Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 13.04.2021
2021-04-13, 10:30 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 13.04.2021

Przyzwyczajeni do myślenia schematami zwykle uważamy, że tzw. zbrodnia katyńska dotyczyła tylko polskich oficerów pochodzących z dawnych Kresów II Rzeczypospolitej. Tymczasem w sowieckich dołach śmierci zakończył swoje życie cały zastęp dawnych powstańców śląskich. Najsłynniejszym z nich był Karol Grzesik.
Urodził się 30 maja 1890 roku w Siedliskach koło Kuźni Raciborskiej. Po maturze studiował przez rok teologię we Wrocławiu, a następnie przez rok prawo w Krakowie. Studia przerwał by odbyć służbę w pruskiej armii, w szeregach podczas I wojny światowej dosłużył się stopnia podporucznika artylerii.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zgłosił się do polskiej armii, gdzie zweryfikowano go do stopnia kapitana. Brał udział we wszystkich trzech powstaniach śląskich. W roku 1920 pełnił funkcję przedstawiciela Polski w komendzie głównej Policji Plebiscytowej w Opolu. Po wybuchu III powstania objął stanowisko dowódcy Grupy Operacyjnej Wschód.

Nie godząc się na kunktatorską jego zdaniem politykę Korfantego, wziął kluczowy udział w słynnym buncie dowództwa powstańczej grupy wschód, podczas którego 2 czerwca 1921 r. ogłosił się dyktatorem powstania. Bunt uśmierzono, a Karol Grzesik został aresztowany i postawiony przed sądem polowym, sprawę jednak umorzono w związku z zakończeniem powstania.

W okresie międzywojennym Karol Grzesik mocno angażował się w życie publiczne na Śląsku. pełnił m.in. funkcję marszałka sejmu śląskiego, dwukrotnie sprawował mandat posła na Sejm RP, pełnił też funkcję prezydenta Chorzowa.

Przed wybuchem II wojny światowej znalazł się na niemieckiej liście osób szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Po wybuchu wojny wyjechał do Lublina, a potem do Lwowa. Tam został aresztowany przez NKWD, dalej ślad po nim na wiele lat zaginął.
Dziś wiemy, że Karol Grzesik został zamordowany w więzieniu NKWD w Kijowie w kwietniu 1940 r. Jego nazwisko znalazło się na tzw. ukraińskiej liście katyńskiej opublikowanej w roku 1994. Pochowano go na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Oprócz Karola Grzesika także inni powstańcy śląscy stracili życie w Zbrodni Katyńskiej. Oto kilku z nich:

Legionista, uczestnik odsieczy Lwowa i oficer prowiantowy w III powstaniu Śląskim kapitan Jakub Wajda zamordowany w Charkowie.

Uczestnik trzech powstań śląskich i przodownik policji województwa śląskiego Franciszek Bałżyca spod Pszczyny, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Starszy posterunkowy Cyryl Brzoza z Mościsk, uczestnik wszystkich trzech powstań śląskich, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Porucznik artylerii w III powstaniu śląskim, a wcześniej żołnierz 5 Dywizji Strzelców Polskich na Syberii Jan Grzywiński zginął w Katyniu.

Kapitan polskiego wywiadu, uczestnik dwóch pierwszych powstań śląskich, żołnierz Korpusu ochrony Pogranicza Stefan Nowaczek, zamordowany w Charkowie.

Szef żandarmerii w III powstaniu śląskim, dawny bojowiec PPS-u i legionista, podpułkownik Stanisław Sitek, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Nadkomisarz Straży granicznej Marian Skorupa z Sosnowca uczestniczył we wszystkich trzech powstaniach ślaskich, w trzecim powstaniu był zastępcą szefa powstańczego wywiadu, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Legionista, a potem podporucznik powstańczej artylerii w III powstaniu śląskim, kapitan Tadeusz Skwarczyński życie stracił w Charkowie.

Kapelan III powstania śląskiego ksiądz prałat Czesław Wojtyniak zamordowany został w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Podporucznik Tadeusz Zawodziński podczas III powstania śląskiego był lekarzem przydzielonym do pociągu pancernego. Okres międzywojenny spędził jako wybitny specjalista od chorób kobiecych. Zmobilizowany w 1939 r. nadal był podporucznikiem i wojskowym lekarzem. Zamordowano go w Katyniu.

Przeglądając biogramy powstańców śląskich zamieszczone w Encyklopedii Powstań Śląskich co jakiś czas trafiamy na życiorys kończący się formułką „zmarł w roku 1940 w ZSRR”. Cóż, encyklopedię wydano w okresie PRL a wtedy nie można było otwarcie mówić o zbrodni katyńskiej, ale i tak jej autorom należą się słowa uznania, za swego rodzaju odwagę. Dla osób znających historię wspomniana formułka jest bowiem czytelną informacją o okolicznościach śmierci właścicieli tak zakończonych życiorysów.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 13.04.2021

Zobacz także

2021-04-20, godz. 10:44 "Na linii Korfantego" 20.04.2021 Wspomnieliśmy już o tym, że 6 maja 1921 r. idący z Sośnicowic baon Pała Cymsa po dwóch godzinach ciężkich walk zdobył stację Bierawa i pobliskie osiedla… » więcej 2021-04-19, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 19.04.2021 W poprzednim odcinku mówiłem o tym jak ważne było dla powstańców zapewnienie dającego możliwość podejmowania równorzędnej walki z doskonale wyposażonymi… » więcej 2021-04-16, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 16.04.2021 Omawiając walki o kozielską przystań wspomnieliśmy o kluczowej roli jaką odegrała w tej bitwie bateria artylerii powstańczej Ordon, którą dowodził kpt… » więcej 2021-04-15, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 15.04.2021 Ostatnią przeszkodą na drodze do kozielskiego portu była wieś Kłodnica, gdzie wycofujący się Niemcy pozostawili niedużą załogę, której zadaniem było… » więcej 2021-04-14, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 14.04.2021 Wybuch III powstania śląskiego całkowicie zaskoczył Niemców. Chociaż liczyli się z taką możliwością, rozbudowywali swoje bojówki i gromadzili broń… » więcej 2021-04-12, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 12.04.2021 W poprzednim odcinku zakończyliśmy naszą opowieść o trzecim powstaniu śląskim wieczorem 4 maja 1921 roku, kiedy to Sławięcice zostały opanowane wspólnie… » więcej 2021-04-09, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 09.04.2021 Jednym z największych sukcesów militarnych III Powstania Śląskiego było zdobycie portu w Koźlu, gdzie znajdowały się zapasy żywności, broni i rozmaitych… » więcej 2021-04-08, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 08.04.2021 Wybuch III powstania śląskiego całkowicie zaskoczył Niemców. Chociaż liczyli się z taką możliwością, rozbudowywali swoje bojówki i gromadzili broń… » więcej 2021-04-07, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 07.04.2021 W kolejnych dniach po opanowaniu większości zakrojonego Linią Korfantego terytorium inicjatywa należała do wydzielanych z oddziałów powstańczych tzw. Straży… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »