Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold…
2024-08-25, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol"

Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe" w lipcu 1944 roku - próby zamachu na wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie - 31 sierpnia 1944 - Orderem Virtuti Militari. Miał 26 lat.
Podczas II wojny światowej w konspiracji był założycielem, zaś od wiosny 1940 roku kierownikiem i ideologiem "Petu" - organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym - oraz redaktorem czasopisma "Przyszłość". Należał do Rady Programowej przy Naczelniku Szarych Szeregów. Przez kilka miesięcy był członkiem Ścisłej Głównej Kwatery "Pasieka" Szarych Szeregów, pełnił również funkcję wizytatora Chorągwi Lubelskiej. Jesienią 1943 roku ukończył III kurs Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy "Agricola". 27 grudnia 1943 został mianowany harcmistrzem. W Szarych Szeregach używał pseudonimu "Leon", który zmienił na "Rafał".

Był dowódcą - 11 lipca 1944 roku w Krakowie - finalnie nieudanej akcji na generała Wilhelma Koppego, znanego ze szczególnego okrucieństwa, wyższego dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Ciężko ranny Koppe przeżył, zginęło natomiast kilku Niemców. Wśród uczestników operacji byli zabici i ranni. W czasie odskoku po akcji, w starciu z Niemcami pod Udorzem został ranny także Stanisław Leopold.

Niedługo potem, w Powstaniu Warszawskim jako dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", bronił cmentarza kalwińskiego na Woli, następnie od 9 sierpnia brał udział w obronie Starego Miasta w rejonie Reduty Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej. Jego oddział osłaniał natarcie poprowadzone z ulicy Długiej na pałac Radziwiłłów. Poległ 25 sierpnia 1944 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze "Parasola". Pośmiertnie otrzymał stopień podporucznika.

(więcej)

Urodził się 9 stycznia 1918 roku w rodzinnym folwarku w Dziektarzewie (powiat Łask, obecnie powiat pabianicki). Od 1927 roku uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Zgromadzenia Kupców m. Łodzi i tam w maju 1935 roku otrzymał świadectwo maturalne. Następnie studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 1938 roku zdał egzamin magisterski, uzyskując uprawnienia ekonomisty. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył jednak złożyć pracy dyplomowej. W czasach szkolnych i studenckich działał społecznie. Był członkiem koła Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD), wydawcą i redaktorem pisma ZPMD dla młodzieży nieakademickiej - "Czerwone Tarcze", a także sekretarzem redakcji pisma "Naród i Państwo".

Wiosną 1940 roku wziął ślub z Wandą Iwanowską, po wojnie krytyk literacki i socjolog kultury (zmarła w 1977 roku). Ich jedyna córka Joanna zmarła w 1945 roku, w wieku dwóch lat.

"Rafał" był bratem ciotecznym Andrzeja Romockiego, pseudonim "Morro" (zginął 15 września 1944), z kolei jego łączniczką była Krystyna Wańkowicz, pseudonim "Anna", córka pisarza i reportażysty Melchiora Wańkowicza. Zginęła w powstaniu, 6 sierpnia. W 2022 roku za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Leopold został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-08-31, godz. 09:00 85 lat temu Niemcy przeprowadzili prowokację gliwicką poprzedzającą wybuch II wojny światowej 85 lat temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2024-08-31, godz. 11:00 44 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 44 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2024-08-31, godz. 10:00 80 lat temu w bombardowaniu kościoła sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 80 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej 2024-08-31, godz. 01:44 W Gdańsku obchody 44. rocznicy Porozumień Sierpniowych W Gdańsku odbędzie się seria uroczystości w ramach 44. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Większość z nich będzie miała miejsce w Europejskim… » więcej 2024-08-31, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 31 sierpnia » więcej 2024-08-30, godz. 13:30 Hołd dla żołnierzy Westerplatte W kilkudziesięciu miejscach w Polsce uczczeni zostaną dziś żołnierze broniący we wrześniu 1939 roku Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Ogólnopolska… » więcej 2024-08-30, godz. 13:10 Piekło Starego Miasta 80 lat temu sytuacja powstańców warszawskich na Starym Mieście była krytyczna. Okrążona dzielnica była celem nieustannych niemieckich bombardowań, brakowało… » więcej 2024-08-30, godz. 13:00 „Sztafeta Pokoju” - start w niedzielę o 9:00 w Byczynie Przed uczestnikami dystans 62 kilometrów przez pięć gmin w województwach opolskim, łódzkim i wielkopolskim, a rajd to wyjątkowy, bo w trakcie niego uczczonych… » więcej 2024-08-30, godz. 11:00 Mijają 44 lata od podpisania porozumień szczecińskich 44 lata temu, 30 sierpnia 1980 roku, komunistyczne władze, reprezentowane przez wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego, podpisały porozumienie ze strajkującymi… » więcej 2024-08-30, godz. 09:00 Archiwalne zdjęcia z 1939 roku przed Archiwum Państwowym w Opolu Wystawa zatytułowana "Zaczęło się w powietrzu. Trudna historia (nie)znanego lotniska w dokumentach archiwalnych" - to propozycja Archiwum Państwowego w Opolu… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »