Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021
2021-08-21, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 21.08.2021

[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Stanisław Krzyżowski, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
[ Fot.Autor nieznany, Walenty Fojkis, domena publiczna]
Mija właśnie 101 lat od pierwszych dni II śląskiej insurekcji. W związku z tym warto przypomnieć zapomnianych zupełnie przywódców powstania Stanisława Krzyżowskiego i Walentego Fojkisa.
Ten pierwszy to podporucznik Wojska Polskiego, powstaniec śląski i komendant POW Górnego Śląska na powiat pszczyński. Był współorganizatorem i czołowym działaczem Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy.

To nie tylko poseł na Sejm i członek Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji ale także dyrygent,dyrektor banku, i redaktor.Blisko współpracował z Wojciechem Korfantym. Tworzył polskie kółka śpiewacze.

Dom, w którym się wychował, nazywano twierdzą polskości. Jego rodzina włączyła się w czynną walkę o powrót Górnego Śląska do Polski. Wraz z nim zaangażowali byli jego trzej bracia i siostra. Powołany do armii niemieckiej przebył I wojnę światową na froncie zachodnim.

Pod koniec listopada 1918 powrócił na Górny Śląsk, po czym reaktywował koła śpiewacze i założył legalne już gniazdo Sokoła w Tychach. W pierwszych miesiącach 1919 wszedł jako zastępca komendanta na powiat pszczyński do kręgów dowódczych Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska,

W czerwcu 1919 został aresztowany przez Niemców i uwięziony w Raciborzu. Po interwencji kół polskich zwolniono go z więzienia .
Walczył, jako jeden z dowodzących, w trzech powstaniach śląskich.

W 1921 zmobilizował do walk powstańczych ponad 6 tys. mieszkańców
ziemi pszczyńskiej . W III powstaniu objął komendę Pszczyńskiego Pułku Rezerwowego i odznaczył się sprawnym zwalczaniem dywersji niemieckiej . W II Rzeczpospolitej był redaktorem polskich gazet ukazujących się na Górnym Ślasku. Od wczesnych lat 20. organizował szeregi byłych powstańców śląskich i angażował się politycznie po stronie polskiej chadecji.w konsekwencji został posłem do Sejmu RP.

Drugi to Walenty Fojkis. Urodził się jeszcze przed I wojną światową w Katowicach. Od lat młodzieńczych związał się Towarzystwem Gimnastycznym Sokół. Podczas I wojny wcielony do armii niemieckiej. Po powrocie z frontu nawiązał kontakt z POW, przede wszystkim w celu wzięcia udziału w akcji plebiscytowej.

Był pierwszym, który ruszył ze swoim oddziałem do II powstania śląskiego. Komendant POW Górnego Śląska w powiecie katowickim. Brał udział w III powstaniu śląskim. W II Rzeczypospolitej działał w Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Powstańców Sląskich.Był posłem do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. Organizował Ochotnicze Oddziały Powstańcze. Po kampanii 1939 roku w czasie II wojny walczył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Zmarł w Wielkiej Brytanii .

Takich zapomnianych przywódców powstań śląskich jest wielu i właśnie kolejne rocznice szczególnie te okrągłe niewątpliwie dają sposobność aby przywrócić pamięć o nich współczesnym Opolanom.
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »