Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został…
2023-02-06, 12:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

55 lat temu poeta i satyryk Janusz Szpotański został skazany w procesie politycznym

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/Domena publiczna/Wikimedia Commons/
55 lat temu, 6 lutego 1968 roku, Janusz Szpotański, poeta i satyryk, autor poematu komicznego "Cisi i gęgacze, czyli bal u Prezydenta", w którym wyszydzał komunistyczne władze Polski Ludowej, został skazany na trzy lata więzienia za "sporządzanie i przekazywanie w celu rozpowszechniania opracowań szkodliwych dla interesów państwa".
Proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych. Oskarżonego bronili znani obrońcy w sprawach politycznych Władysław Siła-Nowicki i Jan Olszewski. Władze odmówiły mu warunkowego zwolnienia. W sumie artysta spędził w więzieniu ponad 2 i pół roku. Janusz Szpotański w wykształcenia był filologiem, z zamiłowania utytułowanym szachistą - mistrzem krajowym i mistrzem Warszawy. Zajmował się krytyką literacką, teorią literatury, działał jako tłumacz, a także jako instruktor szachowy. Zmarł w 2001 roku.

Przyjaciele nazywali go "Szpot" od jego nazwiska i niemieckiego słowa "spott" oznaczającego szyderstwo i kpinę. Sztukę "Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta", będącą pamfletem wymierzonym w rządy Władysława Gomułki, Janusz Szpotański wymyślił w 1964 roku, kiedy komunistyczne władze postanowiły świętować 20-lecie Polski Ludowej. Do różnych znanych melodii napisał nowe teksty ośmieszające władzę. Władysław Gomułka przedstawiony został w "operze" jako "Gnom". Tytułowi "Cisi" uosabiali Służbę Bezpieczeństwa, a "Gęgacze" - intelektualistów.

Janusz Szpotański sam prezentował swoje dzieło w prywatnych mieszkaniach. Zadenuncjowany, został aresztowany w styczniu 1967 roku. Po ponad roku spędzonym w więzieniu - 6 lutego 1968 roku Sąd Wojewódzki ogłosił wyrok trzech lat więzienia. Darowano mu jedynie pięć miesięcy na skutek amnestii, która została ogłoszona 22 lipca 1969 roku z okazji 25-lecia PRL-u. Do historii przeszła mowa Stanisława Gomułki, w której nazwał on zamkniętego już w więzieniu pisarza "człowiekiem o mentalności alfonsa, ziejącym sadystycznym jadem na partię i rząd".

W 2006 roku Janusz Szpotański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-04-26, godz. 15:00 81 lat temu rotmistrz Witold Pilecki uciekł z Auschwitz 81 lat temu, w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku, z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau uciekł rotmistrz Witold Pilecki, autor… » więcej 2024-04-26, godz. 13:00 5 lat temu zmarł Abraham Izaak Segal, ocalony z Holokaustu przez Polaków Pięć lat temu, 26 kwietnia 2019 roku, zmarł Abraham Izaak Segal, ocalony z Holokaustu przez Polaków. Był propagatorem powstania Muzeum Polaków Ratujących… » więcej 2024-04-26, godz. 11:00 Mija 38 lat od katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu 38 lat temu doszło do katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie. W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku o godzinie 1.23 nastąpiła awaria reaktora… » więcej 2024-04-26, godz. 09:00 Wilno: otwarto wystawę interaktywną poświęconą powstaniu styczniowemu Wystawę interaktywną poświęconą powstaniu styczniowemu można od dziś oglądać na dziedzińcu Muzeum Narodowego-Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w… » więcej 2024-04-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 kwietnia » więcej 2024-04-25, godz. 13:00 Na Zamku Królewskim gala finałowa projektu „Łączka i inne miejsca poszukiwań” Dwuminutowe etiudy filmowe, nagrodzone w ramach projektu „Łączka i inne miejsca poszukiwań”, opowiadają o bohaterskiej "Ince", poszukiwaniach lokalnych… » więcej 2024-04-25, godz. 11:00 Białoruś: z budynku Nowego zamku w Grodnie usunięto tablicę upamiętniającą T. Kościuszkę W Grodnie, w zachodniej części Białorusi, z budynku Nowego Zamku na rozkaz władz została usunięta tablica upamiętniająca Tadeusza Kościuszkę. Tablicę… » więcej 2024-04-25, godz. 10:00 Dwa samoloty "TS-11 Iskra" trafiły do Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie Dwa samoloty "TS-11 Iskra" trafiły do Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. To zwieńczenie kilkuletnich starań o pozyskanie tych eksponatów. Podpisano umowy… » więcej 2024-04-25, godz. 09:00 Włochy: Święto Wyzwolenia Dziś (25.04) we Włoszech z udziałem najwyższych władz państwowych obchodzony jest Dzień Wyzwolenia spod nazizmu i faszyzmu. Święto ustanowiono w rocznicę… » więcej 2024-04-25, godz. 08:00 Uczczono pamięć ofiar niemieckiego obozu pracy w Pustkowie W 80. rocznicę likwidacji niemieckiego obozu pracy przymusowej w Pustkowie, uczczono pamięć zamordowanych tam więźniów. Uroczystości patriotyczno-religijne… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »