Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Akt 5 listopada
2021-11-06, 07:25 Autor: Bolesław Bezeg

Akt 5 listopada

Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Archiwalna pocztówka przedstawiająca cesarzy Niemieckiego - Wilhelma i Austro-węgierskiego Franciszka Józefa.
Wczoraj minęła 105 rocznica wydarzenia, które okazało się milowym krokiem na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości. 5 listopada 1916 roku w toku I wojny Światowej, władze państw centralnych czyli Cesarstwa Prus i Cesarstwa-Królestwa Austro-węgierskiego wydały wspólną proklamację, która przeszła do historii jako tzw. Akt 5 listopada. Akt ten przewidywał utworzenie z ziem dawnego zaboru rosyjskiego zdobytych w toku wojny jakiejś bliżej nieokreślonej formy polskiej państwowości.
Z Historycznego Punktu Widzenia 6 listopada 2021
Jesienią 1916 roku czas jaki poszczególne strony konfliktu przewidywały na rozstrzygnięcie konfliktu dawno już minął. Jedni i drudzy zapowiadali, że pobiją wroga w trzy, cztery miesiące i wrócą do domów na Boże Narodzenie jeszcze w 1914 roku.

Okazało się, że siły obu stron konfliktu nawet jeśli nie do końca są wyrównane, to dysponują sprzętem, który pozwolił trzymać w szachu przeciwnika. Wojna przeciągała się w nieskończoność, a zasoby poszczególnych uczestników konfliktu topniały. Szczególnie źle wyglądały perspektywy państw centralnych, które z racji swego położenia miały mniejsze pole manewru w zakresie ściągania zaopatrzenia i posiłków.

W tej sytuacji gdy walczący u boku armii austro-węgierskiej polscy legioniści na początku lipca 1916 roku uratowali sytuację podczas odwrotu austro-węgierskich oddziałów w bitwie pod Kostiuchnówką, niemieccy sojusznicy coraz uważniej zaczęli patrzeć na polski potencjał wojskowy.

Na początku listopada 1916 roku w Pszczynie odbyła się narada połączonych sztabów państw centralnych, w efekcie której oba cesarstwa wydały 5 listopada rezolucję zapowiadającą utworzenie jakiejś bliżej na razie nieokreślonej formy polskiej państwowości, która miała by być powiązana ścisłym sojuszem z Prusami i Austro-węgrami.

Konsekwencją aktu 5 listopada było wzmożenie rekrutacji do legionów, ale także powołanie namiastki polskiego rządu o nazwie Tymczasowa Rada Stanu w Królestwie Polskim, a potem Rady Regencyjnej, która zaczęła organizować na zajętych przez armię pruską terenach polską administrację.

W dalszej kolejności miała powstać polska siła zbrojna zapowiadana jako Polnische Wehrmacht. O ile formy działań państwowotwórczych Polacy odebrali bardzo dobrze, to jeśli chodzi o tworzenie polskiego Wehrmachtu zwyczajnie sabotowano, by nie marnować polskiej krwi.

Zobacz także

2022-04-30, godz. 07:26 Święty Papież Trzy dni temu – w minioną środę obchodziliśmy ósmą rocznicę kanonizacji papieża Jana Pawła II, 27 kwietnia 2014 roku odbyła się w Watykanie msza kanonizacyjna… » więcej 2022-04-24, godz. 08:25 Wielki Kazimierz Jutro przypada 689 rocznica koronacji na króla Polski królewicza Kazimierza, który przeszedł do historii z przydomkiem Wielki. Odbyło się to 25 kwietnia… » więcej 2022-04-23, godz. 07:46 Petlury misja nieudana Wczoraj minęła 102 rocznica zawarcia przez rząd polski umowy politycznej z reprezentującym Ukraińską Republikę Ludową Symonem Petlurą otwierając ostatni… » więcej 2022-04-18, godz. 08:25 Monarchia czy republika? W początkach XX wieku, a więc stosunkowo niedawno bo ledwie 104 lata temu, kiedy rozważano odzyskanie przez Polskę niepodległości, dla większości stronnictw… » więcej 2022-04-17, godz. 08:26 Wielkanocna koronacja Wielkanoc to dzień, w którym na przestrzeni dziejów możni tego świata lubili wyznaczać termin ważnych wydarzeń. Całkiem sporo koronacji miało miejsce… » więcej 2022-04-16, godz. 07:22 Jak zawrócić z drogi do Emaus Dziś Wielka Sobota – jedyny dzień w roku, podczas którego w Kościele Katolickim nie odprawia się mszy, a jedynie krótkie nabożeństwa święcenia pok… » więcej 2022-04-10, godz. 08:20 Decydujące starcie 281 lat temu 10 kwietnia 1741 roku obok wsi Małujowice niedaleko Brzegu doszło do bitwy, w której Prusacy pokonali armię austriacką. W efekcie Śląsk przeszedł… » więcej 2022-04-09, godz. 07:20 Gdzie ta bitwa? 781 lat temu 9 kwietnia 1241 roku na Śląsku doszło do największej bitwy podczas pierwszego mongolskiego najazdu na Polskę, znanej w historii jako bitwa pod… » więcej 2022-04-03, godz. 08:25 Towarzysze Karola IV Pojutrze przypada 667 rocznica koronacji cesarskiej Karola IV Luksemburskiego. W uroczystości tej wziął udział m.in. opolski książę Bolesław Pierworod… » więcej 2022-04-02, godz. 07:20 Pamięć serca Dziś mija 17 lat od 2 kwietnia 2005 roku, kiedy świat przeżywał odejście świętego papieża Jana Pawła II. » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »