Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyński…
2023-11-06, 14:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Leo/O.Kłosińska/dok

105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyńskiego

Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Afisz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku, w Lublinie został utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Nazywany rządem lubelskim lub ludowym, składał się z działaczy lewicy niepodległościowej, głównie PPS i PSL Wyzwolenie.
Gabinet Daszyńskiego działał do dnia odzyskania przez Polskę niepodległości. 12 listopada wieczorem jego szef dotarł do Warszawy i przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu.
Ignacy Daszyński w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej został jednocześnie premierem i ministrem spraw zagranicznych. Funkcję ministra wojny objął pułkownik Edward Rydz-Śmigły, a ministra spraw wewnętrznych - Stanisław August Thugutt.

Program rządu zakładał przeprowadzenie zmian ustrojowych i natychmiastowe rozwiązanie Rady Regencyjnej utworzonej przez zaborców. Premier zapowiedział pilne ogłoszenie demokratycznych wyborów i zwołanie Sejmu Ustawodawczego, a później wprowadzenie równouprawnienia obywateli bez względu na pochodzenie, wiarę i narodowość.

Ignacy Daszyński chciał także wdrożyć reformy społeczne: powszechną i bezpłatną edukację świecką, samorządy lokalne, przydział ziemi dla chłopów, 8-godzinny dzień pracy. Zamierzał także upaństwowić przemysł i wydobycie zasobów naturalnych: węgla, soli i innych kopalin.

Po powrocie do kraju, uwolnionego z więzienia w Magdeburgu, Józefa Piłsudskiego 12 listopada 1918 roku premier podporządkował mu swój gabinet. Piłsudski powierzył Daszyńskiemu zadanie utworzenia kolejnego rządu.

Nowy gabinet Daszyńskiego jednak nie powstał, ponieważ program proponowany przez premiera nie zyskał poparcia ani środowisk lewicowych, ani konserwatywnych. W tej sytuacji Naczelnik Państwa osobiście powołał nowy rząd, funkcję premiera powierzając Jędrzejowi Moraczewskiemu.

Ignacy Daszyński po opuszczeniu stanowiska premiera został wybrany do Sejmu Ustawodawczego. W latach 1928-1930 pełnił funkcję marszałka Sejmu. Wielokrotnie występował jako obrońca demokracji parlamentarnej. Zajmował się również publicystyką. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku poparł Józefa Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji.

(więcej)

Gabinet Ignacego Daszyńskiego, choć urzędował bardzo krótko, był uważany za jedyny - pośród wielu ośrodków politycznych w odradzającej się Polsce - który był gotów podjąć odpowiedzialność rządzenia krajem. Sam Józef Piłsudski oceniał, że była to próba, która poszła najdalej i najsilniej w kierunku objęcia funkcji rządu polskiego. Zdaniem Naczelnika Państwa rząd lubelski dokonał pierwszej historycznej próby utworzenia rządu jednolitego na całym obszarze Rzeczypospolitej.

W ocenie historyków gabinet Daszyńskiego nie miał żadnej możliwości zrealizowania ideałów społecznych, ponieważ jego program był przez środowiska "bolszewizujące" uważany za burżuazyjną zdradę. Z kolei dla polityków związanych z obozem narodowym i części ludowców program rządu lubelskiego był bliski ideologii komunistycznej. W okresie międzywojennym część środowisk lewicowych podtrzymywała pamięć o rządzie lubelskim i domagała się uznania jego znaczenia. Dla przykładu: obchodzono dzień niepodległości 7 listopada, czyli pierwszego dnia działania gabinetu Ignacego Daszyńskiego.

Zobacz także

2023-12-13, godz. 07:30 42 lata temu komunistyczne władze wprowadziły w Polsce stan wojenny 42 lata temu, w nocy z 12-go na 13-ty grudnia 1981 roku, komunistyczne władze, niezgodnie z konstytucją, wprowadziły w Polsce stan wojenny. Jego celem była… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 grudnia » więcej 2023-12-12, godz. 13:00 60 lat temu zmarł gen. Józef Zając, we wrześniu 1939 naczelny dowódca lotnictwa i obrony przeciwlotniczej 60 lat temu, 12 grudnia 1963 roku, w Ottawie zmarł generał dywizji Józef Zając, w czasie wojny obronnej w 1939 naczelny dowódca lotnictwa i obrony przeciwlotniczej… » więcej 2023-12-12, godz. 12:00 Konferencja "Kolekcje królów polskich" Na Zamku Królewskim w Warszawie od wczoraj (11.12) trwa konferencja poświęcona kolekcjom królów polskich. Badacze różnych dziedzin rozmawiają o tworzeniu… » więcej 2023-12-12, godz. 11:00 Rok temu zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos Rok temu, 12 grudnia 2022 roku, generał zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. W 1978 roku wziął udział w misji… » więcej 2023-12-12, godz. 10:00 Wernisaż wystawy "Dwie wojny - jedno cierpienie" Na placu przed Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego można obejrzeć wystawę "Dwie wojny - jedno cierpienie". Ukazane są losy polskich dzieci - więźniów… » więcej 2023-12-12, godz. 09:00 Rok temu zmarł profesor Zbigniew Wawer, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie Rok temu, 12 grudnia 2022 roku, zmarł profesor Zbigniew Wawer, historyk, muzealnik, popularyzator historii i kultury, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie. Specjalizował… » więcej 2023-12-12, godz. 08:30 Obchody 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego na Białołęce "Stan wojenny był złem, wymierzonym w odradzającą się wolność, a jego skutkiem było stłumienie rozbudzonej nadziei na godne życie, prawo obywatelskie… » więcej 2023-12-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 grudnia » więcej 2023-12-11, godz. 13:00 29 lat temu zmarł generał Stanisław Maczek 29 lat temu - 11 grudnia 1994 roku - zmarł generał Stanisław Maczek, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców II wojny światowej. Mawiał, że "żołnierz… » więcej
126127128129130
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »