Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Akt 5 listopada
2021-11-06, 07:25 Autor: Bolesław Bezeg

Akt 5 listopada

Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Wczoraj minęła 105 rocznica wydarzenia, które okazało się milowym krokiem na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości. 5 listopada 1916 roku w toku I wojny Światowej, władze państw centralnych czyli Cesarstwa Prus i Cesarstwa-Królestwa Austro-węgierskiego wydały wspólną proklamację, która przeszła do historii jako tzw. Akt 5 listopada. Akt ten przewidywał utworzenie z ziem dawnego zaboru rosyjskiego zdobytych w toku wojny jakiejś bliżej nieokreślonej formy polskiej państwowości.
Z Historycznego Punktu Widzenia 6 listopada 2021
Jesienią 1916 roku czas jaki poszczególne strony konfliktu przewidywały na rozstrzygnięcie konfliktu dawno już minął. Jedni i drudzy zapowiadali, że pobiją wroga w trzy, cztery miesiące i wrócą do domów na Boże Narodzenie jeszcze w 1914 roku.

Okazało się, że siły obu stron konfliktu nawet jeśli nie do końca są wyrównane, to dysponują sprzętem, który pozwolił trzymać w szachu przeciwnika. Wojna przeciągała się w nieskończoność, a zasoby poszczególnych uczestników konfliktu topniały. Szczególnie źle wyglądały perspektywy państw centralnych, które z racji swego położenia miały mniejsze pole manewru w zakresie ściągania zaopatrzenia i posiłków.

W tej sytuacji gdy walczący u boku armii austro-węgierskiej polscy legioniści na początku lipca 1916 roku uratowali sytuację podczas odwrotu austro-węgierskich oddziałów w bitwie pod Kostiuchnówką, niemieccy sojusznicy coraz uważniej zaczęli patrzeć na polski potencjał wojskowy.

Na początku listopada 1916 roku w Pszczynie odbyła się narada połączonych sztabów państw centralnych, w efekcie której oba cesarstwa wydały 5 listopada rezolucję zapowiadającą utworzenie jakiejś bliżej na razie nieokreślonej formy polskiej państwowości, która miała by być powiązana ścisłym sojuszem z Prusami i Austro-węgrami.

Konsekwencją aktu 5 listopada było wzmożenie rekrutacji do legionów, ale także powołanie namiastki polskiego rządu o nazwie Tymczasowa Rada Stanu w Królestwie Polskim, a potem Rady Regencyjnej, która zaczęła organizować na zajętych przez armię pruską terenach polską administrację.

W dalszej kolejności miała powstać polska siła zbrojna zapowiadana jako Polnische Wehrmacht. O ile formy działań państwowotwórczych Polacy odebrali bardzo dobrze, to jeśli chodzi o tworzenie polskiego Wehrmachtu zwyczajnie sabotowano, by nie marnować polskiej krwi.

Zobacz także

2022-03-27, godz. 08:20 Pożyteczni i... 14 lat temu w Słupsku i Redzikowie doszło do protestów przeciwko budowie w sąsiedztwie miasta elementów tarczy antyrakietowej. » więcej 2022-03-26, godz. 07:20 Podatek dla zaborców 232 lata temu 26 marca 1790 roku w dobie prób ratowania polskiej państwowości obradujący wówczas tzw. Sejm Czteroletni ustanowił nowy systemowy podatek na… » więcej 2022-03-20, godz. 08:20 Śląska Autobana 86 lat temu 21 marca 1936 roku rozpoczęła się budowa tzw. Autostrady Śląskiej, która miała połączyć Berlin z Bytomiem. » więcej 2022-03-19, godz. 07:20 Parszywy kompromis Wczoraj minęła 101 rocznica podpisanego 18 marca 1921 roku polsko-radziecko-ukraińskiego traktatu pokojowego w Rydze. Konsekwencje podjętych wówczas decyzji… » więcej 2022-03-13, godz. 08:20 Kadeci, ech kadeci... Dziś przypada 257 rocznica założenia przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Szkoły Rycerskiej w Warszawie. Była to pierwsza polska szkoła wojskowa… » więcej 2022-03-12, godz. 07:20 Aborcja dla każdego W minioną środę przypadła 79 rocznica wprowadzenia w Polsce całkowitej swobody aborcyjnej, która obowiązywała do końca niemieckiej okupacji. Prawdopodobnie… » więcej 2022-03-06, godz. 08:20 Zagadkowy król Polski i Węgier W najbliższą środę przypada 582 rocznica przybycia do Krakowa delegacji stanów węgierskich, które zaoferowały polskiemu królowi Władysławowi III przyjęcie… » więcej 2022-03-05, godz. 08:21 Zamiast Czechosłowacji Afganistan Jeszcze dwa tygodnie temu choć niepokoiły nas butne wypowiedzi rosyjskiego prezydenta, to jednak nie dowierzaliśmy, że za naszą wschodnią granicą może… » więcej 2022-02-27, godz. 08:20 Casus generała Nila Trzy dni temu minęła 69 rocznica egzekucji generała Augusta Emila Fieldorfa – „Nila”, a pojutrze po raz dwunasty obchodzić będziemy Narodowy Dzień… » więcej 2022-02-26, godz. 07:21 Gdzie dwóch się bije... 733 lata temu - 26 lutego 1289 roku doszło do bitwy pod Siewierzem, w której książę opolski Bolko I został jeńcem Władysława Łokietka. » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »