Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu z niemieckiego oflagu w Dössel uciekło…
2024-09-19, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/B.Falkowska/dok.

81 lat temu z niemieckiego oflagu w Dössel uciekło niemal 50 polskich żołnierzy

Oflag Dossel [fot. źródło: http://oflag-doessel.com/?strona=oflag]
Oflag Dossel [fot. źródło: http://oflag-doessel.com/?strona=oflag]
81 lat temu, w nocy z 19 na 20 września 1943 roku, z Oflagu VI B Dössel koło Warburga, podziemnym tunelem, uciekło 47 polskich żołnierzy. Większość z nich Niemcy złapali, a następnie - wbrew prawu o jeńcach wojennych - zamordowali. Wolność odzyskało jedynie dziesięciu Polaków. Była to największa próba ucieczki polskich żołnierzy z niemieckiego obozu jenieckiego.
Niemiecki obóz jeniecki dla oficerów Oflag VI B Dössel został założony w 1940 roku w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia. Mieścił się kilka kilometrów od Dössel, obecnie część Warburga. Początkowo trafiali tam brytyjscy i francuscy oficerowie, jednak pod koniec 1942 roku zostali przeniesieni, a do oflagu sprowadzono niemal dwa i pół tysiąca polskich oficerów, w tym 200 szeregowych, między innymi z jenieckiego obozu specjalnego w Colditz, a także wydanych przez Rumunię.

Przygotowania do ucieczki prowadzili już Brytyjczycy, którzy rozpoczęli wykopywanie tunelu. Przed opuszczeniem obozu przekazali polskim jeńcom informacje o swoich działaniach. Polacy przez blisko pół roku kontynuowali prace, tworząc niemal 45-metrowe przejście.

Ucieczkę zaplanowano na noc z 19 na 20 września. Po wieczornym apelu, przed godziną 20.00, 47 jeńców, w tym 43 oficerów i czterech szeregowych, przystąpiło do opuszczania obozu. Podzieleni na kilkuosobowe grupki, kolejno przeczołgiwanie się przez tunel. Całość trwała kilka godzin. Następnie, przebrani w cywilne ubrania, wymknęli się z oflagu.

W czasie ucieczki kolegów, dwaj polscy żołnierze zaaranżowali "bójkę", która miała odwrócić uwagę niemieckich strażników. Inny żołnierz zaczął głośno grać na akordeonie, a grupa kilku osób rozpoczęła ćwiczenia sportowe.

Niestety, jeszcze 20 września Niemcy schwytali pierwszych zbiegów. Ucieczka powiodła się jedynie dziesięciu żołnierzom. 37 zostało zamordowanych - 17 w dortmundzkiej siedzibie gestapo, a 20 w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie.

(więcej)

W oflagach i stalagach na terenie III Rzeszy ucieczki były zwykle karane aresztem obozowym. Ponadto, zgodnie z prawem międzynarodowym, jeńcy wojenni, którzy po udanej ucieczce znowu dostawali się do niewoli, nie podlegali karze za poprzednią ucieczkę. Jednak po niemieckim ataku na Związek Sowiecki w czerwcu 1941 roku, radykalnie zaostrzono zasady postępowania z jeńcami sowieckimi, polskimi i w końcu więźniami alianckimi, którzy do tego czasu cieszyli się pewnym uprzywilejowaniem.

Liczba ucieczek jeńców wojennych rosła z roku na rok. W 1941 roku w oficjalnych niemieckich statystykach odnotowano 15 tysięcy ucieczek jeńców różnych narodowości, rok później było ich już 19 tysięcy, a 1943 uciekło z obozów 33 tysiące jeńców.

Po przegranej kampanii wrześniowej w 1939 roku do niemieckiej niewoli trafiło około 420 tysięcy polskich żołnierzy. Wkrótce zwolniono około 120 tysięcy, natomiast resztę zamknięto w 43 oflagach, czyli obozach dla oficerów, i 67 stalagach, przeznaczonych dla podoficerów i szeregowców.

W 1944 roku jeńców było już tylko około 56 tysięcy, pozostałych zwolniono. Byli oni zamknięci w oflagach: Murnau, Dössel, Woldenberg (Dobiegniew) oraz Gross Born (Borne Sulinowo).

Niemiecki obóz jeniecki Oflag VI B Dössel dla oficerów został założony w 1940 roku, w Nadrenii Północnej-Westfalii, w zachodniej części Niemiec. Jeńcy zmagali się tam z trudnymi warunkami - długimi apelami, zatłoczonymi barakami czy niewystarczającymi racjami żywnościowymi.

27 września 1944 w nocy - rok po ucieczce polskich żołnierzy - bombowce brytyjskie, mając za cel stację kolejową w Nörde, przez pomyłkę zbombardowały obóz, zabijając 90 oficerów. Łącznie w Dössel zginęło 141 jeńców. Zostali pochowani na miejscowym cmentarzu.

Obóz został oswobodzony przez armię amerykańską 1 kwietnia 1945 roku.

Zobacz także

2024-12-17, godz. 14:21 Modlitwa i biało-czerwone znicze w rocznicę Grudnia '70 Opozycjoniści z czasów PRL i dyrektor oddziału IPN w poniedziałek na Cmentarzu Centralnym oddali hołd ofiarom Grudnia '70. Podczas robotniczej rewolty w Szczecinie… » więcej 2024-12-16, godz. 14:16 Strzały padły, gdy wydawało się że jest po walce - 43 lata temu w pacyfikacji "Wujka" zginęło 9 górników 43 lata temu, 16 grudnia 1981 r., od kul funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO zginęło dziewięciu górników kopalni "Wujek" w Katowicach. Strzały padły… » więcej 2024-12-15, godz. 10:55 Powstaje cyfrowy atlas zbrodni nazistowskich 80 lat po zakończeniu II wojny światowej cyfrowy atlas ma przypominać o miejscach zbrodni nazistowskich w Niemczech. Docelowo w atlasie powinno znaleźć się… » więcej 2024-12-14, godz. 10:50 Katedra Notre Dame w Paryżu - polskie ślady Gromadzili się w niej emigranci Powstania Listopadowego; w latach osiemdziesiątych XX w. odbywały się msze za „Solidarność”; w 2014 r. w pobliżu odsłonięto… » więcej 2024-12-13, godz. 12:03 13 grudnia 1981 r. wprowadzony został stan wojenny. Był bezprawny nawet w świetle PRL-owskiego prawa 43 lata temu, 13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Powołał się na dekret Rady Państwa. Prawnicy i historycy… » więcej 2024-12-13, godz. 12:07 Historyk o stanie wojennym: nigdy nie usłyszałem przekonującej odpowiedzi na pytanie o alternatywny scenariusz wyda… Stan wojenny równał się wycelowaniu pistoletu we własne społeczeństwo. Było to fatalne wydarzenie w polskiej historii, ale nigdy nie usłyszałem przekonującej… » więcej 2024-12-13, godz. 12:09 Sejm: oddajmy hołd wszystkim, którzy w czasie stanu wojennego wykazali się odwagą i determinacją Na stronie Sejmu opublikowano tekst wspominający wydarzenia związane ze stanem wojennym. Oddajmy hołd wszystkim, którzy w tamtych trudnych czasach wykazali… » więcej 2024-12-13, godz. 11:58 Medale dla działaczy opozycji antykomunistycznej Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell wręczył medale działaczom opozycji antykomunistycznej podczas czwartkowego spotkania… » więcej 2024-12-12, godz. 10:57 Premiera filmu o Solidarności w Nowej Hucie „Dekada Jaruzelskiego – Solidarność walczy” – to tytuł filmu dokumentalnego o działaniach ruchu antykomunistycznego w Nowej Hucie w Krakowie. Premiera… » więcej 2024-12-11, godz. 10:52 30 lat temu umarł generał broni Stanisław Maczek "Żołnierz polski bić się może o wolność wszystkich narodów – umiera tylko dla Polski…". 11 grudnia 1994 r. zmarł w Edynburgu (Szkocja) Stanisław… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »