Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz…
2023-06-15, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski

Aleksander Sochaczewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Sochaczewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Sto lat temu, 15 czerwca 1923 roku, zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski, autor cyklu obrazów dokumentujących katorgę i pobyt Polaków na Syberii po Powstaniu Styczniowym. Najsłynniejsze z płócien, zatytułowane "Pożegnanie z Europą", ma znaczenie symboliczne - przedstawia w jednym miejscu wielu znanych skazańców, zesłanych w różnych okresach.
Aleksander Sochaczewski namalował też takie obrazy jak: "Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863", "Wieczór - Zakładanie kajdan" czy "Trzech towarzyszy udających się do katorżniczej roboty". Blisko 120 jego dzieł, w tym obrazów i szkiców, jest eksponowanych w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Tam w 1863 roku Sochaczewski stanął przed sądem wojennym i został skazany przez władze carskie na karę śmierci, zamienioną na 20 lat pracy w kopalniach Syberii Wschodniej.

Właściwie nazywał się Lejb Sonder, i urodził się 3 maja 1843 roku w osadzie Iłów pod Sochaczewem, w rodzinie żydowskiej. Utalentowany artystycznie, od 1858 studiował malarstwo w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Już w czasie studiów wystawiał swoje prace jako jeden z najzdolniejszych studentów. Na początku lat 60. XIX wieku włączył się w polską działalność niepodległościową. Brał udział w manifestacjach patriotycznych, zajmował się też kolportażem nielegalnych wydawnictw.

Aresztowany 1 października 1862 roku, został osadzony w Cytadeli Warszawskiej, a 24 kwietnia 1863 skazany. Po kilku latach w warzelniach soli koło Irkucka, na mocy amnestii zamieniono mu resztę kary na zesłanie. Przez pewien czas mieszkał w Irkucku, później w Permie. Po powrocie z Syberii w 1883 wyemigrował do Monachium, gdzie żyło i pracowało wielu polskich malarzy. Później zamieszkał w Brukseli, a w 1901 roku osiadł na stałe w Wiedniu. Miał liczne wystawy, między innymi w Monachium, Londynie, Krakowie i Rzeszowie. Dwudziestoletni pobyt na Syberii do końca życia zostawił ślady w jego pamięci i psychice, które uwidoczniają się w jego obrazach, nacechowanych cierpieniem. Zmarł w 1923 roku w Biedermannsdorf w Austrii.

Na kilka lat przed śmiercią Sochaczewski przekazał swoją kolekcję obrazów miastu Lwów, w zamian za dożywotnią rentę. Dzieła zgromadzone w tamtejszym Muzeum Narodowym, podczas wojny zostały wywiezione do Kijowa, by w 1956 roku powrócić do kraju. Najpierw były eksponowane w Muzeum Historycznym miasta stołecznego Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy), a potem trafiły do utworzonego w 1963 roku Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.

Zobacz także

2024-08-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 sierpnia » więcej 2024-08-13, godz. 15:00 W Pompejach odkryto dwa ciała ofiar erupcji sprzed 2000 lat Szczątki kobiety i mężczyzny zostały odnalezione przez archeologów w Pompejach. Wraz z nimi w małej starożytnej sypialni odnaleziono biżuterię, w tym… » więcej 2024-08-13, godz. 13:00 Muzeum J. Piłsudskiego podsumowało 3 lata działalności Prawie 170 tysięcy osób przez ostatnie trzy lata odwiedziło Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Muzeum zorganizowało też setki lekcji historycznych… » więcej 2024-08-13, godz. 11:00 80 lat temu na warszawskiej Starówce wybuchł tzw. czołg pułapka 80 lat temu, 13 sierpnia 1944 roku, powstańcy warszawscy przechwycili na Starym Mieście niemiecki pojazd opancerzony, który po przejechaniu barykady eksplodował… » więcej 2024-08-13, godz. 09:00 104 lata temu rozpoczęła się Bitwa Warszawska 04 lata temu, 13 sierpnia 1920 roku, rozpoczęła się Bitwa Warszawska, w której Wojsko Polskie odniosło spektakularne zwycięstwo nad Armią Czerwoną. Zapewniło… » więcej 2024-08-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 sierpnia » więcej 2024-08-12, godz. 15:00 Powstaniec Witold Lisowski - Sprawiedliwy wśród narodów świata o służbie lekarzy w czasie powstania Służba lekarzy w czasie powstania warszawskiego to karta chwały - wspominał powstaniec Witold Lisowski pseudonim „Lis”, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata… » więcej 2024-08-12, godz. 13:00 81 lat temu żołnierze Kedywu AK w akcji "Góral" przejęli ponad 100 milionów złotych 81 lat temu, 12 sierpnia 1943 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej przeprowadzili w centrum Warszawy przy ulicy Senatorskiej akcję "Góral", nazywaną też… » więcej 2024-08-12, godz. 11:00 63 lata temu rozpoczęto budowę muru berlińskiego 63 lata temu, w nocy z 12 na 13 sierpnia 1961 roku, rozpoczęła się budowa muru berlińskiego, oddzielającego Berlin Wschodni od Berlina Zachodniego. Przez… » więcej 2024-08-12, godz. 09:00 Uroczystości przy płycie Grobu Nieznanego Żołnierza Weterani, przedstawiciele rządu, mieszkańcy stolicy oddali hołd poległym oraz żyjącym żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych. W 80. rocznicę powołania… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »