Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold…
2024-08-25, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol"

Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe" w lipcu 1944 roku - próby zamachu na wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie - 31 sierpnia 1944 - Orderem Virtuti Militari. Miał 26 lat.
Podczas II wojny światowej w konspiracji był założycielem, zaś od wiosny 1940 roku kierownikiem i ideologiem "Petu" - organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym - oraz redaktorem czasopisma "Przyszłość". Należał do Rady Programowej przy Naczelniku Szarych Szeregów. Przez kilka miesięcy był członkiem Ścisłej Głównej Kwatery "Pasieka" Szarych Szeregów, pełnił również funkcję wizytatora Chorągwi Lubelskiej. Jesienią 1943 roku ukończył III kurs Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy "Agricola". 27 grudnia 1943 został mianowany harcmistrzem. W Szarych Szeregach używał pseudonimu "Leon", który zmienił na "Rafał".

Był dowódcą - 11 lipca 1944 roku w Krakowie - finalnie nieudanej akcji na generała Wilhelma Koppego, znanego ze szczególnego okrucieństwa, wyższego dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Ciężko ranny Koppe przeżył, zginęło natomiast kilku Niemców. Wśród uczestników operacji byli zabici i ranni. W czasie odskoku po akcji, w starciu z Niemcami pod Udorzem został ranny także Stanisław Leopold.

Niedługo potem, w Powstaniu Warszawskim jako dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", bronił cmentarza kalwińskiego na Woli, następnie od 9 sierpnia brał udział w obronie Starego Miasta w rejonie Reduty Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej. Jego oddział osłaniał natarcie poprowadzone z ulicy Długiej na pałac Radziwiłłów. Poległ 25 sierpnia 1944 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze "Parasola". Pośmiertnie otrzymał stopień podporucznika.

(więcej)

Urodził się 9 stycznia 1918 roku w rodzinnym folwarku w Dziektarzewie (powiat Łask, obecnie powiat pabianicki). Od 1927 roku uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Zgromadzenia Kupców m. Łodzi i tam w maju 1935 roku otrzymał świadectwo maturalne. Następnie studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 1938 roku zdał egzamin magisterski, uzyskując uprawnienia ekonomisty. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył jednak złożyć pracy dyplomowej. W czasach szkolnych i studenckich działał społecznie. Był członkiem koła Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD), wydawcą i redaktorem pisma ZPMD dla młodzieży nieakademickiej - "Czerwone Tarcze", a także sekretarzem redakcji pisma "Naród i Państwo".

Wiosną 1940 roku wziął ślub z Wandą Iwanowską, po wojnie krytyk literacki i socjolog kultury (zmarła w 1977 roku). Ich jedyna córka Joanna zmarła w 1945 roku, w wieku dwóch lat.

"Rafał" był bratem ciotecznym Andrzeja Romockiego, pseudonim "Morro" (zginął 15 września 1944), z kolei jego łączniczką była Krystyna Wańkowicz, pseudonim "Anna", córka pisarza i reportażysty Melchiora Wańkowicza. Zginęła w powstaniu, 6 sierpnia. W 2022 roku za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Leopold został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-09-24, godz. 22:00 Ogłoszono najlepsze wydarzenie historyczne, wystawę i działalność edukacyjną 2023 roku Wystawa o kobietach w powstaniu warszawskim, otwarcie "Parku Dzieje" w Murowanej Goślinie oraz "Edukatorium Historyczno-Społeczne" z Katowic. To laureaci Plebiscytu… » więcej 2024-09-24, godz. 13:00 Śledztwa ws. śmierci Wojciecha Cieślewicza i Piotra Majchrzaka „żmudne i długotrwałe” Wciąż nie wiadomo, jak długo potrwają śledztwa ws. śmierci Wojciecha Cieślewicza i Piotra Majchrzaka prowadzone pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej… » więcej 2024-09-24, godz. 11:00 Wystawa "Oręż Niepodległej 1944" w Nowym Jorku Unikalne mundury wojskowe, dokumenty, ordery, odznaczenia, modele samolotów z lat II wojny światowej - to tylko część eksponatów na nowojorskiej wystawie… » więcej 2024-09-24, godz. 09:00 Minęła rocznica Aktion Saybusch; Niemcy wysiedlili z Żywiecczyzny 20 tys. Polaków 84 lata temu Niemcy rozpoczęli akcję pod kryptonimem Aktion Saybusch, czyli Akcja Żywiec. Polegała na wysiedleniu Polaków z Żywiecczyzny wcielonej do III… » więcej 2024-09-24, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 24 września » więcej 2024-09-23, godz. 16:00 Zawodowi historycy nie muszą walczyć o widzialność i klikalność (wywiad) Polscy historycy i historyczki podejmują badania nad wieloma ważnymi dziedzinami. Także zupełnie nowymi. Nie powinni ścigać się z nikim na widzialność… » więcej 2024-09-23, godz. 15:00 Muzeum Auschwitz: sesja poświęcona buntowi Sonderkommando w Birkenau Buntowi więźniów z Sonderkommando w obozie Auschwitz II-Birkenau, do którego doszło 7 października 1944 roku, poświęcona będzie sesja edukacyjna online… » więcej 2024-09-23, godz. 14:30 Stowarzyszenie "Rodzina Ponarska" na obchodach Dnia Zagłady Żydów Litewskich w Ponarach [DŹWIĘK] W podwileńskich Ponarach uczczono pamięć ofiar Holokaustu. Na Litwie 23 września jest obchodzony jako Dzień Zagłady Żydów Litewskich. Ponary stały się… » więcej 2024-09-23, godz. 09:00 85 lat temu wskutek bombardowań zamilkła rozgłośnia Polskiego Radia - Warszawa II 85 lat temu, 23 września 1939 roku, kilka minut po godzinie 15-tej, po zbombardowaniu przez Niemców elektrowni na warszawskim Powiślu, przerwała emisję stałego… » więcej 2024-09-23, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 23 września » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »