Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 42 lata temu wybuchł strajk w radomskiej WSI
2023-10-26, 09:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/K.Koziełł

42 lata temu wybuchł strajk w radomskiej WSI

Logo NZS. [grafika: wikipedia/domena publiczna]
Logo NZS. [grafika: wikipedia/domena publiczna]
42 lata temu, 26 października 1981 roku, wybuchł strajk w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu, zorganizowany przez uczelnianą "Solidarność" i Niezależne Zrzeszenie Studentów. Protest ten był jednym z najdłuższych ówczesnych strajków w historii PRL, trwał 49 dni. Stał się początkiem ogólnopolskiego strajku środowisk akademickich. Przystąpiło do niego ponad 70 procent uczelni w całym kraju. Protest w radomskiej WSI trwał do 13 grudnia, kiedy komunistyczne władze wprowadziły w kraju stan wojenny.
Bezpośrednim powodem strajku była reelekcja rektora - pułkownika Michała Hebdy, członka egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Doszło do tego na podstawie odpowiednio ułożonej ordynacji wyborczej. Tymczasem jesienią 1981 roku prawie w całym kraju na uczelniach wybierano nowych rektorów sprzyjających odnowie w szkolnictwie. Społeczność akademicka od dłuższego czasu domagała się wprowadzenia nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, gwarantującej większą samorządność uczelni. Dlatego strajk szybko przerodził się w większą akcję.

Protestujących wsparli duchowo biskup Edward Materski oraz duszpasterz akademicki ksiądz Jerzy Banaśkiewicz. Po ich stronie opowiedziała się także Konferencja Rektorów Polskich Szkół Akademickich.

Próby osiągnięcia kompromisu podczas rozmów z przedstawicielami Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki nie przyniosły rezultatu. 13 grudnia 1981 roku o świcie kompania ZOMO zmusiła protestujących do opuszczenia uczelni i zakończenia strajku.

(więcej)

17 października 1981 roku rano uchwałą KZ NSZZ "S" ogłoszono pogotowie strajkowe na WSI, powołano komitet strajkowy: przewodniczący Janusz Walasek oraz Witold Zamkowski, Elżbieta Zahorska, Jacek Mężyk, Witold Smyk.

Protestujący domagali się: odwołania z funkcji rektora profesora Michała Hebdy w związku z mianowaniem go na to stanowisko ze złamaniem obowiązujących procedur, jego apodyktycznym stosunkiem do pracowników oraz uległością wobec władz PZPR. Żądano także wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko przewodniczącemu Kolegium Rektorskiego, przeprowadzenia referendum nad wariantami ordynacji wyborczej obowiązującej na uczelni oraz zaprzestania represji za działalność związkową.

28 października 1981 roku delegacja strajkujących spotkała się z delegacją Senatu WSI, lecz nie osiągnięto porozumienia. W szczytowym momencie w strajku brało udział 400 pracowników i studentów.

13 listopada 1981 roku w Radomiu spotkali się przedstawiciele szkół wyższych, powołano Akademicki Komitet Strajkowy z zadaniem koordynowania studenckich akcji protestacyjnych. Tymczasem 19 listopada 1981 roku, by zniechęcić do akcji, władze wstrzymały wypłatę wynagrodzeń i stypendiów dla strajkujących i przystąpiły do skłócania i rozbicia środowiska akademickiego.

Do strajku w radomskiej WSI dołączyły i w szczytowym momencie w solidarnościowych protestach uczestniczyły 74 uczelnie, na około sto wówczas istniejących. Poparcia udzieliła też "Solidarność" oraz ówczesny prymas Polski Józef Glemp. Senat Uniwersytetu Warszawskiego z rektorem profesorem Henrykiem Samsonowiczem wyraził dezaprobatę w stosunku do decyzji ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Jerzego Nawrockiego, który zatwierdził wybór Hebdy.

6 grudnia 1981 roku władze krajowe NZS zdecydowały o zakończeniu strajków, jednak nie wszystkie organizacje uczelniane podporządkowały się tej decyzji. Strajk na WSI przerwało dopiero ogłoszenie stanu wojennego, 13 grudnia.

Tego dnia dziekan Wydziału Transportu radomskiej WSI Leszek Cegłowski wezwał uczestników protestu do rozejścia się. Na uczelnię przybył oddział ZOMO, wyposażony w pojazdy opancerzone. Był to początek internowań. 15 grudnia została przyjęta dymisja ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki.

Profesor pułkownik Michał Hebda, po rezygnacji ze stanowiska rektora po ośmiu miesiącach urzędowania, podjął pracę na Uniwersytecie Technicznym w Magdeburgu.

Zobacz także

2024-01-28, godz. 09:00 205 lat temu zmarł Jan Kiliński 205 lat temu - 28 stycznia 1819 roku - zmarł Jan Kiliński, z zawodu szewc, jeden z przywódców insurekcji warszawskiej. » więcej 2024-01-28, godz. 08:00 Upamiętniono 79. rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska powiedziała, że historia byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau zobowiązuje nas do refleksji… » więcej 2024-01-28, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 28 stycznia » więcej 2024-01-27, godz. 10:00 Z Katowic wyruszy w południe marsz upamiętniający ofiary Tragedii Górnośląskiej Z Katowic wyruszy w południe marsz upamiętniający ofiary Tragedii Górnośląskiej. Uczestnicy zbiorą się na placu Wolności, skąd, pokonując około dziesięciokilometrową… » więcej 2024-01-27, godz. 09:30 W Radzionkowie Dzień Pamięci o Tragedii Górnośląskiej Dzień Pamięci o Tragedii Górnośląskiej w jej 79. rocznicę obchodzony będzie w Radzionkowie. Obchody organizuje Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków… » więcej 2024-01-27, godz. 11:00 Oświęcim: dziś obchody rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau W Auschwitz-Birkenau odbędzie się dziś uroczystość 79. rocznicy wyzwolenia byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego. Weźmie w niej udział około dwudziestu… » więcej 2024-01-27, godz. 07:30 Mija 79 lat od wyzwolenia Auschwitz-Birkenau Mija 79 lat od wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. 27 stycznia 1945 roku żołnierze Armii Czerwonej uwolnili ponad siedem tysięcy… » więcej 2024-01-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 27 stycznia » więcej 2024-01-26, godz. 15:48 Obchody Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu W przeddzień Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Warszawie odbyły się uroczystości przed Pomnikiem Ofiar Getta. Po raz 19. zorganizowała… » więcej 2024-01-26, godz. 13:00 Na wieczną wartę odszedł kapitan Jan Kowalczys ps. "Śmiały", weteran AK Gazeta regionalna "Dziennik Bałtycki" informuje, że w wieku 96 lat na wieczną wartę odszedł wczoraj kapitan Jan Kowalczys pseudonim "Śmiały", jeden z ostatnich… » więcej
118119120121122
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »