Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-11-05, 21:19 Autor:

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 listopada
1370 - W Krakowie zmarł Kazimierz III Wielki, król Polski panujący od 1333 r.

1414 - W Konstancji rozpoczął się sobór (1414-1418), który zakończył tzw. wielką schizmę zachodnią. Reprezentujący Polskę i Litwę Paweł Włodkowic, rektor Akademii Krakowskiej, zaprezentował w czasie obrad pogląd, że wszystkie narodowości mają naturalne prawo do życia w pokoju na swoich ziemiach.

1734 - W Dzikowie pod Tarnobrzegiem zwolennicy króla Stanisława Leszczyńskiego zawiązali konfederację generalną; jej celem była walka ze wspierającymi Augusta III rosyjskimi i saskimi wojskami interwencyjnymi.

1794 - Powstanie kościuszkowskie: kapitulacja Warszawy.

1830 - Fryderyk Chopin wyjechał z Kalisza do Drezna, następnie udał się do Monachium i Paryża - do Polski nigdy już nie powrócił.

1899 - We Lwowie zmarł Franciszek Smolka, prawnik, członek tajnych organizacji niepodległościowych, aresztowany przez władze austriackie w 1841 r., skazany na śmierć, następnie ułaskawiony; w 1848 r. przywódca polskiego ruchu narodowego w Galicji i prezes austriackiej Rady Państwa; poseł na galicyjski Sejm Krajowy; w latach 1881-1893 stał na czele austriackiej Izby Poselskiej.

1901 – Odbył się koncert inauguracyjny w nowo otwartej Filharmonii Warszawskiej, poprowadzony przez Emila Młynarskiego z występem Ignacego Paderewskiego; koncert dał początek pierwszej stałej orkiestrze symfonicznej w Warszawie.

1906 - W Paryżu na Sorbonie Maria Skłodowska-Curie wygłosiła pierwszy wykład z fizyki; była pierwszą kobietą profesorem na tej prestiżowej uczelni.

1914 - I wojna światowa: Wojska rosyjskie rozpoczęły drugie oblężenie Twierdzy Przemyśl.

1915 - W Sewerynówce w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Kamieniuchą zmarł por. Tadeusz Żuliński, lekarz, członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego; oficer Legionów Polskich; pierwszy komendant główny Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).

1916 - W Warszawie i w Lublinie generałowie-gubernatorzy ogłosili manifest cesarzy Austrii i Niemiec o utworzeniu Królestwa Polskiego, tzw. akt 5 listopada.

1922 - Przeprowadzono wybory do Sejmu RP I kadencji; Blok Chrześcijańskiej Jedności Narodowej uzyskał 28,8 proc. głosów, Blok Mniejszości Narodowych 15,1 proc., PSL "Piast" 12,9 proc., PSL "Wyzwolenie" 10,9 proc., PPS 10,1 proc. Frekwencja: 67,7 proc.

1922 - Urodził się Czesław Petelski, reżyser, autor m.in. filmów "Baza ludzi umarłych", "Kamienne niebo", "Ogniomistrz Kaleń".

1926 - W Gdańsku urodził się Zygmunt Chychła, bokser; w 1952 r. na igrzyskach w Helsinkach zdobył dla Polski pierwszy po II wojnie światowej złoty medal olimpijski.

1931 - Urodził się Leonard Duszeńko, leśniczy, działacz opozycji w PRL, współpracownik m.in. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych.

1937 - W Warszawie zmarł Bolesław Leśmian, poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki. Główny przedstawiciel polskiego symbolizmu.

1938 - Premiera filmu "Zapomniana melodia" w reżyserii Konrada Toma i Jana Fethkego. Z tego filmu pochodzą znane do dziś piosenki "Już nie zapomnisz mnie" i "Ach, jak przyjemnie" autorstwa Ludwika Starskiego, do muzyki Henryka Warsa.

1939 - W Kowalu koło Włocławka urodził się Jan Nowicki, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów, tytułowy Wielki Szu w filmie Sylwestra Chęcińskiego, Kettling w "Panu Wołodyjowskim", odtwórca głównej roli w "Magnacie" Filipa Bajona.

1939 - Ukazał się pierwszy numer "Biuletynu Informacyjnego" - pisma konspiracyjnego, centralnego organu prasowego Związku Walki Zbrojnej i AK, wydawanego w latach II wojny światowej w Warszawie i Krakowie.

1941 - W Radzyniu Podlaskim urodził się Włodzimierz Nahorny, muzyk jazzowy, kompozytor, aranżer.

1945 - Władze komunistyczne aresztowały płk. Jana Rzepeckiego, komendanta Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

1946 - W Zakopanem rozpoczął się proces założycieli "Goralenvolku", kolaboracyjnej organizacji współpracującej w czasie II wojny światowej z niemieckimi władzami okupacyjnymi.

1946 - Zmarł Zygmunt Stojowski, pianista i kompozytor, autor kantaty "Modlitwa za Polskę" do tekstu Zygmunta Krasińskiego.

1948 - Początek procesu pokazowego kierownictwa podziemnej PPS-WRN (Wolność - Równość - Niepodległość), tak zwanego ośrodka krajowego. Kazimierza Pużaka, Tadeusza Szturm de Sztrema, Józefa Dzięgielewskiego, Feliksa Misiorowskiego, Ludwika Cohna i Wiktora Krawczyka skazano na kary od 5 do 10 lat więzienia. Pużak zginął zamordowany w Rawiczu w 1950 r., wszyscy zostali zrehabilitowani.

1951 - W Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu rozpoczęto produkcję samochodu M-20 Warszawa na licencji Pobiedy.

1952 - Uroczyście otwarto pierwszą linię tramwajową łączącą Nową Hutę z Krakowem.

1961 - W wypadku samochodowym w okolicach Błonia zginęła Ludmiła Jakubczak, piosenkarka, tancerka.

1963 - W Częstochowie urodził się Zygmunt "Muniek" Staszczyk, wokalista, autor tekstów, producent muzyczny, lider zespołu T.Love.

1965 - W Krakowie zmarł Jan Chmurowicz, generał WP; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził obroną Przemyśla.

1967 - W Warszawie urodziła się Kayah, piosenkarka, autorka tekstów.

1967 - W Nowej Soli urodził się Krzysztof Kiljański, wokalista.

1967 - Premiera serialu animowanego dla dzieci "Rozbójnik Rumcajs".

1981 - W Warszawie zmarł Stanisław Mazur - matematyk, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, współpracownik m.in. Stefana Banacha.

1985 - W Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu prof. Zbigniew Religa przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca.

1987 - Janina i Zbigniew Porczyńscy przekazali Muzeum Archidiecezji Warszawskiej kolekcję dzieł sztuki obejmującą ponad 400 obrazów.

1989 - W Nowym Jorku zmarł Władimir Horowitz, jeden z najwybitniejszych pianistów XX wieku, urodzony w Berdyczowie.

1995 - Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich; największe poparcie uzyskali w niej: Aleksander Kwaśniewski - 35,11 proc., i Lech Wałęsa - 33,11 proc. Frekwencja: 64,7 proc.

2004 - W Łagowie zmarł Jerzy Duda-Gracz, malarz, scenograf, rysownik.

2007 – Prezydent RP Lech Kaczyński mianował pośmiertnie 11 generałów i jednego admirała na wyższe stopnie oraz 77 pułkowników i jednego komandora na stopień generała brygady (kontradmirała). Wszyscy mianowani to ofiary zbrodni katyńskiej z 1940 r.

2010 - W Warszawie otwarto Centrum Nauki Kopernik.

2015 - W Warszawie zmarł Czesław Kiszczak, funkcjonariusz Informacji Wojskowej, od 1973 r. szef wywiadu wojskowego, jednocześnie zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1978); w latach 1979-1981 szef Wojskowej Służby Wewnętrznej; od lipca 1981 do 1990 r. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych; należał do najbliższych współpracowników gen. Wojciecha Jaruzelskiego; współautor stanu wojennego, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), odpowiedzialny za represje stosowane wobec polskiego społeczeństwa; w latach 1986-1989 członek BP KC PZPR; jeden z inicjatorów rozmów Okrągłego Stołu; desygnowany na premiera w lipcu 1989 r., nie zdołał utworzyć rządu; w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego pełnił funkcję wicepremiera; w lipcu 1990 r. ustąpił ze stanowiska.

2017 - W Katowicach zmarł Walery Pisarek, językoznawca i prasoznawca, specjalista socjolingwistyki, inicjator Ustawy o języku polskim uchwalonej w 1999 r.

2017 - Zmarł Roman Bratny, pisarz, autor takich powieści jak "Kolumbowie. Rocznik 20", "Szczęśliwi torturowani", "Śniegi płyną", "Brulion", "Na bezdomne psy".

2018 - W Warszawie zmarła dziennikarka telewizyjna Irena Dziedzic. Od 1956 r. była w Telewizji Polskiej; stworzyła pierwszy talk-show "Tele-Echo", który prowadziła 25 lat (do kwietnia 1981). Od 1983 do 1991 r. prowadziła "Wywiady Ireny Dziedzic".

Zobacz także

2024-11-11, godz. 07:00 Przybyli ułani... do Kędzierzyna-Koźla. Defilada kawalerzystów przeszła ulicami miasta Defilada na kozielskim rynku Sekcji Konnej Ochotniczego Szwadronu 3. Pułku Ułanów Śląskich uświetniła tegoroczne obchody 106. rocznicy odzyskania niepodległości… » więcej 2024-11-11, godz. 06:45 Historia Święta Niepodległości 11 listopada jest w Polsce Narodowym Świętem Niepodległości. Właśnie 11 listopada 105 lat temu Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu… » więcej 2024-11-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 listopada » więcej 2024-11-10, godz. 10:00 Mija 86 lat od "nocy kryształowej" Opole pamięta o żydowskich mieszkańcach miasta i tragicznej "nocy kryształowej", która miała miejsce 86 lat temu. W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku w… » więcej 2024-11-10, godz. 09:00 140. rocznica urodzin pisarki Zofii Nałkowskiej 140 lat temu, 10 listopada 1884 roku, urodziła się Zofia Nałkowska, pisarka, publicystka, autorka pamiętników, działaczka społeczna i tłumaczka. Stałe… » więcej 2024-11-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 listopada » więcej 2024-11-09, godz. 11:00 35 lat temu runął Mur Berliński Równo trzydzieści pięć lat temu runął Mur Berliński, który dzielił mieszkańców obecnej stolicy Niemiec. To był realny koniec komunistycznej NRD, a… » więcej 2024-11-09, godz. 09:00 85. rocznica Sonderaktion Lublin 85 lat temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion… » więcej 2024-11-09, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 9 listopada » więcej 2024-11-08, godz. 09:00 Tydzień Patriotyczny w Kędzierzynie-Koźlu Z okazji 106. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości Muzeum Ziemi Kozielskiej przygotowało tygodniowy program obchodów tego jakże ważnego dla wszystkich… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »