Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech…
2023-09-26, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski

Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przeprowadziła atak na rosyjski wagon pocztowy, podczas którego zdobyto ponad 200 tysięcy rubli. W akcji z bronią w ręku uczestniczyło czterech przyszłych premierów Polski: Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski. Była to jedyna tego typu akcja, w której Józef Piłsudski wziął bezpośredni udział.
Brak pieniędzy był jednym z największych problemów działaczy niepodległościowych z Organizacji Bojowej PPS. Ścigani przez carską policję i zmuszani do częstej zmiany miejsca zamieszkania potrzebowali gotówki na broń i łapówki. Jedynym sposobem pozyskiwania funduszy były tak zwane eksy - akcje ekspropriacyjne, czyli napady rabunkowe. Zdobywane w ten sposób sumy nie były wysokie, sięgały kilku tysięcy rubli. Coraz częściej ginęli w nich bojowcy PPS. W 1906 roku podczas takiej akcji oko stracił Walery Sławek, któremu bomba wybuchła w rękach. Dlatego Józef Piłsudski podjął decyzję o zorganizowaniu poważniejszej akcji - napadu rabunkowego na pociąg pocztowy.

Na miejsce operacji wybrano niewielką stację kolejową w Bezdanach, położoną 25 kilometrów od Wilna, przez którą raz w tygodniu przejeżdżał pociąg relacji Wilno - Petersburg. Przewożono w nim gotówkę z carskich urzędów skarbowych.

Do napadu doszło późnym wieczorem, wszystko trwało około 40 minut. Bojowcy rzucili na wagon pocztowy 2 bomby, obezwładnili obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Podczas akcji zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat. Ich łupem padło 200 tysięcy 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe. Część pieniędzy wykorzystano też do spłaty długów organizacji oraz wsparcia uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. W napadzie wzięło udział 17 bojowców PPS. Trzech z nich, a także jedna kobieta Cezaryna Kozakiewiczówna, która brała udział w przygotowaniach do akcji, zostało później schwytanych. Otrzymali kary śmierci, zamienione na dożywocie bądź katorgę, a Kozkiewiczówna od razu została skazana na ciężkie roboty. Wszyscy wyszli na wolność w wyniku rewolucji 1917 roku.

W sobotę (23.09) na stacji kolejowej w Bezdanach odsłonięto tablicę upamiętniającą "akcję czterech premierów". Uroczystość zorganizował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasada RP w Republice Litewskiej. Na tablicy umieszczono napisy w języku polskim, litewskim i angielskim: "W hołdzie Józefowi Piłsudskiemu i jego towarzyszom z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej uczestnikom akcji ekspropriacyjnej wymierzonej przeciwko rosyjskiemu zaborcy (...)". Dalej napis głosi: "Czyn ten i zdobyte fundusze przeznaczone na działalność organizacji niepodległościowych, przyczyniły się do formowania przyszłych kadr odrodzonego Wojska Polskiego i polskiej drogi ku niepodległości".

Zobacz także

2023-12-02, godz. 11:00 42. rocznica pacyfikacji strajku w Wyższej Szkole Pożarniczej 42 lata temu, 2 grudnia 1981 roku, funkcjonariusze ZOMO, wspierani przez desant ze śmigłowca, spacyfikowali strajk okupacyjny w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej… » więcej 2023-12-02, godz. 09:00 60 lat temu padł niedźwiedź Wojtek, żołnierz armii generała Andersa 60 lat temu, 2 grudnia 1963 roku, w ogrodzie zoologicznym w stolicy Szkocji Edynburgu na wieczną wartę odszedł syryjski niedźwiedź brunatny Wojtek, znany… » więcej 2023-12-02, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 2 grudnia » więcej 2023-11-28, godz. 23:29 Wystawa Biblii w MBP w Opolu Wystawę Biblii można będzie oglądać od wtorku w holu Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. Minorytów 4 w Opolu w godzinach otwarcia placówki. Będzie… » więcej 2023-12-01, godz. 12:00 W Belwederze ogłoszone zostały nazwiska kolejnych ofiar totalitaryzmów W Belwederze odbyła się uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar totalitaryzmów. Ogłoszone zostały nazwiska 20 osób, których szczątki… » więcej 2023-12-01, godz. 13:00 Targi Książki Historycznej Rozpoczęły się XXXI Targi Książki Historycznej. Wydarzenie organizowane jest przez Porozumienie Wydawców Książki Historyczne i odbywa się na Zamku Królewskim… » więcej 2023-12-01, godz. 11:00 81. rocznica utworzenia niemieckiego obozu dla polskich dzieci w Łodzi 81 lat temu, 1 grudnia 1942 roku, Niemcy utworzyli w Łodzi obóz dla polskich dzieci i młodzieży, na obszarze wydzielonym z getta, przy ulicy Przemysłowej… » więcej 2023-12-01, godz. 09:00 105 lat temu wprowadzono biało-czerwoną szachownicę, znak polskiego lotnictwa wojskowego 105 lat temu, 1 grudnia 1918 roku, wszedł w życie rozkaz wprowadzający biało-czerwoną szachownicę, jako standardowe oznaczenie polskich samolotów wojskowych… » więcej 2023-12-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 grudnia » więcej 2023-11-30, godz. 16:00 z Instytuty pamięci z krajów bałtyckich, Polski i Ukrainy chcą wpisania listów na korze brzozowej na listę UNESCO Pięć instytutów pamięci - z Polski, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy - chce wpisania na listę UNESCO listów zesłańców napisanych na korze brzozowej. W… » więcej
132133134135136
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »