Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-11-01, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1 listopada
1335 - W Wyszehradzie rozpoczął obrady zjazd, na którym spotkali się król Polski Kazimierz III Wielki, władca Czech Jan Luksemburski oraz król Węgier Karol Robert.

1485 - W Gdańsku urodził się Jan Dantyszek, biskup warmiński, dyplomata, poeta, bliski doradca króla Zygmunta I Starego.

1496 - W Krakowie zmarł Filip Kallimach (właściwie Filippo Buonaccorsi), włoski humanista, poeta, pisarz polityczny.

1526 - W Krakowie urodziła się Katarzyna Jagiellonka, córka króla Polski Zygmunta I Starego i Bony Sforzy; żona Jana III Wazy, królowa Szwecji w latach 1569-1583; matka Zygmunta III Wazy, króla Polski (1587-1632).

1585 - W Kurzelowie koło Włoszczowy urodził się Jan Brożek, matematyk, astronom, medyk, profesor i rektor Akademii Krakowskiej.

1703 - W Iwanowicach urodził się Władysław Łubieński, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1759-1767.

1705 - Król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego. To najstarsze i najwyższe odznaczenie RP było przyznawane w Polsce przedrozbiorowej, Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim oraz w latach 1921-1939, przywrócone ustawą z 16 października 1992 r.

1822 - W Wojutynie na Wołyniu urodził się Zygmunt Szczęsny Feliński, arcybiskup metropolita warszawski; po wybuchu powstania styczniowego protestował przeciwko carskim represjom; skazany na 20-letnie zesłanie do Jarosławia nad Wołgą; beatyfikowany w 2002 r.

1845 - W Sanoku urodził się Zygmunt Gorazdowski, uczestnik powstania styczniowego, katolicki duchowny, działający we Lwowie na rzecz ubogich i bezdomnych, założyciel Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Józefa; kanonizowany w 2005 r.

1848 - Wiosna Ludów: We Lwowie doszło do walk pomiędzy polską Gwardią Narodową a wojskami austriackimi; na rozkaz gen. Wilhelma Hammersteina miasto zostało ostrzelane przez artylerię, zginęło około 100 jego mieszkańców; w konsekwencji Lwów skapitulował.

1855 - W Sosnówce na Podolu urodził się Kazimierz Dłuski, lekarz ftyzjatra, działacz socjalistyczny, współzałożyciel i pierwszy prezes Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR).

1862 - W Krakowie urodził się Feliks Koneczny, historyk i historiozof, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, autor m.in. "Cywilizacji bizantyńskiej" i "Dziejów Rosji".

1875 - Urodził się Witold Chodźko, lekarz psychiatra, higienista, członek Polskiej Akademii Umiejętności, profesor Uniwersytetu imienia Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie.

1893 - W Krakowie zmarł Jan Matejko, najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego w XIX w.; autor obrazów "Bitwa pod Grunwaldem", "Kazanie Skargi", "Hołd pruski", "Sobieski pod Wiedniem", "Reytan na sejmie warszawskim 1773 roku", "Unia lubelska", "Stańczyk", "Batory pod Pskowem", "Konstytucja 3 Maja", "Kościuszko pod Racławicami", a także cyklu "Poczet królów i książąt polskich".

1908 Urodził się Jerzy Kondracki, geograf, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, zajmował się geografią fizyczną i kartografią.

1918 - W Lublinie rozpoczął się zjazd organizacji skautowych, w czasie którego utworzono Związek Harcerstwa Polskiego.

1918 - W dniach 1-3 listopada odbył się w Warszawie I Zjazd Eugeniczny.

1918 - Urodził się Tadeusz Brzozowski, malarz, rysownik, scenograf, pedagog, zajmował się również malarstwem ściennym, witrażem i projektowaniem tkanin.

1931 - Urodził się Kazimierz Zemła, rzeźbiarz i pedagog. Jest jednym z najbardziej znanych współczesnych polskich rzeźbiarzy.

1932 - W Paryżu zmarł Tadeusz Makowski, malarz, grafik.

1933 - Warszawski port lotniczy przeniesiono z Pól Mokotowskich na Okęcie.

1939 - Rada Najwyższa ZSRS podjęła decyzję o przyłączeniu anektowanych ziem wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej do Białoruskiej oraz Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej.

1939 - Wszyscy polscy jeńcy-oficerowie zostali umieszczeni w sowieckich obozach w Kozielsku i Starobielsku, natomiast funkcjonariusze policji, KOP i więziennictwa w obozie w Ostaszkowie (1-4 listopada).

1940 - W Londynie w wyniku niemieckiego bombardowania zginął mjr Bolesław Waligóra, kierownik Archiwum Sztabu Naczelnego Wodza, wieloletni szef Centralnego Archiwum Wojskowego.

1941 - Niemcy rozpoczęli budowę obozu zagłady w Bełżcu.

1941 - W Krakowie odbyło się pierwsze przedstawienie konspiracyjnego Teatru Rapsodycznego. W powstanie teatru zaangażował się Karol Wojtyła, który występował w niektórych spektaklach organizowanych w prywatnych mieszkaniach jego przyjaciół.

1944 - Na zaproszenie władz Nowej Zelandii z Persji do Wellington przybyła grupa 732 w większości osieroconych polskich dzieci oraz ich 102 opiekunów; byli oni ofiarami sowieckich deportacji z lat 1940-1941, w 1942 r. zostali ewakuowani z ZSRS do Persji wraz z Armią Polską gen. Władysława Andersa.

1946 - Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie.

1947 - W Radomyślu Wielkim urodził się Leszek Wosiewicz, reżyser, scenarzysta, autor filmów "Kornblumenblau", "Cynga" i "Kroniki domowe".

1948 - W Toruniu urodził się Piotr Cieślak, aktor, reżyser teatralny, związany m.in. z Teatrem Studio, Teatrem Powszechnym w Warszawie oraz łódzkim Teatrem Jaracza, reżyserował również w Teatrze Narodowym i w poznańskim Teatrze Nowym; w latach 1993-2007 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Dramatycznego w Warszawie; wystąpił w filmie "Człowiek z marmuru" Andrzeja Wajdy; wieloletni pedagog warszawskiej PWST.

1956 - Rząd Węgier ogłosił neutralność kraju i wystąpienie z Układu Warszawskiego; premier Imre Nagy o uznanie neutralności Węgier poprosił ONZ.

1956 - W czasie spotkania w Brześciu sowiecki przywódca Nikita Chruszczow poinformował Władysława Gomułkę o podjęciu decyzji dotyczącej drugiej interwencji Armii Czerwonej na Węgrzech.

1970 - Na lotnisku w Karaczi w Pakistanie doszło do nieudanego zamachu terrorystycznego na życie przewodniczącego Rady Państwa PRL Mariana Spychalskiego; zginął wiceminister spraw zagranicznych Zygfryd Wolniak.

1971 - W Warszawie zmarła Jadwiga Smosarska, aktorka, gwiazda polskiego kina okresu międzywojennego, znana z ról w filmach "Trędowata", "Księżna Łowicka", "Barbara Radziwiłłówna".

1975 - Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami po raz pierwszy prowadził publiczną zbiórkę pieniędzy na terenie cmentarza.

1982 - Stan wojenny: W Warszawie w mieszkaniu Ewy Dałkowskiej odbyła się pierwsza premiera działającego poza oficjalnym obiegiem Teatru Domowego.

1985 - Po dziewięciu latach w Polsce zniesiono reglamentację cukru.

1986 - W Warszawie zmarł Mieczysław Moczar (wł. Mikołaj Demko), działacz komunistyczny, generał LWP, agent sowieckiego wywiadu wojskowego GRU, członek KPP, PPR i PZPR; w latach 1964-1968 minister spraw wewnętrznych, przywódca partyjnej "frakcji partyzantów", odpowiedzialny m.in. za zwalczanie powojennego podziemia niepodległościowego i antysemicką nagonkę w latach 1967-1968.

1993 - Wszedł w życie Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej.

1996 - Zmarła mediewistka Maria Dembińska. W swoich badaniach skupiała się na historii materialnej, w szczególności na historii żywienia. Profesorka PAN.

1998 - W Strasburgu rozpoczął działalność nowy zreformowany Europejski Trybunał Praw Człowieka.

2003 - W Warszawie zmarł Henryk Machalica; aktor, występował w Teatrze Narodowym, a także na innych warszawskich scenach: w Teatrze Dramatycznym, Powszechnym, Polskim, Ochoty i Ateneum; znany m.in. z serialu "Złotopolscy", zagrał również w filmach "Pensja pani Latter", "Wilczyca", "Wierna rzeka".

2005 - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło, że 27 stycznia - będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu; 27 stycznia 1945 r. Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz zagłady Auschwitz-Birkenau.

2019 – W Warszawie zmarła Izabella Galicka, historyk sztuki, odkrywczyni "Ekstazy św. Franciszka" El Greca, autorka wielu opracowań, książek i artykułów naukowych z dziedziny historii sztuki, architektury i urbanistyki.

2020 – W Lesku zmarł Janusz Szuber, poeta, eseista, felietonista.

2021 – W Poznaniu zmarła Bogusława Latawiec-Balcerzan, poetka, autorka powieści, krytyk literacka. Dwukrotnie nominowana do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego za najlepszy tom roku: w 2012 za tom "Gdyby czas był ziemią" a w 2019 za tom "Pierzchające ogrody".

Zobacz także

2024-11-18, godz. 10:54 Muzeum Auschwitz: ukazały się wspomnienia byłego więźnia Jana Kupca Wspomnienia Jana Kupca, które przybliżają losy jego i pięciorga braci, żołnierzy ruchu oporu z Podhala aresztowanych przez Niemców i osadzonych w Auschwitz… » więcej 2024-11-17, godz. 10:48 Rosja: Zamknięto Muzeum Historii GUŁagu, powołując się na przepisy przeciwpożarowe Państwowi inspektorzy zdecydowali o czasowym zamknięciu moskiewskiego Muzeum Historii GUŁagu, twierdząc, że nie przestrzega ono przepisów przeciwpożarowych… » więcej 2024-11-16, godz. 11:32 Prof. Żaryn w sądzie: SB prowadząc akcję wobec ks. Popiełuszki czuła się bezkarnie Prowokacja na Chłodnej była dziełem SB, której funkcjonariusze mieli poczucie bezkarności - podkreślił historyk prof. Jan Żaryn, który w piątek zeznawał… » więcej 2024-11-16, godz. 10:44 Gdańsk: Pamiątka po rodzinie Ulmów trafiła do MIIWŚ Książka z odręcznym podpisem Józefa Ulmy trafiła do Muzeum II Wojny Światowej. Wcześniej pamiątka po rodzinie zamordowanej przez Niemców za ukrywanie… » więcej 2024-11-15, godz. 16:34 Wałęsa dostał owację już po dwóch słowach. 35 lat od historycznej mowy w Kongresie USA 15 listopada 1989 r. Lech Wałęsa wygłosił mowę w amerykańskim Kongresie. Owację na stojąco dostał już po pierwszych dwóch słowach "My, naród”. Zaczerpnął… » więcej 2024-11-14, godz. 08:53 Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego w Łodzi Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego i jego żony Marii w Łodzi. W zrekonstruowanym lokalu, w którym marszałek i jego żona prowadzili… » więcej 2024-11-13, godz. 19:40 120 lat temu padły strzały na pl. Grzybowskim w Warszawie, był to początek rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim My, jako PPS, uznajemy, że demonstracja z 13 listopada 1904 r. była początkiem rewolucji 1905 r. – powiedział PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji… » więcej 2024-11-13, godz. 14:36 Sto lat temu Władysław Reymont otrzymał Nobla za powieść "Chłopi" 13 listopada 1924 roku Akademia Szwedzka przyznała Literacką Nagrodę Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść "Chłopi". Akademicy docenili uniwersalizm… » więcej 2024-11-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 listopada » więcej 2024-11-11, godz. 09:00 Dzisiaj otwarcie wystawy w Muzeum Historii Polski "1025. Narodziny Królestwa” Obiekty archeologiczne związane z życiem codziennym w XI wieku, a także eksponaty pochodzące ze skarbca Piastów. To elementy wystawy "1025. Narodziny Królestwa”… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »