Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu odbył się ponowny pogrzeb Henryka…
2024-10-27, 11:00 Autor: IAR/K.Sowińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu odbył się ponowny pogrzeb Henryka Sienkiewicza

Pierwszy polski Laureat Literackiej Nagrody Nobla- Henryk Sienkiewicz, na fotografii Stanisława Bizańskiego, lata 80. XIX wieku [domena publiczna]
Pierwszy polski Laureat Literackiej Nagrody Nobla- Henryk Sienkiewicz, na fotografii Stanisława Bizańskiego, lata 80. XIX wieku [domena publiczna]
100 lat temu, 27 października 1924 roku odbył się ponowny pogrzeb Henryka Sienkiewicza. Sprowadzone do Polski ze Szwajcarii prochy jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy, laureata literackiej Nagrody Nobla, złożono w podziemiach archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
Po wybuchu I wojny światowej Henryk Sienkiewicz udał się do Szwajcarii, gdzie zajął się organizowaniem wsparcia dla rodaków cierpiących z powodu działań wojennych. Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey, nie doczekawszy upragnionej niepodległości dla swojej Ojczyzny. Trwający konflikt zbrojny spowodował, że pisarz został początkowo pochowany w szwajcarskim Vevey.

W 1924 roku trumnę z prochami autora "Quo vadis" z wielkimi honorami sprowadzono do wolnej już Polski. Powołano Główny Komitet Sprowadzenia Zwłok Henryka Sienkiewicza. W przedsięwzięcie zaangażowali się członkowie polskiego rządu, wojska, Kościoła, zagraniczni dyplomaci i zarządy kolei żelaznych - z Polski, Szwajcarii, Austrii i Czechosłowacji. W składzie honorowej eskorty, która 15 października wyruszyła po trumnę z prochami pisarza znalazł się także jego syn - Henryk Józef Sienkiewicz.

20 października 1924 roku odbyło się nabożeństwo w kościele w Vevey, następnego dnia pociąg pod honorową eskortą, ozdobiony kwiatami i wieńcami, ruszył przez Szwajcarię, Austrię i Czechosłowację do Polski. W ciągu następnych kilku dni kondukt wielokrotnie zatrzymywał się w każdym większym mieście, gdzie delegacje i mieszkańcy oddawali hołd Sienkiewiczowi. Pociąg stawał między innymi w Lozannie, Zurychu, Innsbrucku, Wiedniu i Pradze.

25 października trumna z prochami Henryka Sienkiewicza dotarła do granicy polsko-czechosłowackiej w Piotrowicach. Zanim kondukt dojechał do Warszawy, zatrzymał ł się w Katowicach, Sosnowcu, Zawierciu i Częstochowie, gdzie trumnę przewieziono na Jasną Górę na krótkie nabożeństwo. Następnie przez Radomsko, Piotrków, Koluszki, Skierniewice i Żyrardów kondukt dotarł do stolicy. Wieczorem 25 października pociąg wjechał na peron Dworca Głównego w Warszawie.

Na trasie orszaku żałobnego, który przeszedł dzień później Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem i Krakowskim Przedmieściem do katedry św. Jana na Starym Mieście, gromadziły się tłumy. Pochód zatrzymał się przed pomnikiem Adama Mickiewicza, gdzie prezydent Stanisław Wojciechowski wygłosił przemówienie.

Prezydent mówił o zmarłym pisarzu: "Rozniecałeś pragnienie niepodległości, sposobiłeś ducha narodu do czynów orężnych, krzepiłeś znękane i wątpiące serca słodyczą i mocą praojców, ich sławą, cnotami i ofiarną służbą. Hartowałeś w nas wolę, miłość ojczyzny i męstwo. Za to hołd Ci składamy".

Uroczystości pogrzebowe trwały dwa dni. 27 października 1924 roku, po mszy z udziałem rodziny, władz państwowych i miejskich oraz licznie przybyłych rodaków, prochy Henryka Sienkiewicza złożono w specjalnie przygotowanej krypcie, w podziemiach archikatedry św. Jana, obok grobu zamordowanego w 1922 roku prezydenta Gabriela Narutowicza. Pisarz spoczywa tam po dziś dzień.

(więcej)

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej na Podlasiu. Nowelista, powieściopisarz epoki pozytywizmu i publicysta, laureat Nagrody Nobla z 1905 roku w dziedzinie literatury za całokształt twórczości, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku, był autorem między innymi:"Trylogii", "Rodziny Połanieckich", Quo vadis", "Krzyżaków".

Wyjechał z Polski jesienią 1914 roku, na początku I wojny światowej. Opuścił swoją posiadłość w Oblęgorku pod Kielcami i osiadł w Vevey nad Jeziorem Lemańskim. Porzucił pracę pisarską i - wraz z Antonim Osuchowskim i Ignacym Janem Paderewskim - założył Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce (znany również jako Komitet Veveyski), został jego prezesem. Tej działalności pisarz poświęcił ostatnie dwa lata życia.

Zmarł wieczorem 15 listopada 1916 roku, został pochowany w kaplicy kościoła w Vevey. Na obwieszczeniach żałobnych już wtedy pojawiła się informacja, że "pogrzeb uroczysty odbędzie się w Polsce, gdy okoliczności pozwolą". Zakładano, iż nastąpi to zaraz po zakończeniu I wojny światowej.

Do sprawy ponownego pochówku powrócono dopiero kilka lat później, z inicjatywy Stanisława Libickiego, prezesa Komisji Organizacyjnej Instytutu im. Henryka Sienkiewicza.

20 października 1924 roku odbyło się nabożeństwo w kościele w Vevey, a następnego dnia pociąg z trumną z prochami pisarza wyruszył w drogę przez cztery kraje do stolicy Polski.

Na pochówek Henryka Sienkiewicza w katedrze wawelskiej nie wydał zgody ówczesny biskup krakowski Adam Sapieha. 27 października 1924 roku uroczystość odbyła się w Warszawie. W drugim pogrzebie w stolicy, oprócz rodziny noblisty, wzięły udział liczne delegacje - posłowie i senatorowie, wojskowi, duchowni, przedstawiciele poszczególnych zawodów. Na koniec prochy złożono w specjalnie przygotowanej krypcie i sarkofagu według projektu Konstantego Jakimowicza, w podziemiach archi katedry św. Jana.

W czasie Powstania Warszawskiego w 1944 roku żołnierze niemieccy wysadzili archikatedrę, ale sarkofag ocalał. Został uszkodzony dopiero później, przez rodzimych szabrowników, którzy rozbili go w kilku miejscach. Po wojnie katedrę odbudowano. Sarkofag Henryka Sienkiewicza został odrestaurowany.

Zobacz także

2024-11-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 listopada » więcej 2024-11-07, godz. 09:00 Powstaje replika wozu pancernego dla nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego Replika wozu pancernego Ehrhardt M17 powstaje dla nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego. „Siłą nowego muzeum i prezentowanej ekspozycji będą oryginalne… » więcej 2024-11-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 listopada » więcej 2024-11-06, godz. 09:00 85 lat temu podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali profesorów wyższych uczelni 85 lat temu, 6 listopada 1939 roku, podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii… » więcej 2024-11-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 listopada » więcej 2024-11-05, godz. 22:28 Muzeum Auschwitz: ukazał się „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz” Ukazało się pięciotomowe wydanie nowego „Kalendarza wydarzeń w KL Auschwitz”. Na 2216 stronach szczegółowo przedstawione zostało funkcjonowanie dzień… » więcej 2024-11-05, godz. 21:19 Kalendarium historyczne 5 listopada » więcej 2024-11-04, godz. 09:00 Colloquium Opole 2024 o zbiorowej pamięci i sposobach jej kształtowania “Pamięć zbiorowa i sposoby jej kształtowania z polsko-czesko-niemieckiej perspektywy” - pod takim tytułem już w najbliższy wtorek (05.11) rozpocznie… » więcej 2024-11-04, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 4 listopada » więcej 2024-11-03, godz. 11:00 Prezes IPN o projekcie straty.pl: stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej Stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej - zaapelował w czwartek prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. W Gdańsku… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »