Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą…
2024-05-04, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosińska/E.Porycka/dok.

45 lat temu Margaret Thatcher została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii

Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach [fot. wikipedia/domena publiczna]
45 lat temu, 4 maja 1979 roku, Margaret Thatcher, nazywana "Żelazną Damą", została pierwszą kobietą premierem w historii Wielkiej Brytanii. Była również w ubiegłym stuleciu politykiem najdłużej pełniącym na Wyspach funkcję premiera. Kierowała gabinetem 11 lat - do 1990 roku, przez trzy kadencje.
Zdecydowała się na ograniczenie roli państwa w gospodarce i walkę ze związkami zawodowymi. Od jej nazwiska powstał termin ekonomiczny "thatcheryzm", będący synonimem liberalizmu. Zmarła w 2013 roku.

Ze względu na konsekwencję w podejmowaniu decyzji i zdecydowaną postawę wobec państw komunistycznych, zyskała przydomek "Żelaznej Damy", który zaakceptowała i polubiła. To właśnie Margaret Thatcher o politykach z sowieckiego politbiura powiedziała: "Oni stawiają na hasło - armaty zamiast masła -, podczas gdy my stawiamy wszystko przed armatami".

Uważana jest - obok amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana - za polityka, który przypieczętował upadek komunizmu. Jako pierwszy przywódca z zachodu doceniła reformatorskie starania Michaiła Gorbaczowa. Była znana z sympatii do Polski. Według jej biografa Charlesa Moore'a, darzyła nasz kraj szczególnym uczuciem. Popierała "Solidarność" i przekonywała generała Wojciecha Jaruzelskiego do jej zalegalizowania.

Margaret Thatcher jest zaliczana do grona najwybitniejszych polityków drugiej połowy XX wieku, choć na Wyspach do dziś budzi skrajne emocje - od uwielbienia po nienawiść. I do dziś wiele jej decyzji jest przedmiotem sporów. Pierwszy rząd utworzyła 4 maja 1979 roku, podczas głębokiego kryzysu ekonomicznego, spowodowanego między innymi rozbudowaną sferą socjalną państwa i inflacją.

By uzdrowić gospodarkę, zastosowała twardą politykę, zlikwidowała dotacje dla znacznej części państwowych firm i zatrzymała inflację kosztem zwiększonego bezrobocia. Zredukowała też wydatki budżetowe i obniżyła podatki. Jednym z najważniejszych zadań w polityce wewnętrznej premier Thatcher było ograniczenie pozycji związków zawodowych. Przez blisko rok walczyła z protestami górników, które zakończyły się zamknięciem kilkunastu niedochodowych kopalń.

Choć krytycznie odnosiła się do realizowanego modelu integracji europejskiej, była też pragmatyczna - za jej rządów Wielka Brytania zgodziła się na zasadę wspólnego rynku oraz przepływ dóbr i usług na rynku Unii Europejskiej, czego konsekwencją miała być unia walutowa. To Margaret Thatcher wywalczyła dla swojego kraju tzw. rabat brytyjski, czyli mniejsze wpłaty Londynu do unijnej kasy, kiedy Wielka Brytania była członkiem Wspólnoty. Jej popularność zaczęła spadać w 1989 roku, wraz z rosnącymi stopami procentowymi i podatkami, a kryzys wewnątrz partii spowodował, że rok później ustąpiła ze stanowiska. Zmarła na udar mózgu, 8 kwietnia 2013 roku. Miała 87 lat.

(więcej)

Urodziła się w 1925 roku w Grantham w hrabstwie Lincoln we wschodniej Anglii. Z wykształcenia była chemikiem i prawnikiem. Karierę polityczną rozpoczęła w 1950 roku w Partii Konserwatywnej, dziewięć lat później weszła do brytyjskiego parlamentu. Była posłanką do Izby Gmin przez 33 lata i członkinią Izby Lordów przez następne 21.

Kiedy konserwatyści wygrali wybory w 1970 roku, została ministrem edukacji. Otworzyła więcej szkół niż jakikolwiek wcześniejszy minister, jednocześnie jednak zyskała wówczas przydomek "Thatcher - złodziejka mleka", ponieważ zdecydowała o niedofinansowywaniu bezpłatnego mleka w szkołach, co wywołało falę protestów. Pierwszy rząd utworzyła w 1979 roku.

Silne partyjne poparcie pozwoliło jej na całkowitą zmianę polityki gospodarczej, której celem było ograniczenie roli państwa w gospodarce. Pozostawała na stanowisku premiera w sumie przez trzy kadencje.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej 2024-07-09, godz. 15:00 Na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odsłonięty został wyremontowany grób żołnierza AK M. Półtoraka Na Litwie, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej został odsłonięty wyremontowany grób żołnierza 4. Brygady Wileńskiej AK, kawalera orderu Virtuti Militari… » więcej
2930313233
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »