Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech…
2023-09-26, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski

Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Walery Sławek [fot. wikipedia/domena publiczna]
Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, przeprowadziła atak na rosyjski wagon pocztowy, podczas którego zdobyto ponad 200 tysięcy rubli. W akcji z bronią w ręku uczestniczyło czterech przyszłych premierów Polski: Józef Piłsudski, Walery Sławek, Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski. Była to jedyna tego typu akcja, w której Józef Piłsudski wziął bezpośredni udział.
Brak pieniędzy był jednym z największych problemów działaczy niepodległościowych z Organizacji Bojowej PPS. Ścigani przez carską policję i zmuszani do częstej zmiany miejsca zamieszkania potrzebowali gotówki na broń i łapówki. Jedynym sposobem pozyskiwania funduszy były tak zwane eksy - akcje ekspropriacyjne, czyli napady rabunkowe. Zdobywane w ten sposób sumy nie były wysokie, sięgały kilku tysięcy rubli. Coraz częściej ginęli w nich bojowcy PPS. W 1906 roku podczas takiej akcji oko stracił Walery Sławek, któremu bomba wybuchła w rękach. Dlatego Józef Piłsudski podjął decyzję o zorganizowaniu poważniejszej akcji - napadu rabunkowego na pociąg pocztowy.

Na miejsce operacji wybrano niewielką stację kolejową w Bezdanach, położoną 25 kilometrów od Wilna, przez którą raz w tygodniu przejeżdżał pociąg relacji Wilno - Petersburg. Przewożono w nim gotówkę z carskich urzędów skarbowych.

Do napadu doszło późnym wieczorem, wszystko trwało około 40 minut. Bojowcy rzucili na wagon pocztowy 2 bomby, obezwładnili obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Podczas akcji zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat. Ich łupem padło 200 tysięcy 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe. Część pieniędzy wykorzystano też do spłaty długów organizacji oraz wsparcia uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. W napadzie wzięło udział 17 bojowców PPS. Trzech z nich, a także jedna kobieta Cezaryna Kozakiewiczówna, która brała udział w przygotowaniach do akcji, zostało później schwytanych. Otrzymali kary śmierci, zamienione na dożywocie bądź katorgę, a Kozkiewiczówna od razu została skazana na ciężkie roboty. Wszyscy wyszli na wolność w wyniku rewolucji 1917 roku.

W sobotę (23.09) na stacji kolejowej w Bezdanach odsłonięto tablicę upamiętniającą "akcję czterech premierów". Uroczystość zorganizował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasada RP w Republice Litewskiej. Na tablicy umieszczono napisy w języku polskim, litewskim i angielskim: "W hołdzie Józefowi Piłsudskiemu i jego towarzyszom z Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej uczestnikom akcji ekspropriacyjnej wymierzonej przeciwko rosyjskiemu zaborcy (...)". Dalej napis głosi: "Czyn ten i zdobyte fundusze przeznaczone na działalność organizacji niepodległościowych, przyczyniły się do formowania przyszłych kadr odrodzonego Wojska Polskiego i polskiej drogi ku niepodległości".

Zobacz także

2024-01-02, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 2 stycznia » więcej 2024-01-01, godz. 07:30 Zamek Praski zwiedziły w 2023 roku ponad dwa miliony osób Zamek Praski zwiedziły w tym roku ponad dwa miliony osób. Zdecydowaną większość, bo 97 procent odwiedzających, stanowili turyści z zagranicy. W przyszłym… » więcej 2024-01-01, godz. 09:00 Ponad 150 obiektów trafiło w 2023 roku do rejestru zabytków Mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki wpisał w tym roku ponad 150 różnych obiektów do rejestru zabytków. Wśród nich są modernistyczne… » więcej 2024-01-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 stycznia » więcej 2023-12-31, godz. 11:00 Rok temu zmarł papież Benedykt XVI Rok temu, 31 stycznia 2022, o godzinie 9.34, w wieku 95 lat zmarł Benedykt XVI, 265. papież w historii. Wybrany po śmierci Jana Pawła II, stał na czele Kościoła… » więcej 2023-12-31, godz. 09:00 91 lat temu polscy matematycy złamali szyfr Enigmy 91 lat temu, 31 grudnia 1932 roku, polscy matematycy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski złamali szyfr Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej… » więcej 2023-12-31, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 31 grudnia » więcej 2023-12-30, godz. 13:00 Miłość i relacje jeńców wojennych pod lupą naukowców CMJW Historia związków małżeńskich, przyjaźni korespondencyjnych nawiązanych z "mateczkami wojennymi", które czasem kończyły się ślubami, i relacje wśród… » więcej 2023-12-30, godz. 11:00 85 lat temu zmarł arcybiskup Aleksander Kakowski, ostatni prymas Królestwa Polskiego 85 lat temu, 30 grudnia 1938 roku, zmarł arcybiskup Aleksander Kakowski, metropolita warszawski w latach 1913-1938, mąż stanu, ostatni prymas Królestwa Polskiego… » więcej 2023-12-30, godz. 09:00 135 lat temu urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, ekonomista i polityk 135 lat temu, 30 grudnia 1888 roku, urodził się Eugeniusz Kwiatkowski, ekonomista, wicepremier, minister przemysłu i skarbu w II Rzeczypospolitej. Autor słynnego… » więcej
131132133134135
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »