Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold…
2024-08-25, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol"

Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe" w lipcu 1944 roku - próby zamachu na wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie - 31 sierpnia 1944 - Orderem Virtuti Militari. Miał 26 lat.
Podczas II wojny światowej w konspiracji był założycielem, zaś od wiosny 1940 roku kierownikiem i ideologiem "Petu" - organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym - oraz redaktorem czasopisma "Przyszłość". Należał do Rady Programowej przy Naczelniku Szarych Szeregów. Przez kilka miesięcy był członkiem Ścisłej Głównej Kwatery "Pasieka" Szarych Szeregów, pełnił również funkcję wizytatora Chorągwi Lubelskiej. Jesienią 1943 roku ukończył III kurs Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy "Agricola". 27 grudnia 1943 został mianowany harcmistrzem. W Szarych Szeregach używał pseudonimu "Leon", który zmienił na "Rafał".

Był dowódcą - 11 lipca 1944 roku w Krakowie - finalnie nieudanej akcji na generała Wilhelma Koppego, znanego ze szczególnego okrucieństwa, wyższego dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Ciężko ranny Koppe przeżył, zginęło natomiast kilku Niemców. Wśród uczestników operacji byli zabici i ranni. W czasie odskoku po akcji, w starciu z Niemcami pod Udorzem został ranny także Stanisław Leopold.

Niedługo potem, w Powstaniu Warszawskim jako dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", bronił cmentarza kalwińskiego na Woli, następnie od 9 sierpnia brał udział w obronie Starego Miasta w rejonie Reduty Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej. Jego oddział osłaniał natarcie poprowadzone z ulicy Długiej na pałac Radziwiłłów. Poległ 25 sierpnia 1944 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze "Parasola". Pośmiertnie otrzymał stopień podporucznika.

(więcej)

Urodził się 9 stycznia 1918 roku w rodzinnym folwarku w Dziektarzewie (powiat Łask, obecnie powiat pabianicki). Od 1927 roku uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Zgromadzenia Kupców m. Łodzi i tam w maju 1935 roku otrzymał świadectwo maturalne. Następnie studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 1938 roku zdał egzamin magisterski, uzyskując uprawnienia ekonomisty. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył jednak złożyć pracy dyplomowej. W czasach szkolnych i studenckich działał społecznie. Był członkiem koła Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD), wydawcą i redaktorem pisma ZPMD dla młodzieży nieakademickiej - "Czerwone Tarcze", a także sekretarzem redakcji pisma "Naród i Państwo".

Wiosną 1940 roku wziął ślub z Wandą Iwanowską, po wojnie krytyk literacki i socjolog kultury (zmarła w 1977 roku). Ich jedyna córka Joanna zmarła w 1945 roku, w wieku dwóch lat.

"Rafał" był bratem ciotecznym Andrzeja Romockiego, pseudonim "Morro" (zginął 15 września 1944), z kolei jego łączniczką była Krystyna Wańkowicz, pseudonim "Anna", córka pisarza i reportażysty Melchiora Wańkowicza. Zginęła w powstaniu, 6 sierpnia. W 2022 roku za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Leopold został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-08-25, godz. 09:00 85 lat temu niemiecki pancernik Schleswig-Holstein zawinął do Gdańska 85 lat temu, 25 sierpnia 1939 roku, niemiecki pancernik Schleswig-Holstein zawinął do Gdańska. Okręt szkoleniowy wwiózł potajemnie pod pokładem niemiecką… » więcej 2024-08-25, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 25 sierpnia » więcej 2024-08-24, godz. 11:00 75 lat temu wszedł w życie Traktat Północnoatlantycki 75 lat temu - 24 sierpnia 1949 roku - wszedł w życie Traktat Północnoatlantycki, zwany też traktatem waszyngtońskim, na mocy którego powstało NATO. Został… » więcej 2024-08-24, godz. 09:00 Ukraina - Dzień Niepodległości i dwa i pół roku od rosyjskiej inwazji Na Ukrainie, ogarniętej wojną, jest dziś (24 sierpnia) obchodzony Dzień Niepodległości, upamiętniający proklamowanie niepodległości od Związku Radzieckiego… » więcej 2024-08-24, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 24 sierpnia » więcej 2024-08-23, godz. 20:22 35. rocznica Bałtyckiego Łańcucha [DŹWIĘK] Dziś 35. rocznica Bałtyckiego Łańcucha. Dwa miliony mieszkańców państw bałtyckich, na trasie z Wilna do Tallina przez Rygę chwyciło się wówczas za… » więcej 2024-08-23, godz. 13:00 35 lat temu mieszkańcy krajów bałtyckich utworzyli Bałtycki Łańcuch żywych rąk W krajach bałtyckich obchodzona jest dziś (23.08) 35. rocznica utworzenia Bałtyckiego Łańcucha złożonego z mieszkańców tych państw. Dwa miliony ludzi… » więcej 2024-08-23, godz. 11:00 80 lat temu zginął Henryk Sławik, organizator pomocy dla Polaków na Węgrzech w czasie II wojny światowej 80 lat temu, 23 sierpnia 1944 roku, w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen został zamordowany Henryk Sławik, dziennikarz, powstaniec… » więcej 2024-08-23, godz. 09:00 85 lat temu III Rzesza i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow 85 lat temu, 23 sierpnia 1939 roku, Rzesza Niemiecka i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich podpisały pakt o nieagresji. Dokument jest nazywany od nazwisk… » więcej
3233343536
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »