Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie
2024-03-03, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/O.Kłosinska/dok.

83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie

Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
Brama I getta, rok 1941. Wejście z Rynku Podgórskiego na ul. Limanowskiego. [fot. wikimedia/commons/domena publiczna]
83 lata temu - 3 marca 1941 roku - Niemcy utworzyli getto w Krakowie. Na terenie obejmującym współcześnie tzw. starą część Podgórza zamknęli początkowo około 15 tysięcy Żydów. Później, wskutek transportów z okolicznych miejscowości, liczba ta wzrosła do 20 tysięcy.
Krakowskie getto było jednym z pięciu największych utworzonych przez okupacyjne władze w Generalnym Gubernatorstwie w czasie II wojny światowej. Zostało zlikwidowane w 1943 roku. Wcześniej, w 1942, Niemcy przeprowadzili w nim dwie akcje deportacyjne.
Decyzję o zorganizowaniu w Krakowie żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej podjął 3 marca 1941 roku gubernator dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa Otto Wächter. Nazistowska propaganda tłumaczyła, że jest to konieczne, by chronić Aryjczyków przed epidemiami szerzącymi się wśród Żydów.

W październiku 1941 roku getto stało się oficjalnie dzielnicą zamkniętą, za przekroczenie jego granic bez specjalnej przepustki groziła kara śmierci. Na wydzielonym terenie o powierzchni 20 hektarów znajdowało się kilkanaście ulic, przy których stało 320 domów. Na jedną osobę przypadały zaledwie dwa metry kwadratowe powierzchni mieszkalnej. Dzielnicę otoczono ogrodzeniem z drutu kolczastego, a w niektórych miejscach murem.

Pierwsze wysiedlenia z getta nastąpiły pod koniec maja 1942 roku. W nocy z 31 maja na 1 czerwca Żydów spędzono na centralny plac Zgody, a następnie kilka tysięcy osób wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Potem Niemcy zmniejszyli obszar getta. 28 października 1942 przeprowadzili drugą akcję deportacyjną, w wyniku której wywieziono około siedmiu tysięcy osób, a wiele zamordowano na miejscu. Ostateczna likwidacja getta w Krakowie nastąpiła 13 i 14 marca 1943 roku. Wtedy to na ulicach zamkniętej dzielnicy zginęło blisko dwa tysiące Żydów.

Wszyscy mieszkańcy getta zdolni do pracy, to jest około ośmiu tysięcy osób, zostali przetransportowani do obozu pracy w Płaszowie, przekształconego później w obóz koncentracyjny.

Po krakowskim getcie zachowało się bardzo niewiele śladów, między innymi fragmenty jego murów przy ulicy Lwowskiej.

(więcej)

Prześladowania Żydów w Krakowie rozpoczęły się wkrótce po rozpoczęciu okupacji we wrześniu 1939 roku. Nałożono na nich obowiązek uczestniczenia w pracach przymusowych, noszenia opasek identyfikacyjnych. Niemcy zamknęli synagogi, rekwirowali prywatne majątki żydowskie. W maju 1940 roku, hitlerowcy wydali rozkaz o wysiedleniu Żydów z Krakowa. Szacuje się, że do wiosny 1941 roku z miasta przymusowo wywieziono około 50 tysięcy osób. Trafili oni do różnych miejscowości głównie w dystrykcie krakowskim, ale też lubelskim i radomskim.

Przed wybuchem II wojny światowej ludność żydowska Krakowa liczyła blisko 70 tysięcy osób. Okupację przeżyło niespełna tysiąc z nich.

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Płaszowie był miejscem eksterminacji ludności żydowskiej z Krakowa, a także spoza granic Polski. Ogółem więziono tam 150 tysięcy Żydów i Romów. W obozie zginęło około 80 tysięcy osób, w tym kilkanaście tysięcy Żydów krakowskich. Z getta w Krakowie hitlerowcy wywozili Żydów także do obozu w Bełżcu i do Auschwitz.

Komendant obozu w Płaszowie Amon Göth był jednym z najokrutniejszych hitlerowskich zbrodniarzy. To właśnie on kierował likwidacją krakowskiego getta. Wśród więźniów jego skrajnie sadystyczne zachowania budziły przerażenie. Szacuje się, że sam zamordował łącznie około 500 osób. Po wojnie został postawiony przed polskim trybunałem. W procesie, który odbył się na przełomie sierpnia i września 1946 roku, skazano go na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 13 września tego samego roku w Krakowie.

Zobacz także

2024-05-18, godz. 11:17 IPN upamiętni żołnierzy gen. Andersa, który byli ofiarami represji sowieckich W Świątyni Opatrzności Bożej zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie spod Monte Cassino, Ankony i Bolonii… » więcej 2024-05-18, godz. 11:12 Święto Rotmistrza Pileckiego, czyli połączenie tradycji z nowoczesnością Ułański pokaz, koncert muzyki międzywojennej, ale też zmagania w skateparku i turniej piłkarski - tak w Ostrowi Mazowieckiej będzie przebiegać Święto… » więcej 2024-05-18, godz. 11:03 Sejm zaprasza zwiedzających w Noc Muzeów Sejm i Senat zapraszają na Noc Muzeów. Siedzibę polskiego parlamentu będzie można odwiedzać w godzinach 19.00-1.00. Wejście przez Biuro Przepustek od strony… » więcej 2024-05-18, godz. 11:00 104 lata temu urodził się papież Jan Paweł II 104 lata temu, 18 maja 1920 roku, w Wadowicach urodził się Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i święty. Kierował Kościołem katolickim w… » więcej 2024-05-18, godz. 09:00 80 lat temu polscy żołnierze zdobyli Monte Cassino 80 lat temu, 18 maja 1944 roku, żołnierze 2. Korpusu Polskiego zdobyli klasztor i wzgórze Monte Cassino we Włoszech. Przełamując obronę elitarnych niemieckich… » więcej 2024-05-18, godz. 00:50 Kalendarium historyczne 18 maja » więcej 2024-05-17, godz. 14:00 Noc Muzeów we Wrocławiu – oprowadzania kuratorskie, otwarte próby teatralne i po raz pierwszy - Panorama Racławi… Oprowadzania kuratorskie po wystawach czasowych, projekcje filmów oraz otwarte próby teatralne – to oferta wrocławskich palcówek muzealny oraz instytucji… » więcej 2024-05-17, godz. 13:00 Noc Muzeów w Belwederze Noc Muzeów także w Belwederze. W ramach akcji w sobotę między 17.00 a 23.00 będzie można zwiedzić sale reprezentacyjne - między innymi Marmurową, Lustrzaną… » więcej 2024-05-17, godz. 11:00 60 lat temu urodził się Grzegorz Przemyk, poeta, licealista śmiertelnie pobity przez milicjantów 60 lat temu, 17 maja 1964 roku, urodził się Grzegorz Przemyk, poeta, licealista śmiertelnie pobity przez milicjantów w 1983 roku. Był synem Leopolda Przemyka… » więcej 2024-05-17, godz. 09:00 Prezydent udaje się z wizytą do Włoch na obchody 80. rocznicy bitwy o Monte Cassino Prezydent Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą udają się (17.05) z wizytą do Włoch, gdzie wezmą m.in. udział w obchodach 80. rocznicy bitwy… » więcej
1415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »