Akcja "Zabytek miesiąca" została zapoczątkowana w Muzeum Podlaskim w 2021 r. Ma przybliżać historię przedmiotów ze zbiorów, których na co dzień nie można oglądać. Eksponaty prezentowane są w głównym holu głównej siedziby muzeum – w Ratuszu w Białymstoku. Zmieniają się co miesiąc.

W październiku prezentowana jest nabyta w ostatnim czasie "perełka", tom duchowych rozmów, który są częścią publikacji "Missja Bialska XX" bazylianina ks. Tymoteusza Szczurowskiego, wydanej w 1792 roku z drukarni ojców bazylianów w Supraślu.
Tom zawiera trzy księgi "Rozmów Duchowych" napisanych - jak podaje instytucja - "na bazie prawa kanonicznego i odnoszących się do spraw sakramentów oraz sumienia wiernych". Całe dzieło "Missja Bialska XX" zostało pomyślane jako pomoc w ewangelizacji ludności "mniej oświeconej"; znajdują się w niej pytania i odpowiedzi.

"Działalność misyjna unickiego zakonu Bazylianów, z którą wiąże się nasz nowy nabytek, początkowo miała na celu nawracanie ludności prawosławnej, później już w XVIII wieku rozumiano ją raczej jako pracę nad pogłębieniem wiary i wiedzy wśród unitów i rzymskich katolików. Biała Podlaska była jednym z ważniejszych ośrodków tej działalności, w znacznej mierze dzięki poparciu Radziwiłłów, fundatorów tamtejszego klasztoru" - poinformowało muzeum.

Bazyliańska oficyna w Supraślu działała w latach 1695-1803 roku, drukowała w języku polskim, łacińskim i staro-cerkiewno-słowiańskim. Były to m.in. kroniki, księgi liturgiczne, modlitewniki, słowniki, ale też kalendarze, książki popularno-naukowe czy dzieła polityczne. Dorobek wydawniczy oficyny supraskiej - jak informuje Muzeum Podlaskie - uznano za istotny historycznie i kulturowo. Muzeum w swoich zbiorach posiada ok. 20 starodruków pochodzących z tej drukarni i jest to jedna z najcenniejszych kolekcji w muzealnej bibliotece.

W ramach akcji "Zabytek miesiąca" prezentowano dotychczas m.in. przedwojenną figurę fajansową przedstawiającą niedźwiedzia, srebrną lampę chanukową z 1875 r., ikonę Matki Bożej Pocieszenia z ok. 1500 r., radio z getta w Bielsku Podlaskim, średniowieczny bucik znaleziony podczas prac wykopaliskowych w Tykocinie, łyżkę należąca do zesłańca syberyjskiego, książkę z biblioteki Izabeli Branickiej czy szkicownik Stanisława Witkiewicza.