Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 13.04.2021
2021-04-13, 10:30 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 13.04.2021

Przyzwyczajeni do myślenia schematami zwykle uważamy, że tzw. zbrodnia katyńska dotyczyła tylko polskich oficerów pochodzących z dawnych Kresów II Rzeczypospolitej. Tymczasem w sowieckich dołach śmierci zakończył swoje życie cały zastęp dawnych powstańców śląskich. Najsłynniejszym z nich był Karol Grzesik.
Urodził się 30 maja 1890 roku w Siedliskach koło Kuźni Raciborskiej. Po maturze studiował przez rok teologię we Wrocławiu, a następnie przez rok prawo w Krakowie. Studia przerwał by odbyć służbę w pruskiej armii, w szeregach podczas I wojny światowej dosłużył się stopnia podporucznika artylerii.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zgłosił się do polskiej armii, gdzie zweryfikowano go do stopnia kapitana. Brał udział we wszystkich trzech powstaniach śląskich. W roku 1920 pełnił funkcję przedstawiciela Polski w komendzie głównej Policji Plebiscytowej w Opolu. Po wybuchu III powstania objął stanowisko dowódcy Grupy Operacyjnej Wschód.

Nie godząc się na kunktatorską jego zdaniem politykę Korfantego, wziął kluczowy udział w słynnym buncie dowództwa powstańczej grupy wschód, podczas którego 2 czerwca 1921 r. ogłosił się dyktatorem powstania. Bunt uśmierzono, a Karol Grzesik został aresztowany i postawiony przed sądem polowym, sprawę jednak umorzono w związku z zakończeniem powstania.

W okresie międzywojennym Karol Grzesik mocno angażował się w życie publiczne na Śląsku. pełnił m.in. funkcję marszałka sejmu śląskiego, dwukrotnie sprawował mandat posła na Sejm RP, pełnił też funkcję prezydenta Chorzowa.

Przed wybuchem II wojny światowej znalazł się na niemieckiej liście osób szczególnie niebezpiecznych dla III Rzeszy. Po wybuchu wojny wyjechał do Lublina, a potem do Lwowa. Tam został aresztowany przez NKWD, dalej ślad po nim na wiele lat zaginął.
Dziś wiemy, że Karol Grzesik został zamordowany w więzieniu NKWD w Kijowie w kwietniu 1940 r. Jego nazwisko znalazło się na tzw. ukraińskiej liście katyńskiej opublikowanej w roku 1994. Pochowano go na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Oprócz Karola Grzesika także inni powstańcy śląscy stracili życie w Zbrodni Katyńskiej. Oto kilku z nich:

Legionista, uczestnik odsieczy Lwowa i oficer prowiantowy w III powstaniu Śląskim kapitan Jakub Wajda zamordowany w Charkowie.

Uczestnik trzech powstań śląskich i przodownik policji województwa śląskiego Franciszek Bałżyca spod Pszczyny, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Starszy posterunkowy Cyryl Brzoza z Mościsk, uczestnik wszystkich trzech powstań śląskich, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Porucznik artylerii w III powstaniu śląskim, a wcześniej żołnierz 5 Dywizji Strzelców Polskich na Syberii Jan Grzywiński zginął w Katyniu.

Kapitan polskiego wywiadu, uczestnik dwóch pierwszych powstań śląskich, żołnierz Korpusu ochrony Pogranicza Stefan Nowaczek, zamordowany w Charkowie.

Szef żandarmerii w III powstaniu śląskim, dawny bojowiec PPS-u i legionista, podpułkownik Stanisław Sitek, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Nadkomisarz Straży granicznej Marian Skorupa z Sosnowca uczestniczył we wszystkich trzech powstaniach ślaskich, w trzecim powstaniu był zastępcą szefa powstańczego wywiadu, zamordowany w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Legionista, a potem podporucznik powstańczej artylerii w III powstaniu śląskim, kapitan Tadeusz Skwarczyński życie stracił w Charkowie.

Kapelan III powstania śląskiego ksiądz prałat Czesław Wojtyniak zamordowany został w Twerze, leży na cmentarzu w Miednoje.

Podporucznik Tadeusz Zawodziński podczas III powstania śląskiego był lekarzem przydzielonym do pociągu pancernego. Okres międzywojenny spędził jako wybitny specjalista od chorób kobiecych. Zmobilizowany w 1939 r. nadal był podporucznikiem i wojskowym lekarzem. Zamordowano go w Katyniu.

Przeglądając biogramy powstańców śląskich zamieszczone w Encyklopedii Powstań Śląskich co jakiś czas trafiamy na życiorys kończący się formułką „zmarł w roku 1940 w ZSRR”. Cóż, encyklopedię wydano w okresie PRL a wtedy nie można było otwarcie mówić o zbrodni katyńskiej, ale i tak jej autorom należą się słowa uznania, za swego rodzaju odwagę. Dla osób znających historię wspomniana formułka jest bowiem czytelną informacją o okolicznościach śmierci właścicieli tak zakończonych życiorysów.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 13.04.2021

Zobacz także

2021-06-02, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 02.06.2021 W naszej opowieści o III powstaniu śląskim siłą rzeczy skupiliśmy się na wydarzeniach rozgrywających się sto lat temu w opolskiej części Górnego Śląska… » więcej 2021-06-01, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 01.06.2021 Wymuszony przez aliantów kruchy rozejm trwał od 27 maja do 4 czerwca. W tym czasie jednak lokalne dochodziło do starć, mówiliśmy już o walkach jakie w tym… » więcej 2021-05-31, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 31.05.2021 30 maja 1921 r. przewodniczący Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku gen. Le Rond zrządził rozwiązanie niemieckiego Selstschutzu… » więcej 2021-05-28, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 28.05.2021 Już od pierwszych dni trwania niemieckiej kontrofensywy do naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych dochodziły wywiadowcze meldunki o represjach na polskiej ludności… » więcej 2021-05-27, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 27.05.2021 Gdy na froncie pod Górą Świętej Anny i w okolicach Strzelec trwały walki, tymczasem coraz bardziej zaogniał się rozdźwięk w samym dowództwie powstania… » więcej 2021-05-26, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 26.05.2021 28 maja 1921 r. mimo, że trwały zacięte walki na odcinku Zalesie Śląskie – Lichynia, a do drobniejszych walk doszło tego dnia pod Olesnem, Zębowicami… » więcej 2021-05-25, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 25.05.2021 24 maja 1921 r. w rejonie działania Grupy Północ Niemcy nieskutecznie zaatakowali Leśną, skoncentrowali także większe siły na szosie z Olesna do Wędryni… » więcej 2021-05-24, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 24.05.2021 23 maja 1921 roku pod Bukowem niedaleko Raciborza doszło do niemieckiego ataku na powstańcze pozycje. W efekcie nieuwagi wartowników i związanego z nią zaskoczenia… » więcej 2021-05-21, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 21.05.2021 Po południu 22 maja 1921 r., gdy na południu niemiecka piechota przy wsparciu pociągów pancernych atakowała Gorzyce w Szymiszowie pod Strzelcami Opolskimi… » więcej 2021-05-20, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 20.05.2021 22 maja 1921 r. czołowe oddziały niemieckie zaatakowały Przystań w Koźlu, Sławięcice i Ujazd, ataki te jednak zostały odparte. Podobnie jak kolejna próba… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »