Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą…
2024-05-04, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii

Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
45 lat temu, 4 maja 1979 roku, Margaret Thatcher, nazywana "Żelazną Damą", została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii. Była również w ubiegłym stuleciu politykiem najdłużej pełniącym na Wyspach funkcję premiera. Kierowała gabinetem 11 lat - do 1990 roku, przez trzy kadencje.
Zdecydowała się na ograniczenie roli państwa w gospodarce i walkę ze związkami zawodowymi. Od jej nazwiska powstał termin ekonomiczny "thatcheryzm", będący synonimem liberalizmu. Zmarła w 2013 roku.

Ze względu na konsekwencję w podejmowaniu decyzji i zdecydowaną postawę wobec państw komunistycznych, zyskała przydomek "Żelaznej Damy", który zaakceptowała i polubiła. To właśnie Margaret Thatcher o politykach z sowieckiego politbiura powiedziała: "Oni stawiają na hasło - armaty zamiast masła -, podczas gdy my stawiamy wszystko przed armatami".

Uważana jest - obok amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana - za polityka, który przypieczętował upadek komunizmu. Jako pierwszy przywódca z zachodu doceniła reformatorskie starania Michaiła Gorbaczowa. Była znana z sympatii do Polski. Według jej biografa Charlesa Moore'a, darzyła nasz kraj szczególnym uczuciem. Popierała "Solidarność" i przekonywała generała Wojciecha Jaruzelskiego do jej zalegalizowania.

Margaret Thatcher jest zaliczana do grona najwybitniejszych polityków drugiej połowy XX wieku, choć na Wyspach do dziś budzi skrajne emocje - od uwielbienia po nienawiść. I do dziś wiele jej decyzji jest przedmiotem sporów. Pierwszy rząd utworzyła 4 maja 1979 roku, podczas głębokiego kryzysu ekonomicznego, spowodowanego między innymi rozbudowaną sferą socjalną państwa i inflacją.

By uzdrowić gospodarkę, zastosowała twardą politykę, zlikwidowała dotacje dla znacznej części państwowych firm i zatrzymała inflację kosztem zwiększonego bezrobocia. Zredukowała też wydatki budżetowe i obniżyła podatki. Jednym z najważniejszych zadań w polityce wewnętrznej premier Thatcher było ograniczenie pozycji związków zawodowych. Przez blisko rok walczyła z protestami górników, które zakończyły się zamknięciem kilkunastu niedochodowych kopalń.

Choć krytycznie odnosiła się do realizowanego modelu integracji europejskiej, była też pragmatyczna - za jej rządów Wielka Brytania zgodziła się na zasadę wspólnego rynku oraz przepływ dóbr i usług na rynku Unii Europejskiej, czego konsekwencją miała być unia walutowa. To Margaret Thatcher wywalczyła dla swojego kraju tzw. rabat brytyjski, czyli mniejsze wpłaty Londynu do unijnej kasy, kiedy Wielka Brytania była członkiem Wspólnoty. Jej popularność zaczęła spadać w 1989 roku, wraz z rosnącymi stopami procentowymi i podatkami, a kryzys wewnątrz partii spowodował, że rok później ustąpiła ze stanowiska. Zmarła na udar mózgu, 8 kwietnia 2013 roku. Miała 87 lat.

(więcej)

Urodziła się w 1925 roku w Grantham w hrabstwie Lincoln we wschodniej Anglii. Z wykształcenia była chemikiem i prawnikiem. Karierę polityczną rozpoczęła w 1950 roku w Partii Konserwatywnej, dziewięć lat później weszła do brytyjskiego parlamentu. Była posłanką do Izby Gmin przez 33 lata i członkinią Izby Lordów przez następne 21.

Kiedy konserwatyści wygrali wybory w 1970 roku, została ministrem edukacji. Otworzyła więcej szkół niż jakikolwiek wcześniejszy minister, jednocześnie jednak zyskała wówczas przydomek "Thatcher - złodziejka mleka", ponieważ zdecydowała o niedofinansowywaniu bezpłatnego mleka w szkołach, co wywołało falę protestów. Pierwszy rząd utworzyła w 1979 roku.

Silne partyjne poparcie pozwoliło jej na całkowitą zmianę polityki gospodarczej, której celem było ograniczenie roli państwa w gospodarce. Pozostawała na stanowisku premiera w sumie przez trzy kadencje.

Zobacz także

2024-05-22, godz. 13:00 IPN - masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach w woj. pomorskim. Prace poszukiwawcze w tak zwanej Dolinie… » więcej 2024-05-22, godz. 11:00 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz 60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury… » więcej 2024-05-22, godz. 09:00 Mija 105. rocznica zakończenia obrony Lwowa Mija 105 lat od zakończenia obrony Lwowa, nazywanej też "bitwą o Lwów". 22 maja 1919 roku, po półrocznym oblężeniu miasta, siły ukraińskie wycofały… » więcej 2024-05-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 maja » więcej 2024-05-21, godz. 12:00 Koniec obchodów 80. rocznicy obrony Monte Cassino [AKTUALIZACJA] We włoskim w San Vittore del Lazio zakończą się obchody z okazji rocznicy zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego dowodzonych przez generała… » więcej 2024-05-21, godz. 13:00 Dziś otwarcie Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie Około 200 najcenniejszych obiektów Biblioteki Narodowej od 8. wieku do współczesności będzie można od dziś oglądać w odremontowanym Pałacu Rzeczypospolitej… » więcej 2024-05-21, godz. 11:00 35 lat temu zmarła Wanda Lurie, ocalała z rzezi Woli 35 lat temu, 21 maja 1989 roku, zmarła Wanda Felicja Lurie, jedna z nielicznych osób, które ocalały z rzezi warszawskiej Woli w 1944 roku. Przeżyła własną… » więcej 2024-05-21, godz. 09:00 481 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 481 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej 2024-05-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 maja » więcej 2024-05-20, godz. 22:30 Włochy - Acquafondata uroczystość w hołdzie poległym polskim żołnierzom w bitwie o Monte Cassino We włoskiej Acquafondacie uczczeni zostali polscy żołnierze polegli w bitwie pod Monte Cassino. Uroczystość jest częścią obchodów z okazji 80. rocznicy… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »