Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 42 lata temu wybuchł strajk w radomskiej WSI
2023-10-26, 09:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/K.Koziełł

42 lata temu wybuchł strajk w radomskiej WSI

Logo NZS. [grafika: wikipedia/domena publiczna]
Logo NZS. [grafika: wikipedia/domena publiczna]
42 lata temu, 26 października 1981 roku, wybuchł strajk w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu, zorganizowany przez uczelnianą "Solidarność" i Niezależne Zrzeszenie Studentów. Protest ten był jednym z najdłuższych ówczesnych strajków w historii PRL, trwał 49 dni. Stał się początkiem ogólnopolskiego strajku środowisk akademickich. Przystąpiło do niego ponad 70 procent uczelni w całym kraju. Protest w radomskiej WSI trwał do 13 grudnia, kiedy komunistyczne władze wprowadziły w kraju stan wojenny.
Bezpośrednim powodem strajku była reelekcja rektora - pułkownika Michała Hebdy, członka egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Doszło do tego na podstawie odpowiednio ułożonej ordynacji wyborczej. Tymczasem jesienią 1981 roku prawie w całym kraju na uczelniach wybierano nowych rektorów sprzyjających odnowie w szkolnictwie. Społeczność akademicka od dłuższego czasu domagała się wprowadzenia nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, gwarantującej większą samorządność uczelni. Dlatego strajk szybko przerodził się w większą akcję.

Protestujących wsparli duchowo biskup Edward Materski oraz duszpasterz akademicki ksiądz Jerzy Banaśkiewicz. Po ich stronie opowiedziała się także Konferencja Rektorów Polskich Szkół Akademickich.

Próby osiągnięcia kompromisu podczas rozmów z przedstawicielami Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki nie przyniosły rezultatu. 13 grudnia 1981 roku o świcie kompania ZOMO zmusiła protestujących do opuszczenia uczelni i zakończenia strajku.

(więcej)

17 października 1981 roku rano uchwałą KZ NSZZ "S" ogłoszono pogotowie strajkowe na WSI, powołano komitet strajkowy: przewodniczący Janusz Walasek oraz Witold Zamkowski, Elżbieta Zahorska, Jacek Mężyk, Witold Smyk.

Protestujący domagali się: odwołania z funkcji rektora profesora Michała Hebdy w związku z mianowaniem go na to stanowisko ze złamaniem obowiązujących procedur, jego apodyktycznym stosunkiem do pracowników oraz uległością wobec władz PZPR. Żądano także wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko przewodniczącemu Kolegium Rektorskiego, przeprowadzenia referendum nad wariantami ordynacji wyborczej obowiązującej na uczelni oraz zaprzestania represji za działalność związkową.

28 października 1981 roku delegacja strajkujących spotkała się z delegacją Senatu WSI, lecz nie osiągnięto porozumienia. W szczytowym momencie w strajku brało udział 400 pracowników i studentów.

13 listopada 1981 roku w Radomiu spotkali się przedstawiciele szkół wyższych, powołano Akademicki Komitet Strajkowy z zadaniem koordynowania studenckich akcji protestacyjnych. Tymczasem 19 listopada 1981 roku, by zniechęcić do akcji, władze wstrzymały wypłatę wynagrodzeń i stypendiów dla strajkujących i przystąpiły do skłócania i rozbicia środowiska akademickiego.

Do strajku w radomskiej WSI dołączyły i w szczytowym momencie w solidarnościowych protestach uczestniczyły 74 uczelnie, na około sto wówczas istniejących. Poparcia udzieliła też "Solidarność" oraz ówczesny prymas Polski Józef Glemp. Senat Uniwersytetu Warszawskiego z rektorem profesorem Henrykiem Samsonowiczem wyraził dezaprobatę w stosunku do decyzji ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Jerzego Nawrockiego, który zatwierdził wybór Hebdy.

6 grudnia 1981 roku władze krajowe NZS zdecydowały o zakończeniu strajków, jednak nie wszystkie organizacje uczelniane podporządkowały się tej decyzji. Strajk na WSI przerwało dopiero ogłoszenie stanu wojennego, 13 grudnia.

Tego dnia dziekan Wydziału Transportu radomskiej WSI Leszek Cegłowski wezwał uczestników protestu do rozejścia się. Na uczelnię przybył oddział ZOMO, wyposażony w pojazdy opancerzone. Był to początek internowań. 15 grudnia została przyjęta dymisja ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki.

Profesor pułkownik Michał Hebda, po rezygnacji ze stanowiska rektora po ośmiu miesiącach urzędowania, podjął pracę na Uniwersytecie Technicznym w Magdeburgu.

Zobacz także

2023-12-04, godz. 13:28 81 lat temu powstała Rada Pomocy Żydom Żegota 81 lat temu, 4 grudnia 1942 roku, powołano Radę Pomocy Żydom, pod konspiracyjnym kryptonimem "Żegota". Była to jedyna w okupowanej przez nazistów Europie… » więcej 2023-12-04, godz. 11:00 Wystawa fotografii ze strajku Kopalni Wujek Opór strajkujących górników i sylwetki zamordowanych przez komunistów prezentuje wystawa "Kopalnia strajkuje... - strajk i pacyfikacja Kopalni "Wujek" 13-16… » więcej 2023-12-04, godz. 07:30 Instytut Pileckiego upamiętnił Anielę Nizioł W Łańcucie Instytut Pileckiego upamiętnił Anielę Nizioł zamordowaną przez Niemców za pomoc Żydom. Odsłonięcie tablicy jest częścią projektu prowadzonego… » więcej 2023-12-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 grudnia » więcej 2023-12-03, godz. 11:21 56 lat temu przeprowadzono pierwszy na świecie udany przeszczep serca 56 lat temu, 3 grudnia 1967 roku, zespół pod kierunkiem doktora Christiaana Barnarda przeprowadził pierwszą na świecie udaną transplantację serca ludzkiego… » więcej 2023-12-03, godz. 11:13 39 lat temu rozpoczął się strajk w obronie krzyży we Włoszczowie 39 lat temu, 3 grudnia 1984 roku, w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie rozpoczął się strajk okupacyjny w obronie krzyży usuniętych z sal lekcyjnych… » więcej 2023-12-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 3 grudnia » więcej 2023-12-02, godz. 13:00 We wtorek (05.12) Łambinowickie Spotkanie Muzealne Ostatnie w tym roku kalendarzowym wydarzenie w ramach cyklu „Łambinowickie Spotkania Muzealne” będzie dedykowane wartości uważanej za szczególnie upragnioną… » więcej 2023-12-02, godz. 11:00 42. rocznica pacyfikacji strajku w Wyższej Szkole Pożarniczej 42 lata temu, 2 grudnia 1981 roku, funkcjonariusze ZOMO, wspierani przez desant ze śmigłowca, spacyfikowali strajk okupacyjny w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej… » więcej 2023-12-02, godz. 09:00 60 lat temu padł niedźwiedź Wojtek, żołnierz armii generała Andersa 60 lat temu, 2 grudnia 1963 roku, w ogrodzie zoologicznym w stolicy Szkocji Edynburgu na wieczną wartę odszedł syryjski niedźwiedź brunatny Wojtek, znany… » więcej
131132133134135
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »