Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Święto Lotnictwa Polskiego
2024-08-28, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Święto Lotnictwa Polskiego

Szachownica lotnicza stosowana w lotnictwie polskim w latach 1918–1921 [Grafika: wikipedia/domena publiczna]
Szachownica lotnicza stosowana w lotnictwie polskim w latach 1918–1921 [Grafika: wikipedia/domena publiczna]
28 sierpnia jest obchodzone Święto Lotnictwa Polskiego. Upamiętnia zwycięstwo Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge w Berlinie w 1932 roku. Zdobyli pierwsze miejsce na polskim samolocie RWD-6, którego współkonstruktorem był inżynier Stanisław Wigura.
Od 31 lat, to jest od 1993 roku, 28 sierpnia jest wspólnym świętem lotnictwa cywilnego, wojskowego oraz przemysłu lotniczego. W okresie międzywojennym, na pamiątkę pierwszego lotu bojowego w niepodległej Polsce, święto lotnictwa obchodzono 5 listopada.

Początki polskiego lotnictwa są ściśle związane z lotnictwem wojskowym. Pierwszy lot bojowy samolotu z biało-czerwonymi znakami odbył się 5 listopada 1918 roku - jeszcze przed oficjalnie uznanym dniem odzyskania niepodległości - 11 listopada. Za sterami maszyny, która wystartowała z lwowskiego lotniska Lewandówka, przejętego kilka dni wcześniej od wojsk austriackich, siedział porucznik Stefan Bastyr, zaś rolę obserwatora na pokładzie pełnił porucznik Janusz de Beaurain. Lotnicy zrzucili 15-kilogramowe bomby i ostrzelali ukraińskich żołnierzy wycofujących się po próbie ataku na Dworzec Główny we Lwowie.

Pierwszym rozkazem dotyczącym organizacji lotnictwa wojskowego był rozkaz Sztabu Generalnego Wojska Polskiego o organizacji służby technicznej wojsk. W marcu 1919 roku utworzono Szefostwo Lotnictwa przy Naczelnym Dowództwie.

Zwycięstwo Żwirki i Wigury na zawodach w 1932 roku, do którego nawiązuje Święto Lotnictwa, było spektakularnym polskim sukcesem na największej wówczas imprezie lotniczej na świecie. Na berlińskim lotnisku zabrzmiał "Mazurek Dąbrowskiego", a na maszcie załopotała biało-czerwona flaga. W wywiadzie udzielonym później Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia Franciszek Żwirko powiedział: "Przypadł nam w udziale zaszczyt wykazania, że jeśli Polska wczorajsza lotnictwo tylko kochała, to dzisiejsza już owocnie nad jego rozwojem pracuje, a Polska jutrzejsza będzie silna, i nie tylko na lądzie, ale i w powietrzu".

W okresie powojennym święto lotnictwa obchodzono pod nazwą "Dzień Lotnika", a władze PRL kilkakrotnie zmieniały jego termin. Świętowano je 1 września - w rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz 23 sierpnia - w rocznicę pierwszych walk myśliwców z 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego na przyczółku warecko-magnuszewskim w 1944 roku.

(więcej)

Początki polskiego lotnictwa przypadły na pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości. Sprawdzianem zdolności, zarówno sił lądowych, jak i lotnictwa, była wojna polsko-bolszewicka 1919-1921. Odwaga i bohaterstwo naszych lotników zostały uhonorowane 164 orderami Virtuti Militari oraz 245 Krzyżami Orderu Odrodzenia Polski.

W okresie międzywojennym nastąpił szybki rozwój przemysłu lotniczego. Wyposażano powietrzną flotę w samoloty rodzimej produkcji, były to między innymi myśliwce - PZL P.11 i P.7, bombowce - PZL.23 Karaś i PZL.37 Łoś czy seria maszyn sportowych, szkolnych i turystycznych - od RWD-1 do RWD-25.

To właśnie na polskich maszynach pod znakiem RWD, nazwanych tak od nazwisk trzech konstruktorów: Stanisława Rogalskiego, Stanisława Wigury i Jerzego Drzewieckiego, latał słynny duet lotniczy - Żwirko i Wigura. Zajmowali pierwsze miejsca w wielu sportowych konkursach lotniczych, w których byli niepokonani. Zginęli 11 września 1932 roku, w katastrofie lotniczej. Podczas lotu do Pragi zostali zaskoczeni przez gwałtowną burzę. Ich samolot - RWD-6 - rozbił się pod Cierlickiem Górnym koło Cieszyna.

Polscy lotnicy ponieśli wybitne zasługi podczas II wojny światowej. W wojnie obronnej 1939 roku walcząc ponad dwa tygodnie w powietrzu, zestrzelili 130 samolotów niemieckich, a kilkadziesiąt innych zniszczyła artyleria przeciwlotnicza. Później Polacy walczyli na niemal wszystkich frontach II wojny światowej. Służyli w RAF - Królewskich Siłach Powietrznych Wielkiej Brytanii, mając wielki wkład w zwycięstwo w bitwie o Anglię. Polskie dywizjony myśliwskie i bombowe brały udział między innymi w operacji w Normandii. Polacy uczestniczyli w starciach z Japonią, wykonywali pionierskie loty w celu przerzutu samolotów przez Atlantyk, a także loty z zaopatrzeniem dla Armii Krajowej i partyzantów na Bałkanach. Mieli też udział w zwalczaniu tzw. latających bomb V1 oraz niesieniu pomocy powstańcom warszawskim w 1944 roku.

W styczniu 1940 roku we Francji powstały Polskie Siły Powietrzne, jako samodzielny rodzaj sił zbrojnych. W walkach nad Francją nasi piloci zestrzelili 51 samolotów niemieckich, trzy - prawdopodobnie oraz sześć uszkodzili. Po upadku Francji personel lotnictwa został ewakuowany do Wielkiej Brytanii.

Tam, pierwsze polskie dywizjony lotnicze powstały już w lipcu i sierpniu 1940 roku. W bitwie o Anglię wzięło udział 144 polskich pilotów, 29 z nich poległo. Najpierw w składzie, a potem u boku RAF, walczyły cztery polskie dywizjony: dwa bombowe - 300 i 301 i dwa myśliwskie - 302 i 303 oraz 81 polskich pilotów w dywizjonach brytyjskich. Polacy zestrzelili około 170 samolotów niemieckich, a uszkodzili - 36. Dywizjon 303 był najlepszą jednostką biorącą udział w bitwie.

W 2020 roku Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy bitwy o Anglię i polskich bohaterów. W uchwale napisano: "Senat, przekonany o szczególnym znaczeniu bitwy o Anglię dla losów II wojny światowej, oddaje hołd jej wszystkim bohaterom, a szczególnie pilotom polskim".

Zobacz także

2024-08-28, godz. 12:00 Wystawa o łódzkim getcie w Żydowskim Instytucie Historycznym „Uchwycić getto. Codzienność getta łódzkiego oczami artystów” - to tytuł wystawy, która towarzyszy obchodom 80. rocznicy likwidacji getta w Łodzi… » więcej 2024-08-28, godz. 11:00 Odzyskano dwie straty wojenne [DŹWIĘK] "Portret marszałka Józefa Piłsudskiego" autorstwa Józefa Mehoffera oraz książka "Kultura i sztuka ludu żydowskiego na ziemiach polskich" Maksymiliana Goldsteina… » więcej 2024-08-28, godz. 00:10 Kalendarium historyczne 28 sierpnia » więcej 2024-08-27, godz. 16:00 Upamiętniono Helenę Lehr. W Opolu odsłonięto tablicę pamiątkową na skwerze jej imienia Helena Lehr, jedna z najbardziej aktywnych działaczek Związku Polaków w Niemczech doczekała się podwójnego upamiętnienia w Opolu. W odsłonięciu tablicy… » więcej 2024-08-27, godz. 15:00 NBP upamiętnia ofiary obozu koncentracyjnego Stutthof Narodowy Bank Polski upamiętnił ofiary obozu koncentracyjnego Stutthof. Bank wyemitował srebrne monety kolekcjonerskie przypominające o więźniach pierwszego… » więcej 2024-08-27, godz. 13:00 Film o polskiej działaczce na Łotwie Na początek pokaz filmu o polskiej działaczce społecznej na Łotwie. W Wilnie rozpoczynają się dziś "Dni Kina Bałtyckiego". Filmem otwarcia będzie wspólna… » więcej 2024-08-27, godz. 11:33 Obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej bez zagranicznych VIP-ów Nie będzie zagranicznych przywódców na obchodach 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Tak wynika z odpowiedzi MSZ dla Polskiego Radia. Główne uroczystości… » więcej 2024-08-27, godz. 09:00 Kwesta na Starych Powązkach na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego Tradycja kwestowania na Starych Powązkach trafiła na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wniosek w tej sprawie złożył Społeczny Komitet… » więcej 2024-08-27, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 27 sierpnia » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »