Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu doszło do masakry Żydówek w podobozie…
2022-10-03, 11:11 Autor: Marek Szafrański / PAP

80 lat temu doszło do masakry Żydówek w podobozie Auschwitz

Więźniarki Auschwitz-Birkenau na zdjęciu z 1944 roku
Więźniarki Auschwitz-Birkenau na zdjęciu z 1944 roku
80 lat temu, w pierwszych dniach października, niemieckie więźniarki funkcyjne i esesmani zakatowali w ciągu jednej nocy 90 francuskich Żydówek z karnej kompanii kobiet w podobozie w Budach koło Oświęcimia, który podlegał obozowi Auschwitz.
Karna kompania dla więźniarek w Budach, ok. 7 km od Oświęcimia, powstała w czerwcu 1942 r. po ucieczce z komanda kobiecego polskiej więźniarki Janiny Nowak. Niemcy, by zaostrzyć dyscyplinę, zastosowali odpowiedzialność zbiorową. Komando przekształcili w karną kompanię. Wszystkim 200 więźniarkom ogolono głowy i 25 czerwca odesłano je wraz z 200 Żydówkami z różnych krajów, do nowo utworzonego karnego podobozu w Budach.

Połowę więźniarek, głównie Polki, Niemcy zakwaterowali w murowanym budynku dawnej szkoły (budynek znajduje się w przysiółku Bór – PAP). Pozostałe zostały umieszczone w stojącym obok drewnianym baraku. Kadrę funkcyjną kompanii stanowiły niemieckie kryminalistki.
Budynek zamieszkiwany przez więźniarki funkcyjne i francuskie Żydówki, który był centrum masakry (zdjęcie powojenne) [www.wikipedia.pl]
Budynek zamieszkiwany przez więźniarki funkcyjne i francuskie Żydówki, który był centrum masakry (zdjęcie powojenne) [www.wikipedia.pl]
Więźniarki pracowały ponad siły m.in. kopiąc rowy, oczyszczając pnie z gałęzi, by przygotować je do wywozu z lasu, lub pogłębiając koryto Wisły i pobliskie stawy rybne. W wyniku pracy ponad siły i okrutnego traktowania przez funkcyjne wiele więźniarek zmarło. W drugiej połowie sierpnia 1942 r. 137 Polek, które przeżyły, Niemcy przenieśli do obozu żeńskiego w Birkenau.

W pierwszych dniach października 1942 r. doszło do masakry francuskich Żydówek. Śledztwo prowadzone przez władze obozu nie dało odpowiedzi na pytanie o przyczyny zajścia. Komendant KL Auschwitz Rudolf Hoess określił wydarzenia, jako "rewoltę, wywołaną przez więźniarki, które przy pomocy kamieni i drągów próbowały sterroryzować kapo i wydostać się z obozu".

Inaczej wydarzenia wspominał esesman Pery Broad. Podawał, że jedna z Niemek - prostytutka Elfriede Schmidt, miała rzekomo dostrzec kamień w ręku Żydówki wracającej z toalety do sypialni. Niemka wezwała na pomoc wartowników z SS twierdząc, że więźniarka ją pobiła. Broad sugerował, że powodem alarmu była próba spotkania się z mężczyzną, który był wartownikiem. Powstałe zamieszanie miało to ułatwić. Po alarmie dozorczynie i wartownicy rozpoczęli rzeź: drągami, siekierami, kolbami karabinów i wyrzucając z okna poddasza budynku zabili 90 kobiet.

Następnego dnia Niemcy zgładzili wszystkie kobiety, które przeżyły masakrę, lecz odniosły rany. Życia pozbawili także sześć funkcyjnych Niemek, które uczestniczyły w rzezi.

Z końcem marca 1943 r. karne komando kobiece zostało zlikwidowane, a więźniarki przeniesione do KL Birkenau. Kilka dni później w budynku szkoły Niemcy umieścili 200 Polek, ale formalnie były one więźniarkami obozu kobiecego Auschwitz II-Birkenau. Z biegiem czasu ich stan osobowy był systematycznie rósł. W marcu 1944 r. wynosił 455. Były to Polki i Żydówki. Niemcy utworzyli kilka komand do prac rolnych, robót leśnych, przy budowie kolejki wąskotorowej i wału przeciwpowodziowego.
Budynek obozu w Budach, w którym dokonano rzezi więźniarek w 1942 r. [fot. Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau]
Budynek obozu w Budach, w którym dokonano rzezi więźniarek w 1942 r. [fot. Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau]
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.

Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau działa na rzecz ratowania rzeczy, przedmiotów oraz artefaktów związanych z byłym niemieckim obozem i jego podobozami, które znajdują się obecnie w rękach prywatnych.

Pamięć ofiar uczczą w środę władze samorządowe Brzeszcz, dyplomaci oraz przedstawiciele Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, opiekującej się budynkiem, w którym kwaterowały więźniarki z karnej kompanii. Złożą kwiaty pod tablicą przypominającą o tragicznych wydarzeniach.

Zobacz także

2024-05-23, godz. 12:00 Muzeum Historii Polski: Uczestnicy Sympozjum "Pamięć Europy" o wolności "Upamiętniając i opowiadając wolność" to hasło dwunastej edycji Sympozjum organizowanego przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność. Do piątku 24… » więcej 2024-05-23, godz. 11:00 Pogrzeb Zofii Czekalskiej "Sosenki", uczestniczki Powstania Warszawskiego 23 maja w Warszawie odbędą się uroczystości pogrzebowe Zofii Czekalskiej "Sosenki", uczestniczki Powstania Warszawskiego, łączniczki w Zgrupowaniu Armii… » więcej 2024-05-23, godz. 10:00 Jan Józef Kasprzyk o bitwie o Monte Cassino To była jedna z kluczowych bitew II wojny światowej -tak o bitwie o Monte Cassino mówił były szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan… » więcej 2024-05-23, godz. 09:30 Dziś pogrzeb państwowy doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi" W Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie dziś (23.05, godz.11.00) państwowy pogrzeb doczesnych szczątków Edwarda Dziewy ps. "Ostoja", "Jeremi". Po Mszy… » więcej 2024-05-23, godz. 09:00 40 lat temu sąd wojskowy skazał płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci 40 lat temu, 23 maja 1984 roku, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zaocznie skazał pułkownika Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci i konfiskatę majątku… » więcej 2024-05-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 maja » więcej 2024-05-22, godz. 18:34 „Którzy ogień podsycą…” - premierowy pokaz filmu o działaczach opozycji antykomunistycznej O bohaterach opozycji antykomunistycznej - prawie dziewięciu tysiącach osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności opowiada film dokumentalny „Którzy… » więcej 2024-05-22, godz. 13:00 IPN - masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach w woj. pomorskim. Prace poszukiwawcze w tak zwanej Dolinie… » więcej 2024-05-22, godz. 11:00 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz 60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury… » więcej 2024-05-22, godz. 09:00 Mija 105. rocznica zakończenia obrony Lwowa Mija 105 lat od zakończenia obrony Lwowa, nazywanej też "bitwą o Lwów". 22 maja 1919 roku, po półrocznym oblężeniu miasta, siły ukraińskie wycofały… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »