Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-10-31, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
31 października
1353 - Kapituła warmińska wydała przywilej lokacyjny dla miasta Olsztyna.

1424 - W Krakowie urodził się przyszły król polski i węgierski Władysław III Warneńczyk.

1517 - Według tradycji Marcin Luter przybił na drzwiach kaplicy elektorskiej w Wittenberdze 95 tez przeciwko odpustom; obecnie Święto Reformacji.

1885 - We Lwowie urodził się Karol Radek, pierw. Karol Sobelsohn, działacz rewolucyjny, publicysta, członek Kominternu oraz polskiego, niemieckiego i rosyjskiego ruchu komunistycznego; aresztowany w 1937 r., oskarżony o zbrodnie sabotażu i dywersji, skazany na 10 lat łagru; zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1939 r.

1888 - W Trębkach niedaleko Gostynina urodził się Andrzej Małkowski, propagator skautingu, jeden z twórców harcerstwa w Polsce; żołnierz Legionów Polskich i Armii Polskiej we Francji.

1901 - W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się prapremiera dramatu "Dziady" Adama Mickiewicza; spektakl wyreżyserował Stanisław Wyspiański.

1908 - W Londynie zakończyły się IV Letnie Igrzyska Olimpijskie. W barwach USA wystąpił Jerzy Gajdzik, zdobywając brązowy medal w skokach do wody.

1911 - Urodził się Włodzimierz Sedlak, ksiądz, antropolog, pedagog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; twórca polskiej szkoły bioelektroniki.

1918 - Polska Komisja Likwidacyjna przejęła władzę w Krakowie.

1918 - W Krakowie i we Lwowie grupa dziennikarzy przejęła oddziały Wiedeńskiego Biura Korespondencyjnego (agencji austriackiej), tworząc zalążek Polskiej Agencji Telegraficznej (PAT).

1918 - Początek walk ukraińsko-polskich we Lwowie; w obronie miasta bohaterską kartę zapisała ochotnicza młodzież gimnazjalna - "Orlęta Lwowskie".

1929 - Marszałek Sejmu Ignacy Daszyński, broniąc zasad demokracji parlamentarnej, stanowczo odmówił otwarcia sesji sejmowej w obecności ponad stu uzbrojonych oficerów towarzyszących marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.

1930 - W Warszawie urodził się Zdzisław Najder, historyk literatury, znawca twórczości Josepha Conrada; w latach 1982-1987 dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

1930 - Premiera filmu "Na Sybir" w reżyserii Henryka Szaro.

1936 - W Bystrej koło Cieszyna zmarł Ignacy Daszyński, działacz socjalistyczny, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska, następnie jeden z przywódców PPS; premier Tymczasowego Rządu powołanego w Lublinie w listopadzie 1918 r.; wicemarszałek i marszałek Sejmu w okresie II RP.

1938 - W Lublinie urodził się Bohdan Łazuka, aktor, piosenkarz, związany m.in. z warszawskimi teatrami Syrena i Komedia; wystąpił w filmach "Kochajmy syrenki", "Małżeństwo z rozsądku", "Przygoda z piosenką" oraz "Nie lubię poniedziałku".

1939 - Zwracając się do delegatów V Nadzwyczajnej Sesji Rady Najwyższej ZSRS Wiaczesław Mołotow użył odnośnie Polski sformułowania o "poczwarnym bękarcie Traktatu Wersalskiego, który żył kosztem niepolskich narodowości".

1940 - Bitwa o Anglię: W ciągu trzech miesięcy walk lotniczych nad Wielką Brytanią i kanałem La Manche lotnictwo niemieckie straciło 1733 samoloty i ponad 2,5 tys. lotników; RAF stracił 1087 samolotów oraz 544 pilotów; w Bitwie wzięło udział 144 polskich pilotów, walczących w polskich dywizjonach myśliwskich i bombowych oraz w jednostkach brytyjskich - 29 z nich poległo w czasie walk; polscy lotnicy zestrzelili 170 samolotów przeciwnika.

1945 - W Krakowie zmarł Wincenty Witos, przywódca ruchu ludowego, lider PSL "Piast", trzykrotny premier II RP, jeden z przywódców Centrolewu, więzień brzeski; po wybuchu II wojny światowej aresztowany przez Niemców, odmówił współpracy z władzami okupacyjnymi.

1945 - Stanisław Mikołajczyk został prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego po śmierci Wincentego Witosa.

1947 - Zmarł Jan Mazurkiewicz, lekarz psychiatra, pionier kierunku psychofizjologicznego w polskiej psychiatrii.

1960 - Premiera filmu "Nikt nie woła" w reżyserii Kazimierza Kutza.

1980 - W szpitalu psychiatrycznym w Górnej Grupie w powiecie świeckim wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 55 pacjentów, a 26 zostało ciężko poparzonych.

1982 - Zmarł Karol Musioł, badacz dziejów polskiej kultury muzycznej.

1985 - W Świdniku wyprodukowano ostatni motocykl WSK.

1988 - Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął decyzję o likwidacji Stoczni Gdańskiej.

1995 - Zmarł Mirosław Szonert, aktor, reżyser teatralny, przez kilkadziesiąt lat związany ze sceną Teatru Powszechnego w Łodzi.

1997 - W Warszawie zmarł Tadeusz Janczar, aktor; w czasie II wojny światowej członek Szarych Szeregów, żołnierz AK, a następnie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki; znany z filmów "Piątka z ulicy Barskiej", "Pokolenie", "Kanał", "Pożegnania" oraz serialu "Dom".

1997 - Zaprzysiężony został rząd Jerzego Buzka.

2005 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał rząd Kazimierza Marcinkiewicza.

2013 – W Krakowie zmarł prof. Henryk Markiewicz, historyk i teoretyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w latach 1989-2002 redaktor naczelny „Polskiego Słownika Biograficznego”.

2021 - W Warszawie zmarł Andrzej Zaorski, aktor i satyryk, współtwórca słuchowisk radiowych i wielu programów telewizyjnych, między innymi legendarnego "Polskiego zoo".

Zobacz także

2024-12-17, godz. 14:21 Modlitwa i biało-czerwone znicze w rocznicę Grudnia '70 Opozycjoniści z czasów PRL i dyrektor oddziału IPN w poniedziałek na Cmentarzu Centralnym oddali hołd ofiarom Grudnia '70. Podczas robotniczej rewolty w Szczecinie… » więcej 2024-12-16, godz. 14:16 Strzały padły, gdy wydawało się że jest po walce - 43 lata temu w pacyfikacji "Wujka" zginęło 9 górników 43 lata temu, 16 grudnia 1981 r., od kul funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO zginęło dziewięciu górników kopalni "Wujek" w Katowicach. Strzały padły… » więcej 2024-12-15, godz. 10:55 Powstaje cyfrowy atlas zbrodni nazistowskich 80 lat po zakończeniu II wojny światowej cyfrowy atlas ma przypominać o miejscach zbrodni nazistowskich w Niemczech. Docelowo w atlasie powinno znaleźć się… » więcej 2024-12-14, godz. 10:50 Katedra Notre Dame w Paryżu - polskie ślady Gromadzili się w niej emigranci Powstania Listopadowego; w latach osiemdziesiątych XX w. odbywały się msze za „Solidarność”; w 2014 r. w pobliżu odsłonięto… » więcej 2024-12-13, godz. 12:03 13 grudnia 1981 r. wprowadzony został stan wojenny. Był bezprawny nawet w świetle PRL-owskiego prawa 43 lata temu, 13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Powołał się na dekret Rady Państwa. Prawnicy i historycy… » więcej 2024-12-13, godz. 12:07 Historyk o stanie wojennym: nigdy nie usłyszałem przekonującej odpowiedzi na pytanie o alternatywny scenariusz wyda… Stan wojenny równał się wycelowaniu pistoletu we własne społeczeństwo. Było to fatalne wydarzenie w polskiej historii, ale nigdy nie usłyszałem przekonującej… » więcej 2024-12-13, godz. 12:09 Sejm: oddajmy hołd wszystkim, którzy w czasie stanu wojennego wykazali się odwagą i determinacją Na stronie Sejmu opublikowano tekst wspominający wydarzenia związane ze stanem wojennym. Oddajmy hołd wszystkim, którzy w tamtych trudnych czasach wykazali… » więcej 2024-12-13, godz. 11:58 Medale dla działaczy opozycji antykomunistycznej Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell wręczył medale działaczom opozycji antykomunistycznej podczas czwartkowego spotkania… » więcej 2024-12-12, godz. 10:57 Premiera filmu o Solidarności w Nowej Hucie „Dekada Jaruzelskiego – Solidarność walczy” – to tytuł filmu dokumentalnego o działaniach ruchu antykomunistycznego w Nowej Hucie w Krakowie. Premiera… » więcej 2024-12-11, godz. 10:52 30 lat temu umarł generał broni Stanisław Maczek "Żołnierz polski bić się może o wolność wszystkich narodów – umiera tylko dla Polski…". 11 grudnia 1994 r. zmarł w Edynburgu (Szkocja) Stanisław… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »