Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech…
2023-09-26, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski

Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przeprowadziła atak na rosyjski wagon pocztowy, podczas którego zdobyto ponad 200 tysięcy rubli. W akcji z bronią w ręku uczestniczyło czterech przyszłych premierów Polski: Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski. Była to jedyna tego typu akcja, w której Józef Piłsudski wziął bezpośredni udział.
Brak pieniędzy był jednym z największych problemów działaczy niepodległościowych z Organizacji Bojowej PPS. Ścigani przez carską policję i zmuszani do częstej zmiany miejsca zamieszkania potrzebowali gotówki na broń i łapówki. Jedynym sposobem pozyskiwania funduszy były tak zwane eksy - akcje ekspropriacyjne, czyli napady rabunkowe. Zdobywane w ten sposób sumy nie były wysokie, sięgały kilku tysięcy rubli. Coraz częściej ginęli w nich bojowcy PPS. W 1906 roku podczas takiej akcji oko stracił Walery Sławek, któremu bomba wybuchła w rękach. Dlatego Józef Piłsudski podjął decyzję o zorganizowaniu poważniejszej akcji - napadu rabunkowego na pociąg pocztowy.

Na miejsce operacji wybrano niewielką stację kolejową w Bezdanach, położoną 25 kilometrów od Wilna, przez którą raz w tygodniu przejeżdżał pociąg relacji Wilno - Petersburg. Przewożono w nim gotówkę z carskich urzędów skarbowych.

Do napadu doszło późnym wieczorem, wszystko trwało około 40 minut. Bojowcy rzucili na wagon pocztowy 2 bomby, obezwładnili obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Podczas akcji zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat. Ich łupem padło 200 tysięcy 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe. Część pieniędzy wykorzystano też do spłaty długów organizacji oraz wsparcia uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. W napadzie wzięło udział 17 bojowców PPS. Trzech z nich, a także jedna kobieta Cezaryna Kozakiewiczówna, która brała udział w przygotowaniach do akcji, zostało później schwytanych. Otrzymali kary śmierci, zamienione na dożywocie bądź katorgę, a Kozkiewiczówna od razu została skazana na ciężkie roboty. Wszyscy wyszli na wolność w wyniku rewolucji 1917 roku.

W sobotę (23.09) na stacji kolejowej w Bezdanach odsłonięto tablicę upamiętniającą "akcję czterech premierów". Uroczystość zorganizował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasada RP w Republice Litewskiej. Na tablicy umieszczono napisy w języku polskim, litewskim i angielskim: "W hołdzie Józefowi Piłsudskiemu i jego towarzyszom z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej uczestnikom akcji ekspropriacyjnej wymierzonej przeciwko rosyjskiemu zaborcy (...)". Dalej napis głosi: "Czyn ten i zdobyte fundusze przeznaczone na działalność organizacji niepodległościowych, przyczyniły się do formowania przyszłych kadr odrodzonego Wojska Polskiego i polskiej drogi ku niepodległości".

Zobacz także

2024-08-31, godz. 19:45 W Opolu wspomniano 44. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych W uroczystościach na skwerze Solidarności wzięli udział działacze "Solidarności", delegacje samorządów oraz mieszkańcy. » więcej 2024-08-31, godz. 13:00 W niedzielę (01.09) "Modlitwa Pokoju" w Łambinowicach Koncert pt. „Modlitwa Pokoju” odbędzie się w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej o godz. 17.00 w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Podczas koncertu… » więcej 2024-08-31, godz. 09:00 85 lat temu Niemcy przeprowadzili prowokację gliwicką poprzedzającą wybuch II wojny światowej 85 lat temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2024-08-31, godz. 11:00 44 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 44 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2024-08-31, godz. 10:00 80 lat temu w bombardowaniu kościoła sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 80 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej 2024-08-31, godz. 01:44 W Gdańsku obchody 44. rocznicy Porozumień Sierpniowych W Gdańsku odbędzie się seria uroczystości w ramach 44. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Większość z nich będzie miała miejsce w Europejskim… » więcej 2024-08-31, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 31 sierpnia » więcej 2024-08-30, godz. 13:30 Hołd dla żołnierzy Westerplatte W kilkudziesięciu miejscach w Polsce uczczeni zostaną dziś żołnierze broniący we wrześniu 1939 roku Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Ogólnopolska… » więcej 2024-08-30, godz. 13:10 Piekło Starego Miasta 80 lat temu sytuacja powstańców warszawskich na Starym Mieście była krytyczna. Okrążona dzielnica była celem nieustannych niemieckich bombardowań, brakowało… » więcej 2024-08-30, godz. 13:00 „Sztafeta Pokoju” - start w niedzielę o 9:00 w Byczynie Przed uczestnikami dystans 62 kilometrów przez pięć gmin w województwach opolskim, łódzkim i wielkopolskim, a rajd to wyjątkowy, bo w trakcie niego uczczonych… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »