Radio Opole » Na Linii Korfantego » Felietony » 'Na Linii Korfantego' 31.03.2021
2021-03-31, 10:00 Autor: Bolesław Bezeg

"Na Linii Korfantego" 31.03.2021

100 lat temu dzień 3 maja wypadł we wtorek. Tego dnia od wczesnych godzin rannych oddziały powstańcze realizowały postawione im zadania i w większości wypadków nie napotykały na większy opór.
W tym samym dniu Wojciech Korfanty ogłosił się dyktatorem powstania i opublikował odezwę „do ludu śląskiego”. Był to rodzaj powstańczego manifestu, którym Korfanty opisał sytuację i cele powstania. Na wstępie poinformował, że został odwołany z funkcji polskiego Komisarza Plebiscytowego przez polski rząd premiera Witosa. Jednocześnie Korfanty podkreślił swoje związki ze Śląskiem i sprawą polską. Jak napisał stanął na czele powstania by „ruch ten szlachetny prze zbrodnicze jednostki nie został zamieniony w anarchię”.

Dyktator zakomunikował, że wojskowym dowódcą powstania jest podpułkownik Nowina-Doliwa, był to powstańczy pseudonim pułkownika Mielżyńskiego. Jednocześnie odezwa jednoznacznie w ostrych słowach zabraniała wszelkich gwałtów, a także brał w obronę urzędników. Odezwa zapowiadała także, że naruszenie bezpieczeństwa i porządku publicznego będzie surowo karane przez sądy polowe.

4 maja ukonstytuowała się Naczelna Władza na Górnym Śląsku, która pełniła funkcję powstańczego rządu. W jej skład wchodzili przedstawiciele działających w Rejencji Opolskiej polskich ugrupowań politycznych. Jej siedzibę ulokowano w podkatowickich Szopienicach. Tam też była siedziba Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych.

Całkowite zaskoczenie Niemców i skala zaplanowanych działań spowodowały, że w pierwszych dniach powstania Polacy odnosili sukces za sukcesem. W ciągu dwóch pierwszych dni opanowano większość terytorium określonego linią Korfantego, w niektórych miejscach nawet nieco ją przekraczając. Zdobycze pierwszych dni powstania wytyczyły przebieg linii frontu praktycznie do jego końca.
W pierwszych dniach powstańcy zajęli także kilka miast, na czele z Bytomiem, Katowicami i Tarnowskimi Górami. Doszło tam jednak do konfrontacji z oddziałami alianckimi, które rozbroiły część powstańców.

Do walk doszło w Bytomiu i Katowicach, gdzie alianckie czołgi zabiły kilkunastu powstańców. Regularna bitwa powstańców z aliantami miała miejsce w rejonie Rybnika, gdzie oddziały włoskie straciły 19 zabitych i 94 rannych. W wyniku podjętych działań dyplomatycznych wkrótce doszło do zawarcia porozumienia między powstańcami a aliantami. W jego efekcie powstańcy wycofali się z kilku większych miast, co wywołało protesty w oddziałach, które wcześniej zajmowały te miasta.

Aliantom oddano Bytom, Katowice, Tarnowskie Góry i śródmieście Zabrza, jednak wokół tych miast rozlokowano oddziały blokujące. Nazywane cernowaniem blokady trwały do samego końca powstania, wiążąc dużą część sił powstańczych. Było to głównym zadaniem grupy Wschód i w pierwszej fazie powstania angażowało ponad 30 tys. ludzi.

Natomiast alianci wycofali się z Lublińca, Mikołowa, Olesna, Pszczyny, Pyskowic, Rybnika i Strzelec Opolskich, które to miasta przejęli powstańcy.

Najdalej wysunięte na zachód oddziały wspomnianej grupy Wschód już w pierwszych dniach maja w rejonie Bierawy przekroczyły Odrę, zdobywając przejściowo przyczółek w rejonie Ciska. Wkrótce jednak niemiecki kontratak odrzucił powstańców na prawy brzeg rzeki.
Z kolei licząca niecałe 10 tys. powstańców grupa Północ otrzymała zadanie obrony powiatów strzeleckiego, tarnogórskiego, lublinieckiego i oleskiego. Składała się ona z trzech podgrup, które wkrótce przekształcono w pułki piechoty. W tym rejonie Niemcy utrzymali swoje placówki w Myślinie, Krupskim Młynie i Dobrodzieniu, który zdobyto 6 maja po ściągnięciu posiłków.
Oddziały powstańcze z terenu powiatu opolskiego otrzymały zadanie opanowania Ozimka i huty Mała Panew. Także ta akcja zakończyła się sukcesem.
Posłuchaj "Na Linii Korfantego" 31.03.2021

Zobacz także

2021-04-06, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 06.04.2021 Wchodząca w skład powstańczej grupy Północ grupa "Butrym", nad ranem 3 maja 1921 roku po dwugodzinnej walce opanowała Mikulczyce i Tarnowskie Góry. Miasto… » więcej 2021-04-02, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 02.04.2021 Omawiany w poprzednim odcinku typowy scenariusz lokalnego wybuchu powstania odwrotnie zrealizował się w Gliwicach, które mieli zająć miejscowi powstańcy… » więcej 2021-04-01, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 01.04.2021 Wybuch III powstania śląskiego całkowicie zaskoczył Niemców. Chociaż liczyli się z taką możliwością, rozbudowywali swoje bojówki i gromadzili broń… » więcej 2021-03-30, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 30.03.2021 Na trzy tygodnie zanim ustalono ostateczny termin wybuchu III powstania śląskiego, ale gdy znano już wyniki plebiscytu i alianckie propozycje podziału Śląska… » więcej 2021-03-29, godz. 11:45 "Na Linii Korfantego" 29.03.2021 W piątek 29 kwietnia Korfanty otrzymał tajną wiadomość z Londynu, gdzie wówczas obradowała Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej w Wersalu, iż przyjęto… » więcej 2021-03-26, godz. 12:05 "Na Linii Korfantego" 26.03.2021 Niemcy również nie zaniedbywali zbrojenia swoich zwolenników. Zaraz po drugim powstaniu przystąpili do tworzenia nowej konspiracyjnej organizacji bojowej zwanej… » więcej 2021-03-25, godz. 11:58 "Na Linii Korfantego" 25.03.2021 Gdy obradująca w Paryżu Rada Ambasadorów zaczęła skłaniać się do przyjęcia włosko-brytyjskiego projektu podziału Górnego Śląska, który był zdecydowanie… » więcej 2021-03-24, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 24.03.2021 Wśród polskich żołnierzy, którzy już od jesieni 1920 roku planowali szczegółowo akcję rozpoczęcia III powstania śląskiego był ojciec wybitnego poety… » więcej 2021-03-23, godz. 10:30 "Na Linii Korfantego" 23.03.2021 Zanim jednak opowiemy o samym powstaniu, należy przedstawić najważniejszych aktorów dramatu. Wśród nich jednym z pierwszych był Michał Grażyński, powstaniec… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »