Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został…
2023-02-06, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został skazany w procesie politycznym

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
55 lat temu, 6 lutego 1968 roku, Janusz Szpotański, poeta i satyryk, autor poematu komicznego "Cisi i gęgacze, czyli bal u Prezydenta", w którym wyszydzał komunistyczne władze Polski Ludowej, został skazany na trzy lata więzienia za "sporządzanie i przekazywanie w celu rozpowszechniania opracowań szkodliwych dla interesów państwa".
Proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych. Oskarżonego bronili znani obrońcy w sprawach politycznych Władysław Siła-Nowicki i Jan Olszewski. Władze odmówiły mu warunkowego zwolnienia. W sumie artysta spędził w więzieniu ponad 2 i pół roku. Janusz Szpotański w wykształcenia był filologiem, z zamiłowania utytułowanym szachistą - mistrzem krajowym i mistrzem Warszawy. Zajmował się krytyką literacką, teorią literatury, działał jako tłumacz, a także jako instruktor szachowy. Zmarł w 2001 roku.

Przyjaciele nazywali go "Szpot" od jego nazwiska i niemieckiego słowa "spott" oznaczającego szyderstwo i kpinę. Sztukę "Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta", będącą pamfletem wymierzonym w rządy Władysława Gomułki, Janusz Szpotański wymyślił w 1964 roku, kiedy komunistyczne władze postanowiły świętować 20-lecie Polski Ludowej. Do różnych znanych melodii napisał nowe teksty ośmieszające władzę. Władysław Gomułka przedstawiony został w "operze" jako "Gnom". Tytułowi "Cisi" uosabiali Służbę Bezpieczeństwa, a "Gęgacze" - intelektualistów.

Janusz Szpotański sam prezentował swoje dzieło w prywatnych mieszkaniach. Zadenuncjowany, został aresztowany w styczniu 1967 roku. Po ponad roku spędzonym w więzieniu - 6 lutego 1968 roku Sąd Wojewódzki ogłosił wyrok trzech lat więzienia. Darowano mu jedynie pięć miesięcy na skutek amnestii, która została ogłoszona 22 lipca 1969 roku z okazji 25-lecia PRL-u. Do historii przeszła mowa Stanisława Gomułki, w której nazwał on zamkniętego już w więzieniu pisarza "człowiekiem o mentalności alfonsa, ziejącym sadystycznym jadem na partię i rząd".

W 2006 roku Janusz Szpotański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-05-14, godz. 10:00 41. rocznica śmierci Grzegorza Przemyka, maturzysty śmiertelnie pobitego przez milicjantów 41 lat temu, 14 maja 1983 roku, w Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, 19-letni maturzysta śmiertelnie pobity przez milicjantów. Był synem Leopolda Przemyka i… » więcej 2024-05-14, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 14 maja » więcej 2024-05-13, godz. 19:50 32 lata temu w Himalajach zginęła Wanda Rutkiewicz, wybitna himalaistka 32 lata temu, 13 maja 1992 roku, na Kanczendzondze w Himalajach, podczas próby wejścia na swój 9. ośmiotysięcznik, zginęła Wanda Rutkiewicz. Wybitna himalaistka… » więcej 2024-05-13, godz. 15:09 Muzeum Powstania Warszawskiego: Zmarł Zbigniew Leo, pseudonim Byk W wieku 99 lat zmarł powstaniec warszawski, Zbigniew Leo, pseudonim Byk- informuje Muzeum Powstania Warszawskiego. » więcej 2024-05-13, godz. 14:52 Ryngraf podarowany Marii Pileckiej w Muzeum na Rakowieckiej Ryngraf podarowany przez rotmistrza Witolda Pileckiego swojej żonie po powrocie z Włoch można obejrzeć na wystawie w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów… » więcej 2024-05-13, godz. 09:00 43. rocznica zamachu na papieża Jana Pawła II 43 lata temu, 13 maja 1981 roku, doszło do zamachu na papieża Jana Pawła II. Podczas audiencji generalnej na placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17.19 turecki… » więcej 2024-05-13, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 13 maja » więcej 2024-05-12, godz. 16:08 „Pozostał krzyż w lesie” – premiera odcinka cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” Film „Pozostał krzyż w lesie” przedstawia historię rodziny Olesiejuków z Kolonii Chominna niedaleko Białej Podlaskiej. Jak dziesiątki tysięcy innych… » więcej 2024-05-12, godz. 09:00 54. rocznica śmierci generała Władysława Andersa 54 lata temu, 12 maja 1970 roku, zmarł generał Władysław Anders, podczas wojny obronnej 1939 roku więzień sowiecki, następnie twórca i dowódca Armii Polskiej… » więcej 2024-05-12, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 12 maja » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »