Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold…
2024-08-25, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol"

Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe" w lipcu 1944 roku - próby zamachu na wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie - 31 sierpnia 1944 - Orderem Virtuti Militari. Miał 26 lat.
Podczas II wojny światowej w konspiracji był założycielem, zaś od wiosny 1940 roku kierownikiem i ideologiem "Petu" - organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym - oraz redaktorem czasopisma "Przyszłość". Należał do Rady Programowej przy Naczelniku Szarych Szeregów. Przez kilka miesięcy był członkiem Ścisłej Głównej Kwatery "Pasieka" Szarych Szeregów, pełnił również funkcję wizytatora Chorągwi Lubelskiej. Jesienią 1943 roku ukończył III kurs Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy "Agricola". 27 grudnia 1943 został mianowany harcmistrzem. W Szarych Szeregach używał pseudonimu "Leon", który zmienił na "Rafał".

Był dowódcą - 11 lipca 1944 roku w Krakowie - finalnie nieudanej akcji na generała Wilhelma Koppego, znanego ze szczególnego okrucieństwa, wyższego dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Ciężko ranny Koppe przeżył, zginęło natomiast kilku Niemców. Wśród uczestników operacji byli zabici i ranni. W czasie odskoku po akcji, w starciu z Niemcami pod Udorzem został ranny także Stanisław Leopold.

Niedługo potem, w Powstaniu Warszawskim jako dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", bronił cmentarza kalwińskiego na Woli, następnie od 9 sierpnia brał udział w obronie Starego Miasta w rejonie Reduty Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej. Jego oddział osłaniał natarcie poprowadzone z ulicy Długiej na pałac Radziwiłłów. Poległ 25 sierpnia 1944 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze "Parasola". Pośmiertnie otrzymał stopień podporucznika.

(więcej)

Urodził się 9 stycznia 1918 roku w rodzinnym folwarku w Dziektarzewie (powiat Łask, obecnie powiat pabianicki). Od 1927 roku uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Zgromadzenia Kupców m. Łodzi i tam w maju 1935 roku otrzymał świadectwo maturalne. Następnie studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 1938 roku zdał egzamin magisterski, uzyskując uprawnienia ekonomisty. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył jednak złożyć pracy dyplomowej. W czasach szkolnych i studenckich działał społecznie. Był członkiem koła Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD), wydawcą i redaktorem pisma ZPMD dla młodzieży nieakademickiej - "Czerwone Tarcze", a także sekretarzem redakcji pisma "Naród i Państwo".

Wiosną 1940 roku wziął ślub z Wandą Iwanowską, po wojnie krytyk literacki i socjolog kultury (zmarła w 1977 roku). Ich jedyna córka Joanna zmarła w 1945 roku, w wieku dwóch lat.

"Rafał" był bratem ciotecznym Andrzeja Romockiego, pseudonim "Morro" (zginął 15 września 1944), z kolei jego łączniczką była Krystyna Wańkowicz, pseudonim "Anna", córka pisarza i reportażysty Melchiora Wańkowicza. Zginęła w powstaniu, 6 sierpnia. W 2022 roku za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Leopold został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-09-21, godz. 09:00 82 lata temu Niemcy zakończyli wielką akcję likwidacyjną w warszawskim getcie 2 lata temu, 21 września 1942 roku, Niemcy zakończyli wielką akcję likwidacyjną w warszawskim getcie. Tego dnia z Umschlagplatz - rampy kolejowej przy ulicy… » więcej 2024-09-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 września » więcej 2024-09-20, godz. 21:30 „Łączka i inne miejsca poszukiwań” – zgłoszenia do projektu do 7 października. Trwa VIII edycja projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”. Projekt został przygotowany przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Centralny… » więcej 2024-09-20, godz. 20:51 Przegląd filmów o księdzu Popiełuszce rozpoczyna obchody 40. rocznicy jego śmierci Przegląd filmowy "Popiełuszko. Kazania na dziś" rozpoczyna obchody 40. rocznicy śmierci kapłana męczennika, kapelana Solidarności. Pokazy filmów o błogosławionym… » więcej 2024-09-20, godz. 11:00 Cykl "Kulisy historii" - gen. Jan Kruszewski – dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza. 12 września 2024 roku na warszawskich Powązkach spoczęły doczesne szczątki generała Jana Kazimierza Kruszewskiego. Zostały przeniesione z pod paryskiego… » więcej 2024-09-20, godz. 09:00 85 lat temu zmarł Tadeusz Dołęga-Mostowicz 85 lat temu, 20 września 1939 roku, zmarł Tadeusz Dołęga-Mostowicz, jeden z najpoczytniejszych polskich pisarzy XX wieku, autor powieści "Kariera Nikodema… » więcej 2024-09-20, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 20 września » więcej 2024-09-19, godz. 18:00 Konkurs na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej IPN oraz Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk ogłosiły siedemnastą edycję Konkursu im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na Najlepszy… » więcej 2024-09-19, godz. 16:11 Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie zagra na 10-leciu Muzeum POLIN Orkiestra Polskiego Radia zagra na 10-leciu otwarcia wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Koncert „Mir zenen do. Jesteśmy tutaj”… » więcej 2024-09-19, godz. 11:00 81 lat temu z niemieckiego oflagu w Dössel uciekło niemal 50 polskich żołnierzy 81 lat temu, w nocy z 19 na 20 września 1943 roku, z Oflagu VI B Dössel koło Warburga, podziemnym tunelem, uciekło 47 polskich żołnierzy. Większość z… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »