Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold…
2024-08-25, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol"

Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
Stanisław Leopold. [Fot. "Szare Szeregi - harcerze 1939-1945", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988]
80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe" w lipcu 1944 roku - próby zamachu na wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie - 31 sierpnia 1944 - Orderem Virtuti Militari. Miał 26 lat.
Podczas II wojny światowej w konspiracji był założycielem, zaś od wiosny 1940 roku kierownikiem i ideologiem "Petu" - organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym - oraz redaktorem czasopisma "Przyszłość". Należał do Rady Programowej przy Naczelniku Szarych Szeregów. Przez kilka miesięcy był członkiem Ścisłej Głównej Kwatery "Pasieka" Szarych Szeregów, pełnił również funkcję wizytatora Chorągwi Lubelskiej. Jesienią 1943 roku ukończył III kurs Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy "Agricola". 27 grudnia 1943 został mianowany harcmistrzem. W Szarych Szeregach używał pseudonimu "Leon", który zmienił na "Rafał".

Był dowódcą - 11 lipca 1944 roku w Krakowie - finalnie nieudanej akcji na generała Wilhelma Koppego, znanego ze szczególnego okrucieństwa, wyższego dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie. Ciężko ranny Koppe przeżył, zginęło natomiast kilku Niemców. Wśród uczestników operacji byli zabici i ranni. W czasie odskoku po akcji, w starciu z Niemcami pod Udorzem został ranny także Stanisław Leopold.

Niedługo potem, w Powstaniu Warszawskim jako dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", bronił cmentarza kalwińskiego na Woli, następnie od 9 sierpnia brał udział w obronie Starego Miasta w rejonie Reduty Banku Polskiego przy ulicy Bielańskiej. Jego oddział osłaniał natarcie poprowadzone z ulicy Długiej na pałac Radziwiłłów. Poległ 25 sierpnia 1944 roku. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze "Parasola". Pośmiertnie otrzymał stopień podporucznika.

(więcej)

Urodził się 9 stycznia 1918 roku w rodzinnym folwarku w Dziektarzewie (powiat Łask, obecnie powiat pabianicki). Od 1927 roku uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Zgromadzenia Kupców m. Łodzi i tam w maju 1935 roku otrzymał świadectwo maturalne. Następnie studiował w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W 1938 roku zdał egzamin magisterski, uzyskując uprawnienia ekonomisty. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył jednak złożyć pracy dyplomowej. W czasach szkolnych i studenckich działał społecznie. Był członkiem koła Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD), wydawcą i redaktorem pisma ZPMD dla młodzieży nieakademickiej - "Czerwone Tarcze", a także sekretarzem redakcji pisma "Naród i Państwo".

Wiosną 1940 roku wziął ślub z Wandą Iwanowską, po wojnie krytyk literacki i socjolog kultury (zmarła w 1977 roku). Ich jedyna córka Joanna zmarła w 1945 roku, w wieku dwóch lat.

"Rafał" był bratem ciotecznym Andrzeja Romockiego, pseudonim "Morro" (zginął 15 września 1944), z kolei jego łączniczką była Krystyna Wańkowicz, pseudonim "Anna", córka pisarza i reportażysty Melchiora Wańkowicza. Zginęła w powstaniu, 6 sierpnia. W 2022 roku za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Leopold został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zobacz także

2024-10-21, godz. 09:00 Hołd ofiarom niemieckiego ludobójstwa Wielkopolanie oddli hołd ofiarom niemieckiego ludobójstwa. 85 lat temu na terenie Wielkopolski rozpoczęła się operacja Tannenberg. Od 1 września do 25 października… » więcej 2024-10-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 października » więcej 2024-10-20, godz. 12:37 Koordynatorka akcji "Zapal znicz pamięci": akcja pokazuje, że młodzi potrafią dbać o pamięć Akcja "Zapal znicz pamięci" każdego roku pokazuje, że młodzi ludzie chcą i potrafią dbać o pamięć – powiedziała PAP koordynatorka akcji Marta Szczesiak-Ślusarek… » więcej 2024-10-20, godz. 09:00 12 lat temu zmarł Przemysław Gintrowski, bard Solidarności, autor muzyki do ponad 20 filmów 12 lat temu, 20 października 2012 roku, zmarł Przemysław Gintrowski, kompozytor i wokalista, bard "Solidarności", obdarzony niepowtarzalnym, zachrypniętym… » więcej 2024-10-20, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 20 października » więcej 2024-10-19, godz. 11:00 Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych 19 października przypada Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych, święto państwowe ustanowione w 2018 roku. Obchodzone jest w rocznicę porwania i… » więcej 2024-10-19, godz. 09:00 40. rocznica śmierci księdza Jerzego Popiełuszki 19 października mija 40. rocznica śmierci księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego w 1984 roku przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Kapłan był… » więcej 2024-10-19, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 19 października » więcej 2024-10-18, godz. 21:13 Ogłoszono laureatów 4. Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego Grzegorz Hryciuk, Kalina Błażejowska i Christopher Miller to tegoroczni laureaci Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego. Kapituła nagrody przyznała… » więcej 2024-10-18, godz. 13:00 Pamiątki po zesłańcach z sowieckich łagrów na wystawie w IPN Pamiątki po więźniach sowieckich obozów NKWD w Borowiczach i Swierdłowsku (Rosja) zgromadzono na wystawie otwartej w czwartek w siedzibie Instytutu Pamięci… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »