczestnik akcji rozbicia niemieckiego więzienia w Jaśle Pięć lat emu, 27 marca 2019 roku, zmarł Stanisław Dąbrowa-Kostka, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik brawurowej akcji rozbicia niemieckiego więzienia w… » więcej 2024-03-27, godz. 09:00 Mija 79 lat od aresztowania przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego Aresztowanie przywódców Polskiego państwa Podziemnego - 79. roczn. dokumentacja 79 lat temu, 27 i 28 marca 1945 roku, w Pruszkowie pod Warszawą NKWD podstępnie… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 27 marca » więcej 2024-03-26, godz. 11:00 15 lat temu zmarł opozycjonista Piotr Bednarz 15 lat temu - 26 marca 2009 roku - zmarł Piotr Bednarz, działacz opozycji antykomunistycznej na Dolnym Śląsku. W grudniu 1981 roku był w grupie, która tuż… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »