Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz…
2023-06-15, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski

Aleksander Sochaczewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Sochaczewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Sto lat temu, 15 czerwca 1923 roku, zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski, autor cyklu obrazów dokumentujących katorgę i pobyt Polaków na Syberii po Powstaniu Styczniowym. Najsłynniejsze z płócien, zatytułowane "Pożegnanie z Europą", ma znaczenie symboliczne - przedstawia w jednym miejscu wielu znanych skazańców, zesłanych w różnych okresach.
Aleksander Sochaczewski namalował też takie obrazy jak: "Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863", "Wieczór - Zakładanie kajdan" czy "Trzech towarzyszy udających się do katorżniczej roboty". Blisko 120 jego dzieł, w tym obrazów i szkiców, jest eksponowanych w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Tam w 1863 roku Sochaczewski stanął przed sądem wojennym i został skazany przez władze carskie na karę śmierci, zamienioną na 20 lat pracy w kopalniach Syberii Wschodniej.

Właściwie nazywał się Lejb Sonder, i urodził się 3 maja 1843 roku w osadzie Iłów pod Sochaczewem, w rodzinie żydowskiej. Utalentowany artystycznie, od 1858 studiował malarstwo w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Już w czasie studiów wystawiał swoje prace jako jeden z najzdolniejszych studentów. Na początku lat 60. XIX wieku włączył się w polską działalność niepodległościową. Brał udział w manifestacjach patriotycznych, zajmował się też kolportażem nielegalnych wydawnictw.

Aresztowany 1 października 1862 roku, został osadzony w Cytadeli Warszawskiej, a 24 kwietnia 1863 skazany. Po kilku latach w warzelniach soli koło Irkucka, na mocy amnestii zamieniono mu resztę kary na zesłanie. Przez pewien czas mieszkał w Irkucku, później w Permie. Po powrocie z Syberii w 1883 wyemigrował do Monachium, gdzie żyło i pracowało wielu polskich malarzy. Później zamieszkał w Brukseli, a w 1901 roku osiadł na stałe w Wiedniu. Miał liczne wystawy, między innymi w Monachium, Londynie, Krakowie i Rzeszowie. Dwudziestoletni pobyt na Syberii do końca życia zostawił ślady w jego pamięci i psychice, które uwidoczniają się w jego obrazach, nacechowanych cierpieniem. Zmarł w 1923 roku w Biedermannsdorf w Austrii.

Na kilka lat przed śmiercią Sochaczewski przekazał swoją kolekcję obrazów miastu Lwów, w zamian za dożywotnią rentę. Dzieła zgromadzone w tamtejszym Muzeum Narodowym, podczas wojny zostały wywiezione do Kijowa, by w 1956 roku powrócić do kraju. Najpierw były eksponowane w Muzeum Historycznym miasta stołecznego Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy), a potem trafiły do utworzonego w 1963 roku Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.

Zobacz także

2023-06-17, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 17 czerwca » więcej 2023-06-16, godz. 16:00 100 lat temu urodził się dyrygent i kompozytor Henryk Czyż 100 lat temu - 16 czerwca 1923 roku - urodził się Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor, pedagog i pisarz. Prowadził największe orkiestry w kraju, między innymi… » więcej 2023-06-16, godz. 14:00 Bundestag uczcił 70. rocznicę buntu w NRD W połowie czerwca 1953 roku mieszkańcy Berlina Wschodniego, Lipska, Drezna oraz innych miast zbuntowali się przeciwko złym warunkom pracy i niskiemu poziomowi… » więcej 2023-06-16, godz. 12:00 Zmarł Bohdan Urbankowski, poeta, eseista, dramaturg i filozof Zmarł Bohdan Urbankowski, doktor nauk humanistycznych, poeta, eseista, dramaturg i filozof, działacz opozycji w czasach PRL. Laureat nagrody IPN Kustosz Pamięci… » więcej 2023-06-16, godz. 10:00 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski. Wizyta trwała osiem dni, od 16 do 23 czerwca 1983 roku, i była 18. zagraniczną podróżą… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 65 lat temu został stracony Imre Nagy, premier podczas rewolucji węgierskiej 1956 65 lat temu, 16 czerwca 1958 roku, został stracony Imre Nagy, komunistyczny polityk węgierski, premier w czasie powstania węgierskiego, nazywanego też rewolucją… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 16 czerwca » więcej 2023-06-15, godz. 16:00 Niemcy: wystawa o architektonicznej megalomanii nazistów W berlińskiej Akademii Sztuki można odwiedzić wystawę o zmianach w niemieckiej architekturze i urbanistyce w okresie nazizmu. Eksponaty przybliżają nie tylko… » więcej 2023-06-15, godz. 12:00 Odrestaurowano grób Leona Bilińskiego w Cieplicach W czeskich Cieplicach odrestaurowano grób Leona Bilińskiego - ekonomisty, profesora i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, ministra skarbu Austro-Węgier oraz ministra… » więcej
200201202203204
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »